‘Evimiz ve işimiz birebir anda kurulmalı’

DUYGU ERDOĞAN  – Deprem felaketinin yaşandığı bölgede merkez üssü olan Kahramanmaraş, aldığı büyük hasar ve yıkımın şimdi şokunu yaşıyor. Bir toparlanma süreci için yaraların sarılması kolay olmayacak. Enkaz kaldırma çalışmalarının yürütüldüğü kentte birebir vakitte süreksiz barınma imkanları sağlanmaya çalışılıyor. Bir sanayi kenti olarak Türk iktisadına kıymetli katkıları olan kentte bu alandaki en büyük tehdit nitelikli iş gücünün göçü olarak görülüyor. Sanayi ve ticaret alanlarındaki en büyük kayıp ise ziyan gören makine ve teçhizatlar. Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası (KMTSO) Lideri Mustafa Buluntu, hem kentte göçün önüne geçilmesi, hem de ekonomik hareketin yine başlaması için, “Evimizi kurarken iş alanlarımızı da birlikte planlayıp kurmamız lazım” dedi.

‘250 bin kişi ayrıldı’

Kahramanmaraş kıymetli bir sanayi kenti olarak, dokuma alanında bilhassa iplik üretiminde önemli bir yeri var. 2022 yılını 1.5 milyar dolar ihracat ile kapatan kentin ihracatının yüzde 80’i dokumacılık alanındaki üretimden oluşuyor. Mevcutta bu kuruluşların yüzde 80’ine yakınında çeşitli ölçeklerde hasar var. Genel sanayi alanında ise hasarsız sanayi tesisi bulunmuyor. Kentte kıymetli bir yapı olan küçük sanayi esnafının ise büsbütün kayıpta olduğu belirtiliyor. Lider Mustafa Buluntu, “250 bin kişi şu ana kadar kentimizden ayrıldı. Nitelikli iş gücünü burada tutmak için süratli tepkiler almamız lazım” dedi. Bu açıdan ön kıymetli sorunu ‘barınma’ olarak gösteren Buluntu, şöyle devam etti:

“Geçici de olsa kesinlikle barınma sorunu süratle çözülmeli. Örneğin konteyner kentlerde, çalışacak personellere kontenjan ayırmamız lazım. Sanayi tesislerimizin en küçüğünde 500 kişi çalışıyor. Nitelikli iş gücünün kaybı en büyük riskimiz. Şayet sanayi kenti olma özelliğinden çıkarsak, üretime devam edemezsek, buradan yalnızca biz değil çarpan tesiriyle 10’u aşkın kent ve Türkiye iktisadı olumsuz etkilenir.”

‘Umut verilmesi lazım’

Barınma muhtaçlığı yanında iş alanlarının da süratlice yine hayata geçirilmesinin değerine dikkat çeken Mustafa Buluntu, bu sayede mevcut çalışanlara ve yeni geleceklere bir umut verileceğini söz etti. Buluntu, “Elbette öncelikli olarak barınma muhtaçlığı çözülmeye çalışılıyor. Lakin birebir süratte endüstriyi, iş alanlarını da ayağa kaldırmalıyız. Farklı ve özel kaynaklar açıklanarak insanlara umut vermemiz lazım. Bu sayede çalışanlara ‘Durun, bekleyin, görün’ diyebileceğiz. ‘Sabredin’ diyeceğiz. Çalışanımız, kenti terk edip, kendine yeni bir hayat kurduktan sonra dönüşü sıkıntı olur” diye konuştu.

Mevcut organize sanayi bölgeleri ve iş alanlarında önemli enkaz olduğunu anlatan Buluntu, kullanılan yerler mi ya da yeni yerler mi oluşturulacağı konusunda şimdi bir netleşme sağlanmadığını lisana getirdi. Enkaz altında ya da hasarlı alanlarda ziyan göne makinelerin değerli bir sorun olduğunu belirten Lider Buluntu, “Makineler çıkarılacak olağan, bu nedenle acil yer gösterilmeli, taşınması lazım. OSB sayımız 9. Yeni kurulma basamağında ve yer tahsisi yapılanlar var. 5 tanesi aktifti. 2-3’ünde bina hasarı yok fakat makinelerde ziyan ziyan çok” dedi.

‘Finans ve nakit sorun olacak’

Mustafa Buluntu, kentin iktisadını olumsuz etkileyen mevzular, sıkıntılar, gereksinimlerine yönelik bahisleri raporlaştırarak, ziyareti sırasında Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a ve bölgede daima olarak bakanlara ilettiklerini söyledi. Bilhassa finansa erişim ve nakit problemlerinin olacağını vurgulayan Buluntu, “Örneğin birçok sanayi tesisimizi büyütmüştük. Ödemeler, borçlar, krediler var. Endüstrici ve esnafımıza önemli kaynak transferi lazım. Faizsiz öteleme ve yapılandırma lazım, ödemelerin ötelenip yine yapılandırılması lazım. Çeşitli adımlar atılıyor fakat kente yönelik özelleştirilmesi gerekli. Bugünden yarına bir toparlanma olmayacak. Uzun vadeli bir süreçten bahsediyoruz” diye konuştu.

Özel afet bölgesi önerisi

Açıklanan takviyelerin kentin çarklarını döndürme konusunda kâfi olmayacağını tabir eden Mustafa Buluntu, kentin özel afet bölgesi ilan edilerek özel bir pozisyonda kıymetlendirilmesi gerektiğini söyledi. Buluntu, “Bu kadar büyük ziyanların telafi edilmesi için çok özel ve nokta atışı uygulamalara gereksinim olacak. Bu nedenle ilimiz farklı bir pozisyonda değerlendirilmeli. Örneğin, bu şartlarda memur, işçi kente gelir mi? Onlara özel katkı sağlanmalı. İşten ayrılmalarda ihbar ve kıdem tazminatının karşılanmasında nakde muhtaçlık olacak. İşten çıkarma yasağında ise maaşları patron nasıl ödeyecek? Küçük esnafın hiçbir sigortası yok. Ziyanlar nasıl karşılanacak? Sigorta poliçeleri kapsamında yüzde 22 muafiyet var ancak onu karşılayamayacak seviyede firmalarımız var. Bunlarla ilgili çok süratli tepki alınması lazım” diyerek taleplerini sundu.

‘Bir yakınını kaybetmeyen kimse yok’

Şehrin özel bir yapıda kıymetlendirilmesi, yeni kaynaklar açıklanması ve beklentilerin karşılanmasıyla birlikte bir yıl içinde olağanlaşmaya yaklaşılacağına dikkat çekiliyor. Lider Mustafa Buluntu, her gün yüzlerce talep aldıkları esnaf ve endüstricinin bir yol haritası belirlemek için dayanakları beklediğine vurgu yaparken, “Mesela sizin iş yerinizde bir hasar bulunmuyor ancak etrafınızda işinizi yürütecek bir oburu yok. Ne çalışan var, ne de bir iğne alabileceğiniz yer. Ekonomik hasarı netleştirmeye çalışıyoruz lakin biraz daha vakit alacak. Çok büyük yıkım ve enkaz var; acılar ise çok daha büyük” dedi.

“Bir yakının kaybetmeyen kimse yok” diyen Buluntu, yaraların sarılmasının, kabuk tutmasının vakit alacağını lisana getirdi.

Şehrin ekonomik yapılanmasında ise ‘güçlü hafızalarının’ kıymetine dikkat çeken Buluntu, “Devletten aldığımız imkanları daima çok yerinde kullandık. Hafızamız var, gücümüz var. Gereksinimimiz olan evlerimizle birlikte iş hayatımızın da tıpkı anda yapılanması. Burada bir cazibe olması lazım ki çalışanlarımız kalsın, yoksa hepsi gidecekler” diye konuştu.

YARIN: Sarsıntıdan ziyan gören Malatya’da iş dünyası toparlanma için neler bekliyor?