TTK Amasra’daki maden faciasını grafikle anlattı: Patlamalar tıpkı yerde

Önder Yılmaz – Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü (TTK), TBMM Amasra Maden Kazasını Araştırma Komisyonu’nda 41 madencinin hayatını yitirdiği kazanın tahlilini birinci sefer hazırlanan grafikle gerçekleştirdi. 17:55’teki dinamitle patlatmanın akabinde metan gazı oranında yükselme olduğunu aktaran TTK yetkililerinin, maden faciasına ait grafikli tahlili şöyle:

Firmaya para cezası

Madende havalandırma sisteminden kaynaklanan bir sorun olmadığını belirten Genel Müdür Yardımcısı Muharrem Kiraz, aspiratörün yenilenmesini geciktiren firmaya para cezası uygulandığını, dinamitle patlatmanın 17:50’de yapıldığını, 17:55’ten itibaren metan gazı oranında yükselme başladığını bunun da olağan olduğunu kaydetti. Vardiya mühendisinin ocağa inip yakın bölgelerdeki teftişi yaptıktan sonra olayın olduğu bölgeye giderken patlamanın vuku bulduğunu anlatan Kiraz, gazın nereden geldiğine ait araştırma ve inceleme yaptıklarını, kaza kanaat raporu hazırlayarak sunacaklarını kaydetti.

Başarı da var

TTK Kozlu Üretim İşletme Müdürü Yusuf Aydın da, “Biz ‘Hiçbir kusur yok’ yaklaşımda değiliz. Bizim inanmadığımız nokta, havalandırmayla ilgili kısım; tahminen sensörün yerinde bir düşünce var” dedi. Kurtulanların konumlarına, oluş usulü, nerede olduğu ve yayılmanın önlenmesi üzere durumlara bakıldığında “Burada büyük bir de muvaffakiyet var. 41 canımız gitti fakat 90 kişinin vefatına neden olacak bu patlama sınırlandırılmıştır” değerlendirmesini yapan Aydın, “Madendeki su barajları olmasaydı can kaybı daha da yükselecekti” bilgisini verdi.

Sürekli gaz ölçümlerinin yapıldığına dikkat çeken Karadon Taşkömürü İşletme Kuruluşu Müdürü Fazlı Uncu da, olay yerine birinci indikleri andan karşılaştıkları tabloyu şöyle özetledi:

“Parlama yahut patlama saat 18.00’de. Parlama ve patlamanın şiddetiyle bir arada tüm vantüpler devre dışı kalmış. 130 metrelik kör bir baş taban yolu ve biz buraya patlama olduktan altı sekiz saat sonra 350 katından çıkarak geldik ve burada maalesef 10 arkadaşımız taban yolu aralığında 30 metre geriden itibaren ilerideki şeridi sağ taraftan ve yanmış vaziyette…”

‘Maskesiz çalıştık’

Dinamit patlatmasıyla, kaza patlamasının birebir yerde olduğunu söyleyen Uncu, “Buradaki sıkıntı şu: Buradan çıkan hava ölçüsü o kadar yüksek ki difüzyon yoluyla burayı temizlemiş. Yoksa, aksi takdirde buraya girmek imkânsız. Maskesiz vaziyette bu bölgede dört saate yakın çalıştık. Tez edildiği üzere, yüksek metan vesairede de burada hepimiz ölmüştük yani” dedi.

‘Yeterli havalandırma yok, sensörler uzaktı’

Bartın’ın Amasra ilçesinde, 41 emekçinin hayatını yitirdiği maden kazasıyla ilgili hazırlanan uzman raporunda, şahit madencilerin sözlerine yer verildi. Madenciler sorulara şu yanıtları verdi:

Maden ocağında meydana gelen kaza öncesinde daha evvel yangın, su birikimi yahut gaz birikimi nedeniyle üretim durdu mu?

30 Ağustos 2010 yılında eksi 236 kotta baraj patlaması oldu ve yangın çıktı. Tatil gününe denk geldiği için kimse yaralanmadı. Bunun dışında çalıştığımız yer maden olduğu için ufak çaplı yangın olurdu; fakat kimseye ziyan vermedi.

Maden ocağında acil durum hareket planı var mı?

Vefat eden arkadaşlarımız 2-3 yıllık deneyime sahip. Onlara daha kapsamlı bir eğitim verilseydi vefat sayısı çok daha az olabilirdi. Vefat edenlerin birçok maskelerini takamamış bir halde bulundu.

Maden ocağında etkin kullanılabilir kâfi sayıda vantilatör var mı?

Ocakta kâfi havalandırma yoktu, vantilatörler özelliğini yitirmişti.

‘Gaz oranını izleme merkezi göremedi’

Bilirkişi raporunda tabirlerine yer verilen şahit madenciler, ayak ardına beton enjeksiyon yapıldığını, ayak (üretim yeri) altlarına taş tozu serpildiğini ve kömür tozunun patlamasının bu formda engellendiğini; lakin yaklaşık bir yıldır bunun yapıldığını görmediklerini belirtti.

Ayrıca, eksi 350 kotta çalışan arkadaşlarının, oranın ekstra sıcak olduğunu söylediklerini, sensörle arın ortasında ara olduğunu, (sensörlerin ayak başına yahut baca çıkışına uzak oldukları) ve bu nedenle düşük bedel verdiğini, arındaki gaz oranı yükselince sensöre ulaşması biraz vakit aldığını, gaz oranını izleme merkezi göremediği için patlamanın gerçekleştiğini tabir ettiler.