Risk tespiti sonrası inançlı inşaat şart!

DUYGU ERDOĞAN- Tarihin en büyük zelzele felaketlerinden birini yaşayan Türkiye’de bir yandan arama kurtarma çalışmaları sürerken, öteki yanda yardım tertipleri, hasar tespit çalışmaları yürütülüyor. 10 vilayette büyük yıkıma neden olan Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde iki zelzelenin akabinde her gün felaketin boyutu daha net anlaşılıyor.

Yaşanan acı, ülke genelinde yapı güvenliği ve riskleri konusunda telaşları da artırıyor. Türkiye’de yaklaşık 10 milyon bina, 29 milyona yakın konut bulunduğu biliniyor. Zelzele riski altındaki bölgelerde yaşayan nüfus oranı ise yüzde 71 olarak hesaplanıyor. 29 milyona yakın konutun ise 6.5 milyonundan fazlası riskli olarak ele alınıyor. Yapının durumunu öğrenmek için kamu tarafından risk tespitleri yapılarak dönüşüm çalışmaları başlatılıyor. Vatandaşlar bu tespitleri kendileri de yaptırabiliyor ancak binanın riskli çıkması ve bu nedenle yıkılması tasasıyla tespit tercih edilmiyor. Uzmanlar bu nedenle vatandaş için riskli yapıdan taşınma sürecinden yeni konuta erişene kadar uygun şartlarla yeni bir yapı güveni sağlanması gerektiğini söz ediyor.

Risk tespiti nasıl yapılır?

Meslek odalarına kayıtlı ya da Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan lisanslı firmalara başvurarak risk tespiti yaptırabilirsiniz. Bilgilendirme emelli sarsıntı dayanıklılık testi ile kentsel dönüşüm kapsamındaki riskli yapı tespiti birbirinden farklı. Sarsıntı dayanıklılık raporu, meslek odalarına kayıtlı uzman firmalar tarafından hazırlanıyor ve sonuç maliklerle paylaşılıyor. Riskli yapı tespitini ise bakanlığın lisans verdiği firmalar yapıyor ve risk varsa süreç çabucak başlıyor. Tespit sonucu binanın risk durumuna nazaran yıkım dışında yapı güçlendirme seçeneği de devreye girebiliyor.

Standartlara uygunluk önemli 

Hazır beton sektöründe Kalite Teminat Sistemi (KGS) ile hazır beton tesislerinin üretim koşulları, teknik ve laboratuvar altyapısı, işçi yeterliliği üzere ölçütler denetlenme imkanı veriyor. Türkiye Hazır Beton Birliği Lideri Yavuz Işık, standartlara uygunluk belirleyen bu üzere ölçütlerin afetlerde hayat kurtarıcı olduğuna dikkat çekiyor. 2018 Türkiye Bina Sarsıntı Yönetmeliği’nin binalarda en az C25 dayanım sınıfı betonun kullanılmasını öngördüğünü söyleyen Işık, “Betonarme yapıların uzun yıllar boyunca sarsıntıya karşı güçlü olabilmesi için dış etraf tesirlerine de güçlü olacak formda boşluksuz ve geçirimsiz olması gerekmektedir. Doğru belirlenmiş çevresel tesir sınıfında, yüksek dayanımlı ve kalite dokümanlı betonlarla inşa edilen standartlara uygun olarak tasarlanmış ve denetlenmiş binaların zelzelede alacağı hasarın daha az olacağını öngörebiliyoruz” dedi.

Müteahhitler hazırlık yapıyor

Mühendis ve müteahhitler, işini hakikat yapan insanların öne çıkması ve yanlışları hayatlara mal olanların herkes tarafından bilinmesi için bu konutları yapan müteahhit ve denetleyen mühendislerin sicillerine bunların işlenmesi gerektiğini belirtiyor. Çeşitli dernekler mevzuyla ilgili önemli uygulamalar talebiyle hazırlıklar yaptıklarını ve yaraların biraz daha güzelleşmesi akabinde taleplerini ileteceklerini belirtiyor. Bu sistem mühendis ve müteahhitler için bir karne niteliğinde olması için uğraş verilecek.