Milyonların gözü bu haberdeydi! EYT Kanunu yürürlükte

Emeklilikte yaşa takılanlara ait Kanun, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

10 gün 30 oldu

Genel Kurul’daki görüşmeler sırasında teklifte son dakika değişikliği yapılarak; EYT’den yararlanan özel bölüm çalışanlarının yine eski işyerlerine dönüş için öngörülen 10 günlük müracaat yapma mühleti 30 güne çıkarıldı.

Değişikliğin münasebeti önergede “ilk sefer emekli yahut yaşlılık aylığı bağlananların toplumsal güvenlik takviye primine tabi olarak en son çalıştıkları iş yerlerinde tekrar işe başlamaları halinde toplumsal güvenlik takviye primi patron payının beş puanlık kısmına isabet eden meblağın Hazinece karşılanması öngörülmüştür. Öngörülen düzenlemede sigortalının tekrar işe başlaması için verilen müddetin kısa olduğunun kıymetlendirilmesi nedeniyle daha evvel teklif edilen l0 günlük mühletin 30 güne çıkarılmasına muhtaçlık duyulmuştur” biçiminde açıklandı. İktidar ve muhalefet partilerinin uzlaşı sağlamasıyla kabul edilen EYT yasası şu düzenlemeleri öngörüyor:

2.2 milyon kişi

8 Eylül 1999 ve bu tarihten evvel çalışmaya başlayanlar için yaşlılık aylığına hak kazanma şartlarından prim ödeme gün sayısı yahut sigortalılık mühleti kaidelerinin değiştirilmeksizin sadece yaş koşulunun kaldırılmasıyla çabucak emekli olabilecek 2,2 milyon kişi bulunuyor. Bu şahısların 1,7 milyonu 4/a (SSK), 89 bini 4/b (Bağ-Kur), 496 bini 4/c’li (Emekli Sandığı) kapsamında yer alıyor. Emeklilik için yaşı bekleyen ve ilerleyen yıllarda bekleyecek 4/a’lı 3,5 milyon, 4/b’li 619 bin, 4/c’li ise 669 bin olmak üzere toplam 4,8 milyon kişi bulunuyor.

194.4 milyar TL etki

Hemen emekli olabilecek 2,2 milyon şahıstan özel bölümde çalışan 4/a ve 4/b statüsündeki sigortalıların tamamı, kamuda çalışan 4/a ve 4/c kapsamındaki sigortalıların ise yüzde 25’inin emekli olacağı ve yerlerine yeni işçi alınacağı öngörüldüğünde, düzenlemenin gelecek ay uygulamaya konulması halinde 2023 yılı emekli aylığı, bayram ikramiyesi ve 4/b prim kaybının SGK’ye maliyeti 144,7 milyar lira olarak hesaplanıyor.

Yasanın 49,7 milyar liralık kamu işçisi bütçe tesiriyle birlikte Merkezi İdare Bütçesine toplam maliyeti ise 194,4 milyar lira olarak öngörülüyor. Bu hesapta kıdem tazminatı, emekli ikramiyesi, vazife aylığı ve emekli aylığı farkıyla yeni işçi alımı da dikkate alınıyor.

Düzenlemeyle patronların maliyetlerinin düşürülmesi ve kayıtlı istihdamın teşvik edilmesi amaçlanıyor. Emekli ve yaşlılık aylığı bağlananlardan en son çalıştıkları iş yerlerinde çalışmaya devam etmeleri halinde bu sigortalıları istihdam eden patronlara 5 puanlık SGDP patron payı prim indirimi getirilecek. SGDP’ye tabi çalışma, emekli ve yaşlılık aylığı bağlananlara aylıkları kesilmeden çalışma imkanı veren bir uygulama olacak. EYT’den yararlanacakların tamamının çalışmaya devam etmesi durumunda 10 aylık maliyet 6,3 milyar lirayken, yüzde 75’inin çalışmaya devam etmesi durumunda 4,7 milyar lira olarak hesaplanıyor.

Ek yük getirmeyecek

Şartların sağlanması kaydıyla dayanak sonrası SGDP patron payı yüzde 19,5 olarak uygulanacak. Bu kapsama girecek bireylerin halihazırda yüzde 37,5 primle bildirildiği ve patronların nizamlı prim ödemesi nedeniyle malullük, yaşlılık, vefat sigortası (MYÖ) 5 puanlık indirimden yararlandığı dikkate alındığında, bu şahısların SGDP’li çalışmaya devam etmesi durumunda bu düzenleme kapsamındaki 5 puanlık indirimin Hazineye ek yük getirmeyeceği öngörülüyor.

İlk maaş nisanda

EYT’de aylık bağlama oranları ortalaması 8 bin 733 TL olacak. SSK’dan emekli olacaklar için 7 bin 797 lira, Bağ-Kur’dan emekli olacaklar 5 bin 811 lira, Emekli Sandığı’ndan emekli olacaklar 12 bin 389 lira aylık alacak. EYT düzenlemesinin TBMM’de yasalaşması, Cumhurbaşkanı’nın onayı ve Resmi Gazete’de yayınlanma mühleti dikkate alındığında vatandaşlar mart ayı içerisinde dilekçerini verip, nisan ayında birinci emekli maaşlarını alabilecekler.

PEKİ EYT’DE SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?

Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Vazifelisi Tarkan Güçlü süreçle ilgili şu bilgileri vermişti.

Sosyal güvenlik kurumlarından ’emekli olabilir’ yazısını alacaklar. Ve bu yazıyla birlikte patronlarına emeklilik dilekçesi verecekler.”

DÜZENLEMEDE YAŞ SONU YOK

Düzenlemede; yaş hududu yer almıyor. Birinci etapta 2 milyon 250 bin kişi emeklilik hakkı elde edecek. Bayanlar için 20 yıl, erkekler için 25 yıl hizmet kuralı geçerli olacak. Prim günü eksiği olanlar, doğum ve askerlik borçlanmasıyla tamamlayabilecek.

BAŞVURU SÜRECİ NASIL OLACAK?

Tarkan Varlıklı, “İşverenlerin vakit kaybetmeden aylık talebinde bulunabilmeleri için çalışanların işten çıkışlarını yapmaları gerekir. Patronlar çıkışlarını bildirdikten sonra çalışanlar bu sefer e-Devlet üzerinden ya da kurumlara giderek o andan itibaren aylık bağlatma talebinde bulunabilirler” dedi.

Maaşlar, emeklilik için müracaat dilekçesi verildikten sonraki ay başından itibaren ödenmeye başlanacak. Emekliliğe hak kazananların aylıkları kesintisiz ödenecek.

Kıdem tazminatı ödemeleri de yapılacak. Ödemelerin vakti, çalışanın patronlarla yaptığı muahedeye nazaran değişecek.