İstanbul’a dönüşüm senaryosu gerekiyor

DUYGU ERDOĞAN – Türkiye genelinde deprem telaşı sürüyor. Türkiye’deki nüfusun yüzde 71’i zelzele riski altındaki bölgelerde yaşıyor. Ülke genelinde Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların akabinde duyulan tasa arttı. Bu kapsamda kentlerde yapıların risklerinin belirlenmesi ve süratli bir dönüşüme geçilmesi talep ediliyor. Fakat başta İstanbul olmak üzere bilhassa kentsel dönüşüm sürecinin önünde pek çok mani görünüyor. Türkiye ve İstanbul özelinde yeni ve yerinde bir yapılaşma için uzmanlar risklerin idaresi ve planlama konusunda tekliflerini sundu. 

Şehir Plancısı Ali Faruk Göksu, kentlerin dönüşümünün yalnızca bir gayrimenkul geliştirme süreci olmaması gerektiğine bilhassa dikkat çekerken, kentlerin kıymetleri, yoğunlukları, risk ve siluet haritaları hazırlanarak yeni bir ‘öncelikli dönüşüm senaryosu’ yazılması gerektiğini tabir etti.

Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Avukat Ali Güvenç Kiraz ise, uygulamada dönüşüm sürecini uzatan badireler olduğuna vurgu yaparken, daha sert kurallar uygulanarak, ‘balkonların odalara katıldığı, imar afları ile meskenlerin büyütüldüğü, kat çıkıldığı’ örneklerin geride kalması gerektiğini lisana getirdi.

‘Alt bölgelere ayrılmalı’

İstanbul özelinde yeni yapılanmanın 39 ilçe kapsamında alt bölgeler oluşturularak kurgulanması gerektiğini anlatan Ali Faruk Göksu, bölgeleme stratejisinin mekânsal, ekonomik ve toplumsal bileşenleri ile kıymetlendirilmesi gerektiğini söyledi. İstanbul’un en temel meselelerinden birini açık alan yetersizliği ve kişi başına düşen yeşil alan ölçüsü olarak gösteren Göksu, şunları söyledi: “Açık alan sistemlerinin kurgulanmasında ‘kentsel mavi ve yeşil örtü’ yeni bir planlama stratejisi olmalıdır. Bu stratejinin de uygulanmasında ‘yeşil yol’ ve ’yeşil kuşak’ projeleri kamu idaresi tarafından öncelikle gündeme alınmalı. Yeşil yol projesi, İstanbul’un iki kıymetli yolu olan E5 ve E6 karayolu ortasında paralel bir açık alan yani yeşil alan yaratmayı amaçlamaktadır. Yeşil yol, nefes almanın yanı sıra sarsıntı esnasında toplanma alanı fonksiyonunu görecektir… Riskli yapısını yeşil kullanımına terk edenlere imar bonusu verilmeli. Toplu Konut Fonu’na emsal bir ‘Kentsel Dönüşüm Fon’u ise dönüşüm projelerinin gerçekleştirilmesi açısından değer kazanacaktır.”

RİSK DERECESİNE NAZARAN YAPILAŞMA İZNİ

Kentsel dönüşüm sürecinde maddede ve yönetmelikte yer alan birtakım temel konuların süreci uzattığına vurgu yapan Ali Güvenç Kiraz, riskli yapı tespiti akabinde dava süreçlerinin birbiri arkasına geldiğini, tahlili hızlandırmak ismine uygulamaların tekrar ele alınması gerektiğini kaydetti. İstanbul özelinde kentsel dönüşüm sürecinde en büyük düşünceyi uzlaşma süreci olarak gösteren Kiraz, farkındalığın ülke geneline yayılması için şu teklifleri sundu:

– “Türkiye’nin artık ortak hayat kuralları ile ilgili disiplinli ve sert cezalar uygulayan bir ülke olması gerekli.

– Balkonların odalara katıldığı, imar afları ile meskenlerin büyütüldüğü, kat çıkıldığı, odaların birbirine katıldığı örnekler tarih olmalıdır; çocuklarımız bu türlü uygulamalar yapılırsa yapanın ağır para cezaları ve hasar hallerinde ise mahpus cezalarının olduğu bir sistemde büyümeli.

– Zelzele ve afet alanları artık derecelendirilmeli; 1. derece afet alanlarında hiçbir biçimde yapılaşma müsaadesi verilmemeli, 2. dereceye sert kurallar getirilmeli, yer yapısı iyileştirilmeden uygulama asla yapılmamalı, 3. derecede ise tüm imar mevzuatı, jeolojik çalışmalar ve uygulama asılları belirtilerek inşaat üretimi sağlanmalıdır.”

1.5 MİLYON KONUT TAŞINACAK

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, İstanbul’da riskli olduğu tespit edilen 1 milyon 500 bin konutun taşınacağını açıkladı. Konutlar, kentin iki yakasında belirlenen rezerv alanlara taşınacak. Kurum, 1.5 milyon konutun ivedilikle dönüşmesi gereken 300 bininin bir an evvel dönüştürülmesine ait şu anda İstanbul’da yalnızca bakanlığın devam ettiği 94 bin bağımsız kısımdan oluşan projeler olduğunu söyledi.