Yer sağlam ancak binalar eski

MERT İNAN İstanbul – Kahramanmaraş merkezli sarsıntıların akabinde muhtemel Marmara sarsıntısının İstanbul’daki tesirleri tartışılırken, merak edilen ilçelerden biri de Şişli. Yabancılarla birlikte 300 bin kişinin ikamet ettiği ilçe, gündüz saatlerinde hem çalışmak hem de toplumsallaşmak için gelenlerle 3.5 milyonluk büyük bir nüfusu ağırlıyor. Hudutlarında 16 hastane ve 16 alışveriş merkezi var. Tabanı sağlam, yapı stoğu eski olan Şişli’de öncelik ise ada bazlı yerinde dönüşüm. Şişli’nin mümkün zelzelede vereceği imtihan ve geleceğe dönük hazırlıklara dair merak edilenleri yanıtlayan Şişli Belediye Lideri Muammer Keskin Milliyet’in sorularını yanıtladı.

Şişli

Yüzölçümü: 10.62 kilometrekare
Nüfusu: 276 bin (yabancılarla 300 bin)
Yapı stoğu sayısı: 20 bin 52
Yapı stoğu durumu: Yüzde 92’si 1999 öncesi yapılan binalar

Şişli’de yapı stoğu ve taban açısından nasıl bir tablo var?

İlçede yapı stoğunun yüzde 92’si 1999 öncesi, yalnızca yüzde 8’lik kısmı 1999’dan sonra yapılmış binalar. 1999’dan sonra inşa edilen yapıların ne kadarının sağlam olduğu tartışmalı. Diyelim ki bir binanın altında market varsa, binanın statiği ile oynama yapılmışsa 1999 sonrası da yapılmış olsa risk var demektir. Zelzelenin ne vakit olacağını bilmiyoruz. Lakin gündüz saatlerinde olacak bir sarsıntıdan, 3 hatta 3.5 milyon kişi etkilenecek. Jeolojik yapı açısından ise İstanbul’un en şanslı ilçelerinden biriyiz. Yerimiz taş ve sağlam kaya dediğimiz katmanlardan oluşuyor. Çeşitli birkaç noktada, nispi daha yumuşak diyebileceğimiz taban kelam konusu. Örneğin Teşvikiye’nin bir kısmında toprak kayması riski olan yerler var. Şişli Camii’nden 19 Mayıs Mahallesi’ne yanlışsız inen caddedeki boş bir gökdelen heyelan bölgesinde inşa edildi.

Keskin, Milliyet Gazetesi Haber Araştırma Müdürü Pınar Aktaş, lokal idareler müellifi Eren Aka ve Haber Araştırma muhabiri Mert İnan’ın sorularını yanıtladı.

Şişli için öncelikler neler? Zelzeleye hazırlık etabında neler planlıyorsunuz?

Göreve geldikten sonra önceliğimizi sarsıntı sağlam plan ve yerinde dönüşüm olarak belirledik. Şişli’deki yapı stoğunun dezavantajlardan biri de bitişik nizam yapıların çok fazla olması. Bitişik nizam ve çok katlı binalardan ötürü imar durumuyla ilgili dertlerimiz vardı. Kentsel dönüşüm için öncelikle 1/1000 ve 1/5000’lik planların yapılması gerekiyordu. Bu planlamaları tamamlamış durumdayız. Kentsel dönüşümde Kuştepe birinci önceliğimiz. İzzetpaşa ve Mahmut Şevket Paşa mahalleleri de yarına bırakılmayacak kadar süratli dönüşüme girmesi gereken semtler. Kuştepe rant açısından iştah kabartan bir bölge lakin biz toplumsal demokrat belediyecilik anlayışı ile yerinde dönüşüm ve semt dokusunun korunmasından yanayız. Fikirtepe yahut Sulukule örneklerinin burada oluşmasını istemiyoruz. Kuştepe’nin yarısı gecekondu tedbire bölgesi. Bu nedenle çivi çakamıyorduk. Bakanımızla görüşüp, sorunu aştık. Çabucak yanı başımızda Beyoğlu Belediyesi kentsel dönüşüm yapıyor lakin bizim tarafta kalan kısım donatı alanlarından oluşuyor. Kentsel dönüşüm alanlarının hepsini Beyoğlu Belediyesi almış. Bizim tarafta binaları yıktığımızda yine çivi çakma talihimiz yok. Meğer Okmeydanı’ndaki iki mahalleyi birleştirseler çok hoş kentsel dönüşüm projesi çıkardı.

Kuştepe dışında hızlı dönüşüm gereken bölgeler neresi?

Çarpıcı bir örnekle cevaplamak isterim. Paşa Mahallesi gecekondu apartman dediğimiz bir bölge. Karşısında Cumhuriyet Mahallesi bulunuyor. Cumhuriyet Mahallesi çok katlı binaların olduğu bir yerleşim alanı. Benim aday olduğum periyotta gecekondu apartmanlarda üç artı bir bir daire 300 bin liraya satılıyordu. Tıpkı devir çabucak karşısındaki bulunan çok katlı binada bir artı bir daire ise 700 bin dolara alıcı buluyordu. Bomonti diye bilinen bu bölgede vatandaş olarak hangi dairenin sahibi olmak isterseniz diye soruyorum? 700 bin dolarlık bir artı bir daire ile karşısındaki gecekondu apartmanın tümünü alabiliyorsunuz. Zira gecekondu apartmanın, iskanı, ruhsatı yok. Katları kaçak. Bu nedenle Paşa Mahallesi’nin de ivedilikle dönüşmesi gerekiyor.

Kat sınırlaması üzere sorun yahut mahzurlar yaşıyor musunuz?

Söz gelimi yedi katlı binanız var ve bir sabah uyandığınızda bakıyorsunuz ki imar değişikliği nedeniyle beş kata indirmişler. Bu türlü bir uygulama ile vatandaş nasıl kentsel dönüşüme yanaşacak. Hasebiyle çok uğraştık ve en azından birebir haklar tanınsın dedik. Yüz metrekare yedi katlı bir yapı toplam 700 metrekare inşaat alanındadır. İmarlı ve iskanlı böylesi bir binayı yıkıp yine yaparken 500 metrekare hak tanınıyordu. Planlara süreksiz husus koyduk bunu geçirdik. “Şayet kaçak yoksa dönüşüme giren binalara mevcut metrekareleri kadar hak tanınmalı” dedik. Bu sayede yedi kattan beş kata düşürülen bir binanın iki katı geri gelmiş oldu. Sıracevizler’de 30 yıllık bir binada ikamet ediyorum. Oturduğum konut, ne çürük, ne de çok sağlam. 30 yıl evvel yapılmış bir konutu dönüştüreceksiniz fakat en güç kısmı kat malikleri ortasındaki uyuşmazlıklar.

Nişantaşı ve Teşvikiye ne vakit dönüşüme girecek?

“Nişantaşı ve Teşvikiye eski yapıların olduğu, göz bebeği semtlerimiz. Bu semtleri de kapsayan Harbiye, Halaskargazi, Meşrutiyet, Teşvikiye mahallelerini bir bütün olarak düşünebilirsiniz. Saydığım semtlerde yapı stoğumuz eski bölgeler ve tarihi binalarımız mevcut. Bu semtlerde vazifeye geldiğimde kentsel dönüşümü tam anlatamadım. Lakin büyük felaketten sonra dönüşüm hızlanacaktır. Kurtuluş, Harbiye, İnönü, Halaskargazi, Cumhuriyet ve Feriköy’ün bir kısmı sit alanı hüvviyetinde 11 mahalleyi kaplayan planlar önümüzdeki ay meclisten geçer geçmez, kentsel dönüşümü tetikleyecek projeler hayata geçecektir. Yerinde ve ada bazlı dönüşümden yanayız. Belediye bünyesinde kurduğumuz KentAŞ şirketi ise arsa sahibi ile müteahhit ortasında arabulucu ve gözlemci rolü oynayarak kentsel dönüşümün hızlanmasına katkı sunacaktır. KentAŞ sayesinde şimdiye kadar altı projede uzlaşıya aracılık ettik. Bin metrekare adada yüzde 10, 2 bin metrekarede yüzde 20, 3 bin metrekarede yüzde 30 imar artışı sağlıyoruz. Vatandaşa “anlaşın” diyorum. Belediyelerin finansman gücü ortada. Bu nedenle vatandaşların mutabakatı çok kıymetli.

‘Yıkamıyorum, kaynak yok’

Başkan Keskin, toplumsal medyada yer alan Gülbahar’daki iki binayla ilgili fotoğrafa ait de, “Bu imaj hakikaten ibretlik. Binalar Şişli’ye bağlı Gülbahar Mahallesi’nde. 2002 yılında yapılmış malum iki bina tam bir felaket. İki yapının imar hakkı 5-6 kat olması gerekirken bodrumla birlikte on kat çıkılmış. Binalardan biri ruhsata müracaat yapmış ve beş kat için müsaade almış. Vakit içinde üzerine kaçak katlar çıkılmış ve sonra da imar affından yararlanılmış. Şişli’de 20 bin binamızın dörtte biri imar affından yararlanmış. İbretlik bir sayı. Zira rant var. Gülbahar’daki iki binayı görüp bana küfür eden beşerler var. ‘Az çalsaydınız’ diyorlar. Bu rezalete müsaade veren olursa, ‘çaldı’ derler. Lakin kelam konusu iki binayla hiçbir ilgim yok. Lider olduğum için tenkitleri bana yöneltiyorlar. Haklı mı haklı! Alan yahut yapanın günahı yok mu? Var! Bizden evvel kim misyon yaptıysa çıkıp nasıl müsaade verdiğini söylesin. Bu iki bina için yıkım kararı var. Yıkamıyoruz zira kaynağımız yok. Yıkmaya kalksak yüz hane mağdur olacak” dedi.

‘Kolon kesen varsa müdahale edeceğiz’

Başkan Keskin, Şişli’de altında işletme olan 2 bin bina olduğunu belirterek, “Eğer kolon kesme varsa ki vardır, gerekli müdahaleleri yapacağız. Şimdiye kadar altında işletme olan 68 binanın taramasını bitirdik. Kolon kesen de var, bina ömrü biten yapı da var. Vatandaşa, ‘Burası çürük, çabucak boşaltın’ diyemeyiz. Gidecek yeri yoksa ne yapacak? Seçimlerden evvel yıkımını yaptığımız bir bina vardı. Çürük bir yapıydı. ‘Vatandaşların kimileri keşke bizi çıkarmasaydınız’ dedi. ‘İçeride ölecektiniz’ dediğimde ‘Olsun ölseydik de çıkmasaydık’ diyenler oldu. Süreç içinde dükkanların da durumları incelenecek” dedi.

‘Papandreu aradı’

Başkan Keskin, dönüşümde ikna sürecinde yaşadıklarını anlatırken, “Şu an ABD’de yaşayan bir Ermeni vatandaşımızın Sıracevizler’de oturduğu binanın yenilenmesi için onay vermesi gerekiyordu. 80 yaşındaki hanımefendi ‘Tüm anılarım orada, ben zati öldüm’ diyordu. Kadıncağız bizi ikna etmesi için bir tanıdığı vasıtasıyla Papandreu’yu (Yorgo) arattı. Süreci anlattık. Kelam konusu bina için kat maliklerinin tümünün müsaadesi gerekiyordu. Neyse ki sonunda ikna oldu ve onay verdi. Maliklerin ortak hareket ve uzlaşı içinde olmaları dönüşüm için olmazsa olmazlardan” dedi.

‘74 kat istediler’

Yasal hakkından daha fazla imar talep eden örneklerle karşılaştıklarını belirten Lider Keskin, “Belediye binamızın önündeki boş arsa çarpıcı bir örnektir. Burada imar müsaadesi beş kat. Vatandaşın biri bakanlıktan 74 kat müsaade aldı. Biz dava açtık. Tıpkı vatandaşın çabucak belediye binamızın gerisinde 15 yıldır rezil biçimde duran inşaatı var. Türkiye, Balkanlar ve Ortadoğu’nun en yeterli meslek okulunu yıktı bu kişi. Çocuklar artık barakada ders yapıyor. Tıpkı kişi yıktığı okul yerini bitirmeden, önümüzdeki arsayı alıp 74 kat çıkmak istedi. İki defa yürütmeyi durdurma kararı aldık. 6 Şubat’tan birkaç gün sonra yürütmeyi durdurma kararı iptal edildi lakin vazgeçmedik, tekrar yürütmeyi durdurma davası açtık ve kazandık. Kelam konusu yerin yüzde 45’ini planlarda yeşil alana aldım. Bu saatten sonra kelam konusu yere 74 kat bir bina asla yaptırmam. Otomobilinizi park edecek yer yokken, çocuklar yeşile hasretken bu türlü bir açgözlülüğü kabul etmem” dedi.

‘Üç emsal yere yedi kat yapmış’‘Üç emsal yere yedi kat yapmış’

Başkan Keskin, “Halk toplantılarında ‘Sizin hiç kabahatiniz yok mu, vatandaş olarak itiraz edip demokratik reaksiyon koydunuz mu?’ dediğimde, yanıt alamıyorum. ‘Bir kat kendime, bir kat kızıma, bir kat oğluma’ derken on kat çıkılmış, üzerine de imar afları gelmiş. Mahmut Şevket Paşa Mahallesi böyledir. Üç emsal yere yedi kat yapılmış. Şişli toplumsal donatı, yeşil ve toplanma alanlarının olduğu bir kent olmalı. Birinci etapta 100 bin metrekarelik donatı alanı ayırttım. Mecliste dört siyasi parti üyeleri de katkı sundu ve planları onaylattık. İBB Meclisi’nden itiraz çıkmazsa süratli biçimde aksiyon alacağız. İlçede toplam 20 bin 52 bina bulunuyor. Bunun 670’i kamu binası. 4 yılda toplam 329 yapı ruhsatı verdik. Sokakta niçin ruhsat vermiyorum diye adeta dayak yiyorum. 100 metrekare dairesi olan vatandaş ‘Bana ne vereceksin?’ diyor. ‘70 yahut 80 metrekareye razı olacaksın’ diyorum. Müteahhite de dönüp ‘Yüzde 10 eksik anlaş, sen de kazan, vatandaş da kazansın’ diyorum. Belediye lideri olarak 80 metrekarelik iki artı bir dairede oturuyoruz” diye konuştu.

‘O inşaatların bizle ilgisi yok’

Başkan Keskin, “Marmara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi’nin olduğu alandaki proje tartışılıyor fakat kelam konusu bölgede yapılan inşaatların bizimle ilgisi yok. Misyona başladığımda bu proje önüme geldi. Proje TOKİ öncülüğünde ilerliyor. Nişantaşı ve Fulya bölgesinin bu kadar ağır konut alanını altyapı olarak kaldırması mümkün değil. Diş Hekimliği Fakültesi’nin dört tarafı 35 yıldır metruk durumda ve etrafı yeşillik olarak kağıt üzerinde toplanma alanı gözüküyordu. Burada vatandaşların 24 saat kalmaları mümkün değildi. Bu yerin çabucak bitişiğinde on dönümlük bir koru alanı ise gecekondular tarafından işgal altındaydı. İşgale son vererek bu alanı halka açık bir yeşil alan haline getirdik. Süreçte İBB’den de takviye aldık. Zira kelamını ettiğim korunun tapusu İBB’ye aitti” dedi.

YARIN: Zeytinburnu