Yeni dönem öncesi büyük tehlikeyi duyurdu: “İflasa teslim'”

Süper Lig’de heyecanla beklenen 2022-2023 dönemi yarın oynanacak İstanbulspor-Trabzonspor maçıyla başlayacak. Cumhuriyet’in 100. yılında hangi ekibin şampiyon olacağı merak edilirken bu sezonki şampiyonluk uzun yıllar hafızalardan silinmeyecek.

Temsilcilerimizin Avrupa’da başarısız bir devir geçirdiği bugünlerde Türkiye’nin UEFA sıralamasında 20’inci sıraya kadar gerilemesi Şampiyonlar Ligi’ne direkt iştiraki yeniden olumsuz manada etkileyecek.

Mali manada sıkıntı günler geçiren bilhassa kulüpleri büyük bir tehlike daha bekliyor.

Milliyet Gazetesi muharrirlerinden Ercan İnanç, Türk futbolundaki mali dar boğaza ait çok çarpıcı bir yazı kaleme aldı.

Ercan İnanç’ın yazısı şu halde;

“Sadece Üstün Lig başlamıyor yarın!.. Can pazarı, hayat-memat problemi bir gayret başlıyor asıl. Zira, kulüplerin varlığını sürdürmek yahut kepengi kapatıp muhasebe defterlerini icra/iflas heyetine teslim etmek sürecinin kavşak noktası bu dönem. Transfer, derbi, şampiyonluk, kapağı Avrupa’ya atmak, kümede kalmak üzere basamaklar, işin yalnızca rekabet ve müsabaka parantezindeki heyecanlı, sempatik hatta romantik yanı.

Lakin, gerisinde çıplak gerçek var. Futbolumuzun uzun yıllara dayanan, dönemler uzunluğu ivmelenen, pandemi ve döviz kurlarındaki sıçrama ile yeterlice barizleşen kıssası ne yazık ki, trajedi… Perde kapanırken sahnedeki kulüplerden çok azı ayakta kalacak. Daha da acısı, “kulüp kulübün kurdu” olacak ki, ömrü sürdürmenin dermanı, oburunu yok etmek manasına geliyor. Zira futbolumuzun imkanları lakin birkaç kurtuluş biletine yetiyor.Yazın bu dönemi bir tarafa; “kırılma noktası” diye.Niye? Çok basit!.. Futbolun yıllık geliri 5 milyar, kulüplerin harcama limitleri 8 milyardan fazla. Esasen 22 milyar borç stokları var. Şu anda çıkarlar faizleri ödemeye yetmiyor. Ve bu negatif bakiye eksilmiyor artıyor.Kim, nasıl dayanır bu sürece?

Yöneticilerin birtakım kurtuluş reçeteleri var tabi. Lakin hepsi Nasrettin Hoca fıkrası üzere. Çalıdan çit kurup geçen koyunların takılan yünlerini toplayarak eğirmek, forma yapıp satmak kıvamında. Fakat alacaklı bankalar peşin parayı gördüğü için değil, durumun çaresizliğine gülüyor olmalı. Muhtemelen birtakım genç müdürlerini spor yöneticiliği eğitimi için yurtdışına gönderdiler bile!

Çözümlerden en dişe dokunanı şampiyon yahut ikinci olarak Şampiyonlar Ligi’nde kümelere kalmak. Sıfır puan alsalar ayakbastı parası 600 milyon ki, Fenerbahçe, Galatasaray, Beşiktaş, Trabzonspor 34 maç oynayıp şampiyon olduğunda eline geçen para 400 milyonu aşmıyor.Lakin, kolay mı?.. Türk futbolu, UEFA sıralamasında 20. (2000 yılında 7. sıraya kadar çıkmıştı) FIFA sıralamasında 42. (sekizinci sıradaydık bir zamanlar) ve şampiyonumuz bile ön eleme oynamak zorunda artık. Velev ki, eğrisi doğrusuna geldi, elemeleri geçti, kümelere kaldı, parayı cebine koydu; kaç kulüp bir dönem daha uzattı ömrünü? Bir… Ya gerisi?Naklen yayına talim!Bir vakitler sahiden “lüküs hayat” yaşatan paraydı naklen yayın geliri ve muhtemelen bizi o rahatlık mahvetti!

Hiç unutmuyorum yayıncı kuruluşun fiyatı 500 milyon dolara çıkardığı vakti. “Şimdi yandık” diye yazmıştım. “Bizdeki idare stiliyle büyük para büyük borçlanma getirir o kadar.” Maalesef yanılmadım.Söz konusu naklen yayın geliri de durduğu yerde eridi zati… 2019’da yayıncı kuruluş “bu kalite bu fiyata olmaz” diye 500 milyon dolardan 90 milyon dolar kısıntıya gitti, federasyon vasıtasıyla kulüplere kabul ettirdi. Zira yasaya nazaran futbolun sahibi Federasyon. 

Sahi, Kulüpler Birliği ne işe yarıyor? Pandemi üzerine döviz kuru yükselişi ve kadro sayısının artmasıyla yayın maliyetlerinin yükselmesi sebep gösterilerek 410 milyon dolar “8 liradan sabitlendi” yayıncı kuruluş tarafından. Yaklaşık 200 milyon dolar daha tıraşlandı.Burası Avrupa değil… Üç büyükler hariç öteki kulüplerin toplam gelirinin yüzde 85’i yayın geliri. Üç büyükleri katarsanız ortalama yüzde 60… Bir ülke futbolunda yayın geliri kulüplerin gelirinin yüzde 50’sini aşıyorsa, manası “lig kendi ticari gelirini yaratamıyor”. O vakit gelsin Devlet!.. Kamu kaynakları, isim haklarıyla, kupaya, lige isim veren devlet kurumlarıyla kulüpleri sübvanse ediyor şimdilik. Taşıma suyla dönüyor değirmen. Buna ne “ölmek” ne “iyileşmek” deniyor; yalnızca kaçınılmaz sonu geciktirmek. Epeydir çatırdıyordu futbol.

Ne iktisadında ne seyircisinde ne de Avrupa cephesinde bir tek olumlu gelişme olmadı. “Saldım çayıra” metoduyla daha ne kadar dayanabilir ki? İşte bu dönem muhtemelen kırılma noktası.Artık rekabet yok, yalnızca kendini kurtarmak var. İzleyenler açısından keyifli, rol alanlar için feci, topyekun bir savaş vaat ediyor bu dönem.