‘Kuraklığın tesiri tarımın zelzelesi gibi’

DUYGU ERDOĞAN  – Türkiye’de üreticiler bilhassa buğday, arpa ve mercimek ekim periyodunda karşı karşıya kaldığı ağır kuraklıkla, bu eserlerde geç ekim yapabilmişti. Ekim-kasım-aralık devrinde yaşanan yağış azlığı ile bazı bölgelerde eser ekimine sıkıntı imkan veren şartlar oluşmuştu. Akabinde kısa vadeli bir yağışlı periyot yaşansa da bölgelerdeki meteorolojik kuraklık kış sürecinde ziraî kuraklık halini almaya başladı.

İlkbahar yağışı şart 

Çimlenen tohumlar bu süreçten sonra yağış almadığı için büyüyemedi. Birtakım kentlerde kar yağışının tesiriyle daha âlâ bir gelişim kaydedilse de, birtakım kentlerde tohum ve bitki ziyan gördü. Başta Ege ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi olmak üzere kuraklık çabucak her kentte tesirini gösteriyor. Sarsıntı nedeniyle sıkıntı günler yaşayan üreticiler bile şu anda en büyük sorun olarak kuraklığa dikkat çekiyor. Hatay’da üreticiler, kuraklığı ‘tarımın depremi’ olarak tanımlıyor. 

Kuraklığın pek çok ziyanı var. Öncelikle bitkilerde gelişim geriliğine paralel olarak kalite ve randıman düşüklüğüne neden oluyor. Ayrıyeten kuraklık nedeniyle bitkilerdeki hastalıklar, zararlılar artıyor. Etraf kirliliği hayli yükseliyor. Bitkilerin gelişimi için ilkbahar yağışları hayli kıymetli. Bilhassa mart sonu ve nisan mühletince tertipli yağışlarla ziyanların bir ölçü toparlanabileceği tabir ediliyor. 

Türkiye’nin en yağışlı bölgesi Karadeniz de şiddetli kuraklık riskiyle karşı karşıya. Bölgedeki ani ve lokal yağışlar bitkiyi besleyemiyor. Ege Bölgesi’ndeki kentlerde kuraklık nedeniyle üreticilere sulama sonu getirildi. Trakya’da bitkilerde gelişim geriliği ve hastalık risklerine dikkat çekiliyor. Doğu Anadolu Bölgesi’nde daha evvel kar yağışı tesirli olmasına karşın artık yağışsız sürece vurgu yapılıyor. 

Barajlar boşalıyor

Kuraklık nedeniyle ziraî sulamada tedbirler alınıyor. Bu kapsamda Aydın ve Denizli Valiliği 2023 yılı için hudutlu sulama imkânı verecek. Bilhassa Aydın’da kıymetli bir baraj olan Kemer’de yüzde 27 su kaldığı belirtildi. Çine Adnan Menderes Barajı’ndaki ölçünün ise daha az olduğu kaydedildi.

Aydın Ticaret Borsası Lideri Fevzi Çondur, kuraklığın bölgede ağır hissedildiğini söyledi. Çiftçinin bilhassa daha suya sağlam eser ve çeşitlerini ekmeye meyilli olduğunu tabir eden Çondur, “Bölgemizin kıymetli bir üretici olduğu pamukta daha Güneydoğu Anadolu iklimine uygun tipler tercih edilecektir. Bu biraz kaliteyi düşürebilir ancak suya sağlamdır. Şayet ilkbahar yağışları alırsak tahminen kararlar yenilenebilir. Su kısıtından ötürü mısır ekiminde de düşüş yaşanır. Onun yerine de pamuk ekilir” dedi. 

Depremzede çiftçi yağış istiyor

Deprem felaketlerinin yaşandığı kentlerde de üretici için kuraklık sorunu öne çıkmaya başladı. Bölgede görece daha güzel durumda olan Şanlıurfa’nın Ticaret Borsası Lideri Mehmet Kaya, yaralarını sarmaya çalıştıkları bu devirde en büyük sıkıntılarının kuraklık olduğunu söyledi.

Kaya, “Kuraklık tehlikesi şu anda en büyük sorun. Çiftçimiz mevcut eserlerin gelişimi ve yeni eserlerin ekim hazırlığı için yağışı beklemek durumunda kalıyor” dedi. 

Hatay’da zelzeleden büyük yara alan ve ziraat odası yıkılan Hatay Kırıkhan Ziraat Odası Başkanı Mehmet Çelik, topraklar ve hayvan varlığında büyük bir kayıp olmadığını fakat en büyük sorunun yağış azlığı olduğunu söyledi. Çelik, barajların boşaldığına, yer altı sularının ise fay sınırlarından ziyan gördüğüne dikkat çekti. 

Son 90 yılın en sıcak ve kurak periyodunu yaşayan Trakya’da çiftçinin gözü yağmur bulutlarında. Buğday filizlerinin çimen uzunluğunda kaldığı Trakya’da çiftçiler, yağışların gerçekleşmemesinden kaygı ediyor.

‘Hayvanlar otlayamayacak’ 

Türkiye’nin değerli bir üretici olduğu buğday, arpa, mercimek üzere eserlerde ekim-aralık periyodu eserlerin ekiliş vaktiydi. Bu müddet içinde yağış almayan birtakım kentlerde eserler geç ekildi, kimilerinde ise ürünler gelişemedi. Karaman Ziraat Odası Lideri Mehmet Bayram, “Ekim devrinde de Milliyet ile konuşmuştuk. Son yılların en kurak kışı geçti. Toprakta kuraklıktan ötürü tarla sürülemeyecek kadar güç bir süreç var. Bu yıl sonuçlarını hissedeceğiz. Kuraklıktan ötürü yetkililer bir çalışma yapmalı ve dayanıklı çeşitlerin ekilmesini sağlamalı. Örneğin çiftçimiz tekrar en fazla mısır ve şekerpancarı ekecek. Lakin bunlar en fazla su isteyen bitkiler” dedi.

Kuraklığın üreticileri huzursuz ettiğini anlatan ve riskin arttığını tabir eden Siirt Ziraat Odası Lideri Hüseyin Günbat ise, ilkbahar yağışlarının toparlanma sağlayabileceğini lisana getirdi. Günbat, “Şu ana kadar yağmur yağmadı fakat bundan sonra yağarsa hem hububatta hem de meralarda yararlı olur. Yağmur yağmazsa hayvanlar da otlamaz. Ot olmadığı vakit hayvanlar beslenmez. Onun için sistemli yağış bekliyoruz” diye konuştu.