Vefata en yakın deneyim! Ne yaşadıklarını anlattılar: ‘Sanki cehennemde yanıyordum’

Hayatımızın ne vakit sonlanacağı ya da mevt anında nelerin olabileceği üzere sorular insanlık tarihinin en büyük gizemleri ortasında yer alıyor. Neredeyse bütün kültür, inanç ve mitler hayatın manasına, mevtten sonraki ihtimallere bir açıklama getirse de birçok kişi bilhassa vefat anında nelerin yaşanabileceğine dair yapılan bilimsel araştırmaları ilgiyle takip ediyor. Vefata yakın tecrübeleri anlatan araştırmaların en çarpıcı olanlarından biri ise ABD’nin New York kentinde yapıldı. Ağır bakım ünitesinde misyonlu İngiliz bir tabibin öncülüğünde yapılan araştırmada “Hayat nedir? Ne vakit sona eriyor?” üzere sorulara cevap arandı. 

ÇEYREK ASIR BOYUNCA ARAŞTIRDI

ABD’nin New York kentindeki bir tıp merkezinde çalışan İngiliz hekim Dr. Sam Parnia, hayatı boyunca pek çok kere dramatik ölümlere ya da mucizevi kurtuluşlara şahitlik etti. Yoğun bakım ünitesinde geçen uzun yıllar sonucunda hayat ve vefat ortasındaki ince çizgide yürüyen şahıslarla geliştirdiği bağlantı, onu tüm dünyaya tanıtan bir araştırmaya önderlik etmesiyle sonuçlandı.

Yoğun bakım ünitesinde kalp krizi geçiren şahısları hayata döndürmeye çalışan İngiliz tabip, hastaların o kritik anlarda sıhhat gruplarını duyup duymadıklarını ya da şuurlarının ne kadarını kullanabildiklerini araştırmaya karar verdi. Tam 25 yıl boyunca araştırma takımıyla birlikte bu soruların peşinden koşan tabip ve NYU Langone Health ekibi, birçok kişinin dikkatini çeken değerli sonuçlara ulaştı.

‘VÜCUDUNA GERİ DÖN!’

Kalp krizi geçirdikten sonra hayata dönen toplamda 567 bayan ve erkek hasta üzerinde yapılan araştırmalarda birinci olarak 53 kişinin yansıları izlendi. Araştırmacılar, hastaların beyinlerine bir izleme aygıtı taktı. Bu izleme aygıtı sayesinde beyinlerinin bilgi alıp almadığına dair bir sinyal olup olmadığı takip edildi.

Hastalar tedavi edilirken bir yandan da önlerine bir ekran konuldu. ‘Elma’, ‘armut’ ve ‘muz’ üzere kolay sözler 5 dakikada bir hastalara sesli klip olarak hastalara dinletildi, bu sesli klibe sözcüklere ilişkin görseller de eşlik etti. Bu bireylerden ikisi kalp masajı esnasında sıhhat görevlilerini duyduklarını hatırladı, kimileri ise kendilerini bir konuta gerçek yürürken gördüklerini söyledi.

‘BEYNİN BİR OYUNU OLARAK AÇIKLANAMAZ’

Yaşadığı tecrübeleri araştırmacılarla paylaşan hastalardan sadece yüzde 10’u hayatta kalarak taburcu edilebildi. Öteki hastalar ise ya hayatlarını kaybetti ya da hissettiklerini aktarabilecek bir düzgünleşme gösteremedi. Araştırmanın başındaki Dr. Parnia, “Bu hatırlanan tecrübeler ve beyin dalgasındaki hareketlilik, vefata yakın anların birinci belirtileri olabilir. Sonuçlarımız, mevtin eşiğindeyken insanların eşsiz bir içsel tecrübe yaşadıklarına dair deliller sunuyor” dedi.

Hastaların yaşadıkları tecrübenin ‘ölmekte olan bir beynin oyunu’ formunda açıklanamayacağının altını çizen Dr. Parnia, “İnsanların yaşadıkları tecrübenin bir halüsinasyon ya da sanrı olmadığını, ömrün bitmeye en yakın olduğu anda ortaya çıkan gerçek tecrübeler olduğunu ortaya çıkarttık” diye konuştu. 

ÖLÜME YAKLAŞANLARIN YAŞADIĞI 5 DENEYİM

Dr. Parnia ve takımı, vefata yaklaşan hastalarının yaşadığı tecrübeleri 5 ana başlıkta şöyle toparladı:

1- CPR’nin (suni teneffüs ve kalbinin bulunduğu bölgeye el ile baskı uygulanması sistemi, kalp masajı da olarak açıklanabilir) bedenleri üzerindeki tesirlerini olduğu üzere hissetmek

2- Sıhhat vazifelilerinin onları tedavi ettiğini duymak 

3- CPR sonrasındaki ağır bakımdaki faaliyetleri hatırlamak

4- Hayatlarını ve diğerleri üzerindeki tesirlerini değerlendirmek

5- Çoğunlukla konut olarak algılanan bir varış noktasına hakikat yürümek 

Dr. Parnia, bu hususlar ortasında en şaşırtan ve yaygın tecrübenin, ‘kişinin kendi hayatını ve diğerleri üzerindeki tesirlerini düşünmek’ olduğunu söyledi.

‘İSKEMİ DENİLEN BEYİN HASARINDAN KAYNAKLANABİLİR’

Dünyada çok konuşulan araştırmayla ilgili konuşan Beyin ve Hudut Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ramazan Sarı, araştırmada yer alan hasta tecrübelerinin subjektifliğine dikkat çekti. Bu tecrübelerin şahıslara has olduğunu ve datalara dayalı, ölçülebilir şeyler olmadığını söyleyen Doç. Dr. Sarı, hastaların beyinlerini nasıl kullandıklarını anlamak için işlevsel MR denilen bir tarama yapıldığını ve bu halde hastaların uzuvlarını nasıl kullandıklarını anladıklarını söyledi. Doç. Dr. Sarı, şu yorumda bulundu:

Ölümden dönme ya da koma üzere durumlarda beyin içindeki hareketliliğin karmaşıklığına dikkat çeken Doç. Dr. Ramazan Sarı, şahısların vefata yaklaştıklarında beyinlerinde ‘iskemi’ denilen hasarların oluştuğunu söyledi. Doç. Dr. Sarı, “Gerçekliği olmayan şeyleri görme durumu da kelam konusu olabilir. Yani ‘Ölümden döndüm’ denilerek paylaşılan anılar tahminen de beyindeki iskemiye bağlı hasarlardan çıkmış anılar ya da anı üzere gözüken şeyler olabilir” diye konuştu. Doç. Dr. Sarı ayrıyeten vefat anında hissedilenler hakkında şu an için kesin bir yorum yapılamayacağının da altını çizdi.