11 soru 11 yanıt: EYT’de ‘borçlanma’ detayı!

Milyonlarca vatandaşın beklediği düzenleme için süreç süratli ilerleyecek. Düzenlemenin Aralık ayının son haftası  komite ve genel konsey ayağının tamamlanması bekleniyor. Emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili düzenleme yeni yıl itibariyle yürürlüğe girecek.

Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, 1,5 milyon kişinin EYT’ye hak kazandığını, 1999 yılı ve prim gün sayısının değişmeyeceğini açıklamıştı. Peki askerlik borçlanmasıyla emekli olunur mu? 11 soru, 11 yanıt… Prof. Dr. Cem Kılıç, Milliyet okurlarının EYT hakkındaki sorularını yanıtlıyor…

1-Merhaba, askerliğimi 1996’da yaptım. 2000 yılı mayıs ayında da sigorta teşebbüs var. Ben askerlik borçlanmamı yapıp EYT’li olabilir miyim? Bakan borçlanma ile EYT’li olunamayacağını söyledi. Bizim bu haklarımız yok mu olacak? Hangi borçlanmalar primi hangi borçlanmalar giriş tarihini öne çekiyor?

SSK’lılar için askerlik borçlanması, birinci sefer sigortalı olunan tarihi geri çeker. Sizin durumunuzda da evvel askerlik sonra sigorta girişi olduğu için sigorta girişiniz geri gidecektir. Şayet askerliğinizi 9 ay ve üzerinde yapmışsanız borçlandığınız gün sayısı kadar sigorta girişiniz geri masraf ve 8.9.1999 öncesine gelir. Böylece de EYT için yapılacak düzenlemenin kapsamına girebilirsiniz.

2- Eşimin işe başlama tarihi 10.10.1996. Prim ödeme gün sayısı 5300. SGK’nın sisteminde 5750 gün ile emekli olur yazıyor. Doğum borçlanması yapmadan EYT’den faydalanabilir mi?

Eşinizin sigorta girişi 8.9.1999 öncesinde olduğu için EYT ile ilgili yapılacak düzenlemenin kapsamında olacaktır. Şu an için prim ödeme gün sayısının ne olacağını bilmiyoruz. Muhakkak olduğunda doğum borçlanması ile prim gün eksiğini tamamlayabilir.

3- Kısmı emeklilik nedir? 3600 ve 5400 gün ile kimler EYT’den emekli olabilir. Kaideleri var mı?

Kısmi emeklilik, emeklilik için prim ödeme gün sayısı kuralını tamamlayamayan ve yaşı ilerlemiş bireyler için olağan emeklilikten daha az prim ödeme gün sayısı ve daha yüksek yaş ile getirilen bir emeklilik imkânı. EYT ile ilgili yapılacak düzenlemenin kısmi emeklilik koşullarında bir değişiklik yapmasını beklemiyoruz.

4- Yıl ve yaş kaidesini tamamlamasına rağmen emeklilik için gerekli prim ödeme gün sayısını dolduramayanlar parasını geri alabilir mi?

Emeklilik için gerekli koşulları sağlayamayan bireyler, gerekli yaş kurallarını sağlamışlarsa SGK’dan toptan ödeme ismi altında ödedikleri primleri iade alabilirler. Fakat kısa vadeli sigorta kolları ve genel sıhhat sigortasına ödenen primler iade edilmez.

5- 1981 doğumluyum ve sigorta girişi tarihim 10.09.1999. EYT ile ilgili olarak EYT’de güne takılanlar oluştu benim üzere. Bu mevzuda günle ilgili bir sene sonuna kadar uzatılması üzere bir süreç olacak mı?

Şu an için bu türlü bir düzenleme gündemde değil. Sadece 8.9.1999 ve öncesinde birinci kere sigortalı olanlar için düzenleme yapılması bekleniyor.

6- 1978 doğumluyum, üniversite mezunuyum ve 2001’de sigorta teşebbüs başladı. Yaklaşık 6 yıl yurt dışı hizmetim de oldu. 2000 öncesi EYT kapsamına dahil olan yaşıtım ve lise mezunları ocak ayından itibaren emekli aylığı almaya hak kazanacaklar. 2000 sonrası sigorta girişi olanlar ise direkt yaş hududuna mı takılacak, yoksa kademeli bir biçimde EYT kapsamı bize de uygulanacak mı?

Şu an için sırf 8.9.1999 ve öncesinde birinci defa sigortalı olanlar için bir düzenleme yapılması bekleniyor. Bu tarihten sonra birinci defa sigortalı olanlar için emeklilik şartlarında bir değişiklik beklenmiyor.

7- EYT için patronlara kredi verileceği konuşuluyor. Bütün işletmeler bu krediden yararlanabilir mi?

İşletme sınırlaması olmayacaktır. Fakat kredinin maksadı çerçevesinde kullanılması için işyerinde EYT hasebiyle istifa edip ayrılan bulunması kuralı aranacaktır.

8- Eylül 1999’dan evvel çalışmaya başlayan lakin o tarihte işe başladığında 18 yaşından küçük olanlar EYT kapsamına girer mi?

İşe başladığında 18 yaşından küçük olanların sigorta girişi kabul ediliyor lakin sigortalılık müddetleri 18 yaşını doldurdukları tarihten başlatılıyor. Bu durumdaki şahıslar düzenlemenin kapsamında olurlar, sigortalılık mühleti kuralı ise 18 yaşın dolduğu tarihten başlatılarak hesaplanır.

9- 15.10.1999 tarihinden evvel bir şirkette çalışıyordum ancak sigortamı yatırmamıştı bunu ispat etmem durumunda geriye dönük sigorta başlangıcım geçerli olur mu? EYT’den faydalanabilir miyim?

Bu durumda hizmet tespit davası açmanız gerekir. Lakin hizmet tespit davalarında 5 yıllık hak düşürücü mühlet kelam konusu. Elinizde somut kanıtlar varsa dava açabilirsiniz lakin hak düşürücü mühlet nedeniyle davayı kaybetme olasılığınız var.

10- 01.02.1981 doğumluyum. 01.06.1998 başlangıç tarihli 48 gün SSK hizmetim mevcut, 04.07.2006 tarihinden itibaren polis memuru olarak hala çalışmaya devam ediyorum, hizmet birleştirmesi yaptım. 24.09.1999 – 25.06.2003 ortası üniversite eğitimimi 1352 gün olarak borçlandım, EYT yasası çıkarsa ne vakit emekli olabilirim?

EYT ile ilgili şartlar netleştiğinde emeklilik tarihiniz muhakkak olur. Devlet memuru olarak 25 yıl hizmet müddetine tabisiniz. SSK’lı olarak ise EYT’nin şartlarından faydalanabilirsiniz fakat bunun için 3.5 yıl SSK’lı çalışmanız gerekir. Düzenleme netleşmeden emeklilik tarihi hakkında bir kıymetlendirme yapılması gerçek olmaz.

11- Sigorta başlangıç yılım 1.10.1998. 98 yılındaki çalışmalarım kısa, sonrası primler 2007 yılından 2020’ye kadar tavan fiyattan ödendi. Sonrasında işten çıkarıldım. EYT sunulan taslaktaki üzere yasalaşırsa bayanlarda 5.000 gün kuralı için 11 ay daha çalışıp prim ödemesi yapmam lazım. Maaş düşük de olsa tekrar işe başlama durumum kelam konusu. Öğrenmek istediğim şey şu; prim ödemesi için kalan primlerimin eskisi üzere tavandan ödenmemesi emekli maaşımı kıymetli ölçüde düşürür mü? Yahut en azından hangi meblağ aralığında ödenmeli, teklifiniz nedir?

Emekli aylığı için 1999 öncesi en avantajlı, 1999 – 2008 ortası daha az, 2008 sonrası en az avantajlı devir. Sizin primleriniz 2007 sonrası yüksekten yatırılmış. Bu primlerin aylığınıza tesiri olumlu olacaktır. Son 12 ayın yüksekten yatmaması aylığınıza olumsuz tesir eder fakat bunun tesiri düşüktür. Şayet daha yüksek bir fiyattan iş bulamazsanız mecburen bu biçimde primlerinizi tamamlamanız gerekecektir.