Minimum fiyatta artırım mesaisi başlıyor! Pekala patronun beklentisi ne?

Milyonlarca çalışanın gözü taban fiyata yapılacak artışta. Minimum fiyata bu yıl toplamda yüzde 95 artış yapıldı, 5 bin 500 liraya yükseltildi.

2023 artırımı için süreç aralık ayında başlıyor. Minimum ücretlinin beklediği fiyat tespit komitesi birinci toplantısını aralık ayının birinci haftasında gerçekleştirecek.

İşçi, patron ve hükumetten 5’er temsilcinin katılacağı komite, yeni yılda geçerli olacak minimum fiyatı belirleyecek. Pekala minimum fiyatta patronun beklentisi ne? İşte ayrıntılar…

Konuyla ilgili milliyet.com.tr’ye açıklamalarda bulunan Vergi Uzmanı Muhammet Bayram şu sözleri kullandı: “Asgari fiyatla alakalı sayın Cumhurbaşkanının yapmış olduğu açıklamalarda ‘Ayakları yere basan bir fiyat vereceğiz’ demişti. Bu tabir çok değerli, açıklayacağım.

Yine birebir halde sayın Bakan Bilgin’de ‘Enflasyona sebebiyet vermeyecek bir sayı belirleyeceğiz’ demişti. Bu açıklamadan yola çıkarak ayakları yere basan ve sayısal datalara dayanan bir hesap yapmaya çalışalım.

Asgari Fiyat Tespit Kurulu aralık ayı içerisinde toplanıyor. Personel temsilcisi tarafında toplantı, patron tarafındaki toplantı ile birlikte aralık sonu prestijiyle özgür piyasada çalıştırılabilecek en düşük çalışan maaşı belirleniyor.

‘2021 YIL SONUNDA YÜZDE 50 ARTIŞ YAPILMIŞTI’

Bu belirleme ile bir arada en düşük bu fiyattan çalıştırılabiliyor lakin üstünü kurul belirlememiş olsa dahi patron verebilir. Gelelim hesaplamasına; 2021 yıl sonu prestijiyle taban fiyat 2 bin 825 TL düzeyindeydi. O periyotta enflasyon yüzde 34 düzeyindeyken, yüzde 50 olarak belirlenmişti yani yüzde 16’lık farkla belirlenmişti.

2022 ortasına gelindiğinde enflasyonun yüksek seyretmesiyle ve sabit dar gelirli, orta gelirlinin alım gücünün düşmesiyle bir arada taban fiyatın tekrar belirlenmesi gereği hasıl oldu.

‘DİĞER ÜCRETLİLER DE EN AZ ENFLASYON KADAR ARTIŞ GÖRMELİ’

Her ne kadar taban fiyat enflasyona nazaran belirlenmemiş olsa dahi minimum fiyat ve öbür ücretliler en az enflasyon kadar maaşlarında artış görmeliler. 1 Temmuz prestijiyle yapılan artırım ise yüzde 30’luk bir orta zamdı.

‘ASGARİ ÜCRETLİNİN ALMADIĞI YÜZDE 12’LİK FARK VAR’

O periyotta enflasyon yüzde 42 düzeyindeydi. Aslında ücretlinin birinci 6 ayda almadığı yüzde 12’lik enflasyon farkı bulunmaktadır.

O devirde sayın Cumhurbaşkanı yaptığı açıklamalarda bunun bir orta artırım olduğunu asıl artırımın 1 Ocak prestijiyle yapılacağından bahsetmişti. Yeniden yapılan çeşitli açıklamalarda sabit dar gelirli ve orta gelirlinin enflasyon altında ezdirilmeyeceği belirtilmişti.

‘SENE SONU ENFLASYON YÜZDE 70-75 BANDINA ÇIKACAKTIR’

Gelelim devir sonuna. Devir sonu enflasyon beklentisi Merkez Bankası’nca yayınlanmaktadır. Periyot sonu enflasyonu 60 iken, 65’e yükseldi. Son olarak da 68’e yükseldi. Her ne kadar ankette yüzde 68 enflasyon olacağı öngörülse de sene sonu enflasyon yüzde 70-75 bandında çıkacaktır.

‘ENFLASYONDA ASIL DÜŞÜŞ OCAK-ŞUBAT AYLARINDA’

Enflasyonda asıl düşüşü biz ocak ve şubat aylarından itibaren göreceğiz. Lakin aralık ayındaki baz tesirinden ötürü geçen seneye de enflasyon düşük gözükecek.

Ekim ayında bir evvelki ekim ayına nazaran enflasyon 12 aylık olarak yüzde 85 düzeyinde belirlendi. Aralık ayından ekim ayına kadar gelen müddette enflasyon yüzde 57 olarak belirlendi. Kasım ayı enflasyonu da 3 Aralık’ta belirlenecek. Bizim daha görmediğimiz kasım ve aralık ayı enflasyonu var.

Ancak sene sonu enflasyonun yüzde 70-75 ortasında çıkacağını öngörüyoruz. Birinci 6 ayın yüzde 42 olması sebebiyle ikinci 6 ayda da yüzde 30 fark geleceğini varsayım ediyoruz.

‘ASGARİ ÜCRETLİYE YÜZDE 40-45 ENFLASYON TELAFİSİ GEREKLİ’

Asgari ücretlinin de bir evvelki 6 aylık periyotta almadığı yüzde 12 fark olduğu göz önünde bulundurulduğunda yüzde 40 ile yüzde 45’lik bir enflasyon telafisine gereksinim var.

İŞTE TABAN FİYATTA EN GÜÇLÜ SENARYO!

Yani şu an minimum fiyat 5 bin 500 TL ise, yüzde 40’lık artışla 7 bin 700 TL düzeyinde olur. Yüzde 45 artışla 7 bin 975 TL olur. Yüzde 50’lik bir artış ile 8 bin 250 TL olur.

Sayın Cumhurbaşkanı’nın ayakları yere basan sözü aslında tam bu hesaplamayı kapsamaktadır. Piyasada 9 bin 500-10 bin üzere sayılar hayatın olağan akışına alışılmamış olduğu için Vedat Bilgin’in söylediği üzere enflasyonu tetikleyici bir fiyat seviyesi olur.

O yüzden gerçekçi bir yaklaşımla ve piyasanın şu anda kabul etmiş olduğu sayılarla taban fiyat 8 bin lira ile 8 bin 250 lira ortasında olacaktır. Fazlası enflasyona sebebiyet verir. Bu sayılardan azı da ücretlileri enflasyon karşısında ezdirmiş olur. Fakat tabi ki burada asıl tespit edilecek kararı Taban Fiyat Tespit Kurulu verecek.

İŞVERENİN BEKLENTİSİ NE?

Büyük firmalarda aslında neredeyse taban fiyatlı çalışmıyor. Şu an için almış olduğumuz izlenime nazaran ve yeminli mali müşavirliğini yaptığımız firmalardan aldığımız dönüşlere nazaran 8 bin lira ile 8 bin 250 lira ortasındaki sayısı piyasa kabul etmiş durumdadır. Lakin 5 bin 500 TL üzerindeki vergiler nasıl alınmadıysa tekrar ücretliler üzerindeki minimum fiyat kadarın vergiden istisna olması gerekiyor.

Bununla birlikte de sigorta primlerinde birtakım teşvikler de gündeme gelebilir. Zira patron sene başı prestijiyle EYT kapsamında emekli olacak vatandaşlarımızın da kıdem tazminatını ödemekle mükelleftir. O yüzden tüm bunların hem enflasyona sebebiyet vermemesi hem de patronun rekabet gücünü azaltmaması gerekiyor.”