Unutulmaz futbolcu Freddy Adu suskunluğunu bozdu! 14 yaşında ABD’ye futbolu sevdirdi

Dünya futboluna süratli bir giriş yapan ancak beklentilerin altında kalan mesleği ile beklenenden erken futbol dünyasını terk eden Freddy Adu, uzun bir müddettir kendisinden ses çıkmazken özel bir röportaj ile yaşananları paylaştı. 13 Ekim 2018 akşamı futbol alanındaki son dakikalarını geride bırakan Adu; şu anda yaptıklarını, geçmişte yaşadıklarını ve gelecek planlarını SPORTbible’a anlattı.

Adu, 2 Haziran 1989’da Gana’nın liman kenti Tema’da doğup büyümüştü. 8 yaşındayken ailesinin kazandığı Green Card ile ABD’ye taşındılar ve burada hayatı değişmeye başladı. Gana’da kendinden yaşça üç kat büyüklerle futbol oynayan Adu, ABD’ye taşındıktan kısa bir müddet sonra lokal bir futbol antrenörü tarafından keşfedildi ve kendinden tekrar yaşça büyük oyuncularla alana çıkmaya başladı. Adu, Potomac/Maryland’de özel bir okul olan The Heights School’a gitti.

ABD Olimpiyat Geliştirme Programı kapsamında 14 yaş altı bir turnuvada Juventus, Lazio üzere takımlara karşı çaba ederken ekibi turnuvayı kazandı, Freddy Adu ise gol hükümdarı ve turnuvanın en bedelli oyuncusu oldu.

‘YENİ PELE’ OLARAK ÜNLENDİ

Adu, 14 yaşında DC United ile resmi kontrat imzalamadan evvel futbol dünyasında ‘Yeni Pele’ olarak anılıyordu. Ocak 2004’te draftın birinci sırasında seçilince ABD’de profesyonel kontrat imzalayan en genç oyuncu oldu. Üç ay sonra forma giyen en genç oyuncu oldu. 17 Nisan’da kenardan gelerek topu ağlara gönderdi ve MLS tarihinde gol atan en genç oyuncu olmayı başardı.

1 MİLYON DOLARLIK ANLAŞMA

Freddy Adu, Sports Illustrated’ın kapağında yer alıp DC United’a transfer olan Adu, 13 yaşında da Nike ile 1 milyon dolarlık sponsorluk mutabakatı imzalamıştı. 2005’te FIFPRO Yılın Genç Oyuncusu mükafatına aday gösterilirken 2006’da Manchester United tarafından denendi. Sonrasında ise işler istenildiği üzere gitmedi. Freddy Adu, mesleğinde beklenen o patlamayı bir türlü gerçekleştiremedi.

13 Ekim 2018 akşamından bu yana Freddy Adu, profesyonel olarak alana çıkmadı. SPORTbible’dan Jack Kanmare, ABD’li oyuncu ile bağlantıya geçti. Daha sonra ülkesinde Maryland’de bulunan Adu’nun geri dönüşü ile Zoom üzerinden bir röportaj gerçekleştirildi.

‘HENÜZ EMEKLİ OLMADIM’

Geriye dönüp bakıldığında Freddy Adu, çok şey yaşamış durumda. 33 yaşında birine nazaran çok daha olgun telaffuzlarda bulunduğu belirtilen ABD’li oyuncu; röportajın başında, “Teknik olarak şimdi emekli olmadım. Oyuna olan sevgimi kaybettikten sonra birkaç yıl orta verdim. İnanır mısınız bilmem lakin tekrar alana çıkıp oynamayı düşünüyorum. Hala hayli gencim” dedi.

17 yıl üzere bir müddette Türkiye de dahil olmak üzere 9 farklı ülkede 15 kulüpte oynayan Adu, büyüğü yer olan Maryland’e dönmüş durumda. Buradaki hayatı ile ilgili konuşan Adu, “Artık ailemle ilgileniyorum. Pek çok insan bilmiyor lakin annem, bu yıl bir ameliyat geçirdi. Bizim için epeyce manalıydı. Onunla ilgileniyorum” sözlerini kullandı.

Freddy’nin annesi Emelia, kendisi için büyük değer taşıyor. 1997’de Adu’nun ailesi Green Card kazanarak ABD’ye geldiğinde Emelia, iki tam vakitli işte çalışıyordu. Ailenin geçimi ismine büyük uğraş veren Emelia, sabah 5’te uyanıp bir restoranda 8 saat çalıştıktan sonra akşamları da bir ofiste 8 saat mesai yapıyordu. Bu sıralarda Adu da futbol yetenekleriyle fark yaratıyordu.

Potomac Cougars’ın eski antrenörlerinden Jim Escobar, büyük bir cevher bulduğunu düşünüyordu. Cougars’ın o zamanki menajeri Arnold Tarzy, hiç bu türlü bir oyuncuyla karşılaşmadığını söyledi.

Emelia, oğlunu ne kıymetine olursa olsun muhafazaya çalıştı. Adu’nun ailesiyle bir görüşme için Maryland’e temsilci gönderen ve 750 bin dolara yükselen 250 bin dolarlık bir teklif sunan Inter üzere birçok kadro aklını karıştırsa da Adu, satılık değildi.

Annesi Emelia, oğlunun eğitim almasını istiyordu. Liseden erken mezun olabilmesini sağlayan IMG Akademisi’nde süratli bir program aldı.

REKLAM MUTABAKATI YAĞIYORDU

13 yaşında Freddy Adu, Nike ile 1 milyon dolarlık mutabakat imzalamış ve 14 yaşında MLS’in en çok kazanan oyuncusu olmuştu. Yıllık 500 bin dolarlık mukavele o vakitler için MLS’te hayli astronomikti. Nike’ın lideri Phil Knight; Adu’nun Michael Jordan, Tiger Woods ve LeBron James üzere isimlerden daha fazlasını başarma potansiyeli olduğunu belirtmişti.

Bu mutabakatları Pepsi ile olan da dahil olmak üzere bir dizi sponsorluk mutabakatı izledi. Bu muahedeler kapsamında da Adu’nun Pele ile çekildiği ikonik fotoğraf doğdu. Adu, o günü de çok âlâ halde hatırlıyor:

“Bradenton’da akademideydik ve bir reklam sineması çekimi vardı. Topla hareketler yapıyordum. Kameralar beni takip ediyordu. Ansızın biri omzuma dokundu. Çekim grubundan biri olduğunu düşündüm lakin gerimi döndüğümde Pele’yi gördüm. Vay canına! ‘Pele neden burada?’ diye düşündüm. O fotoğraflar orada çekildi. Hayatımın en şahane anlarından biriydi. Benim için Pele, sporumuzdaki Michael Jordan’dı. O anı asla unutmayacağım. O vakitler daha 14 yaşındaydım. Çok havalıydı.”

PELE’DEN ÖVGÜ

Reklam çekimi tamamlandıktan sonra Pele, Adu’nun sol ayağını överken onu Mozart’a benzetti ve “Tanrı, Freddy’ye futbol oynama armağınını verdi. Mental ve fizikî olarak hazır olduğunda kimse onu durduramaz” dedi lakin ikazlarda da bulunmayı ihmal etmedi: “Şimdi işler daha da zorlaşacak. Antrenörler beklenti içinde olacak. Taraftarlar daha fazlasını isteyecek. Yeterli bir kontrat yapacaksın ve reklamlar çekeceksin. İnsanların baskısı artacak. O yüzden artık daha dikkatli olma vakti.”

Adu, 14 yaşında MLS’te oynamaya hazırlanırken baskı hissedip hissetmediğine ait soruya, “Oynadığım için çok memnundum. Sanırım o vakitler daha saf fikirlere sahiptim. O yaşta profesyonel olduğum için çok memnundum. Bundan keyif alıyordum. Bunu nitekim bir baskı olarak düşünmedim. O başlangıç kısmı, dürüst olmak gerekirse bir coşku haliydi. 14 yaşında başarmıştım. Aileme bakıyordum. Hayallerimi gerçekleştiriyordum. Beşerler ne söylerlerse söylesinler ki asıl sıkıntı buydu. Bazen gerçekçi olmayan beklentiler ortaya koyabiliyorlardı. Bu dünyanın dışında, yapabileceklerinin çok üzerinde… Fakat bunu denetim edemezdim. Tek denetim edebileceğim şey yalnızca amaçlarıma ulaşmaya çalışmaktı” yanıtını verdi.

BEKLENTİLER YÜKSELDİ

Adu, ABD’de profesyonel mukavele imzalayan en genç oyuncu olduktan sonra ilgi çok arttı. DC United’ın 10 bin seviyesindeki seyirci ortalaması yükseldi. 2004-05 döneminde San Jose Earthquakes’e karşı oynanan birinci maçta seyirci sayısı en yüksek düzeye çıktı. RFK Stadyumu’nda 24 bin 603 bilet kısa müddette satıldı. Adu da beklentilerin yükseldiğinin farkına varmıştı:

Saha dışındaki tempo, Freddy’yi bunaltmaya başlamıştı. MLS, her maçtan evvel Adu’nun merkezde olmasını isterken Nike de sponsorluk gereği tanıtım çalışmalarını artırıyordu. Gittiği her kentte taraftarlarla bir ortaya gelmesi, röportajlar vermesi; Adu için yorucu bir hal almıştı:

‘ÜZERİMDE FAZLADAN BASKI OLUŞTURDU’

“14 yaşında ligin en yüksek maaş alan oyuncusu olmak ve Nike ile bu mukaveleye sahip olmak beraberinde birçok sorumluluk getiriyor. Örneğin, maçlara gittiğimizde gruptan daha erken stadyumda olmam gerekirdi. Zira tüm görüşmeleri yapmak durumundaydım. O vakitler o denli düşünmüyordum fakat artık… 14 yaşında bir çocuğun bunları yapmak zorunda kalmasını hayal edebiliyor musunuz? Zordu. Çok dikkat dağıtıcıydı. Bunları yapmak, çabucak performans sergilemem için üzerimde fazladan baskı oluşturdu. 14 yaşındayken daha çok oyuncu olarak gelişmek için vaktin olur lakin bende bu yoktu. ‘Şu anda çıkıp performans sergilemelisin’ üzereydi. Oynamadığım vakitlerde yedek kulübesinde olmak durumundaydım. Oynamadan bu durumda kalmak bir oyuncu olarka gelişmemi engelledi. A kadro maçlarını oynayarak daha yeterli hale gelebilirsiniz. İdman bir şeydir fakat oyun mühleti elde etmek daha farklı… Oyununuzu değişik düzeye taşıyan da bu.”

DC United’da Adu’nun ekip arkadaşları, mesleklerinin basamaklarını sağlıklı biçimde geçmiş durumdaydılar ve kimileri babası olabilecek yaştaydı. Bu durumda Adu’nun adaptasyonu da kolay olmadı:

“O kadar gençtim ki grup arkadaşlarımın birçoklarıyla pek ortak noktam yoktu. Zira onların çocukları, eşleri ve bu üzere bir hayatları vardı.”

MANCHESTER UNITED MACERASI

16 yaşındayken Manchester United, Freddy Adu’yu idmanlara çıkarmak istedi ve genç oyuncu, Premier Lig deviyle iki hafta geçirdi. O sürece ait konuşan Adu, “Bu bir deneme değildi. Oraya dünyanın en âlâ oyuncularının kimileriyle idman yapma fırsatı için gidiyordum. Denemeye gitmedim zira daha 16 yaşındaydım ve DC United ile kontrat imzalamıştım. MLS ile uzun vadeli bir mutabakatım vardı. MLS, beni bırakmaya hazır değilse ki o vakitler değildiler ve bu bir deneme de değildi” dedi.

O vakitler Manchester United Menajeri Sir Alex Ferguson, “Freddy, gerçek olanı yaptı. Yetenekli bir çocuk. ABD’ye geri dönecek ve biz de onu yakından takip edeceğiz. 18 yaşına geldiğinde bundan sonra neler yapabileceğimizi değerlendirmeye çalışacağız” demişti. Yaşadığı tecrübesi de pahalandıran Freddy Adu ise, “United’ın o ortamında nasıl olacağımı görmek istediler. Âlâ gitti. Oradayken yeterli oynadım. O vakitler çok gençtim. Sir Alex Ferguson, beni takip edeceklerini söyledi.

‘EN BÜYÜK PİŞMANLIĞIM’

Freddy Adu, 2007’de U20 Dünya Kupası’nda ABD ile sergilediği performans sonrası Benfica’ya transfer oldu. Portekiz takımı, 2 milyon Dolar karşılığında Adu’nun haklarını MLS’ten satın aldı. Lakin kısa bir müddet sonra Adu’nun ‘en büyük pişmanlığım’ olarak nitelendirdiği Monaco atılımı geldi: “Benfica’daki birinci yılımda 3 farklı antrenör ile çalıştım. Bu biraz fazlaydı. Farklı bir kadroda oynamanın daha düzgün olacağını ve bunun bana daha fazla istikrar sağlayacağını düşündüm fakat bunun yanlış bir karar olduğu ortaya çıktı. Benim için en büyük pişmanlık buydu. O vakitler Monaco’ya gittiğimde dikkatimi toplayacak kadar olgun değildim. Buna karşılık oyunum da büyük ziyan gördü. Esasen gereğince âlâ oynamadığım için farklı kadrolara kiralık gitmek zorunda kalmamın da başlangıcıydı. Kimseyi suçlamıyorum. Bu kararı verdiğim için yalnızca kendimi suçluyorum. Bunu ben yaptım. Kimse beni buna zorlamadı. Transfer olmaya karar veren bendim.”

‘DI MARIA’DAN YETERLİ OYNADIM’

Benfica’daki birinci periyodunda Freddy Adu, Angel Di Maria’dan daha düzgün bir dönem geçirmesine karşın kiralık gitmişti. Kalan Di Maria ise mesleğini çok daha farklı noktalara taşıdı. Bu durumu anlatan Adu, “Çılgınca olan şey, oradaki birinci yılımda aslında Di Maria’dan daha düzgün performans sergilemiş olmamdı. Daha çok maça çıktım, daha çok gol attım, daha uygun bir dönem geçirdim lakin o kaldı ve ben kiralık gittim. O daha olağan bir başlangıç yapsa da oradan güzel halde ayrıldı. Ben ise Monaco’ya gittim, oynamadım ve oradan ayrıldım. Sonra Belenenses’e gönderildim ki bu beni çok incitti” dedi.

Freddy Adu, Benfica’da geçirdiği 4 yıllık süreçte Monaco, Belenenses, Aris ve Türkiye’de Çaykur Rizespor’a kiralandı. 2010-11 döneminin ikinci yarısında 1. Lig grubu Çaykur Rizespor’da 13 maça çıkarken 3 gol attı.

Adı üzerinden yaratılan markanın cazipliği, Freddy Adu’nun futbolcu olarak varlığının önüne geçmişti. Bunun farkına vardığını belirten Adu, “Gittiğim kadroların birçok beni bir şov için takıma katmıştı. Bunların birçoklarında, ‘Hey Freddy’yi getirelim de biraz reklam yapalım, kadroya biraz dikkat çekmeye çalışalım’ fikrini hissettim. Benim orada uzun müddet kalmama yönelik bir niyetleri yoktu. Ne yazık ki bunu çok geç fark ettim. İşte o vakit da bu oyuna olan sevgimi kaybettim” tabirlerini kullandı.

Freddy Adu’nun 4 yıl sonra her şeyin başladığı MLS’e dönüşü de istenen sonucu vermedi. Sonrasında Brezilya, Sırbistan, Finlandiya maceraları oldu. Mesleğinde son olarak Florida ve Las Vegas’ta oynama bahtları buldu ancak istenen bir türlü gerçekleşmedi.

3 yıllık bir orta sonrası Adu, 2021’de İsveç 3. Lig ekiiplerinden Osterlen ile anlaşmıştı. Muahede açıklandığında Adu, “Bu sporu çok özledim. Tekrar oynama fırsatına sahip olduğum için memnunum. Geçmişte birçok adımı es geçtim ancak artık doğruyu yapma bahtım var. Heyecanlıyım ve hiç bu kadar hazır olmamıştım” diyerek heyecanını lisana getirmişti.

400 nüfuslu bir köy grubu olan Osterlen, iki ay sonra Adu’nun mukavelesini feshetti. Grubun 1000 kişi kapasiteli stadyumunda 1 dakika bile oynamadı.

Bu tatsız tecrübe hakkında konuşan Adu, “Takımla yalnızca 3 yahut 4 idmana çıktım. Orada olmak beni incitmişti. Zira bana formda olmadığımı söyleyecekleri kadar uzun müddet orada kalmadım. İşin sakatlık kısmı asıl sıkıntıydı fakat birebir vakitte teknik yönetici, kendi oyuncularını getirmek istedi. Sponsor tarafından getirilmiş olmam kopukluk yarattı. Benim maaşımı da sponsor kümesi ödüyordu. En fazla 6 hafta falan kaldım orada. Sonra sakatlandım. Sponsorlar ve teknik yönetici ortasında çatışma vardı. Garip bir yapıydı” tabirlerini kullandı.

OYUN SEVİNCİNİ GERİ KAZANDI

Freddy Adu, 1500 günden fazla bir müddettir profesyonel futbol oynamaktan uzak fakat son birkaç yıldız çocuklara antrenörlük yapmak, onların gözlerindeki umudu görmek; futbola olan sevgisini geri getirdi. Futbola geri dönme ihtimalini de devre dışı bırakmış değil:

“Aklını başına toplayıp bunu yapmaya kararlı olmalısın. Bunu birileri yapabilecekse ben de yapabilirim. Mesleğimdeki birtakım kararlar, büsbütün bana ilişkin kararlar değildi. Bana tavsiyede bulunan yahut ‘Bunu yapmalısın’ diyen beşerler oldu. Her vakit haklı değildiler. Bilhassa birini suçlamıyorum. Tek bildiğim verdiğim kararlar en düzgünleri değildi.”

Adu’nun öyküsü birçoklarının beklentisini karşılayamadı tahminen fakat o birçok birincisi de başaran kişi oldu. Adu’nun seyahatinde geri dönüp bakıldığında kararların sorgulanacağı birçok an var. Nike’ın 1 milyon Dolar’lık sponsorluk muahedesini kabul etmeyebilir miydi? 14 yaşında profesyonel olmaya karar vermeyebilir miydi? 10 yaşında Inter’den gelen 750 bin Dolar’lık teklifi kabul edebilir miydi? Geriye dönüp bakarak bunları yargılamak kolay olsa da Adu, birinci günlerdeki kararlarını değiştirmek isteyemezdi:

“Pek çok insan, ‘Tekrar bir fırsatın olsa 14 yaşında profesyonel olmaz mıydın?’ diyor. Ben de olağan ki tekrar birebirini yapar ve olurdum. Biz yoksulduk. 14 yaşında profesyonel olma ve milyonlarca dolar kazanma talihin var. Ne diyeceksin? Bu, mutlaka değiştirmeyeceğim şeylerden biri. Her şey bakış açısıyla ilgili. Kimi beşerler potansiyelime ulaşamadığımı söyleyecekler lakin bu niyet, kimin standartlarına nazaran? Benim kendi standartlarım, kendi hayallerim vardı. Kendi standartlarıma ulaşamayıp hayal kırıklığına uğradıysam sorun değil. Lakin şu anda kimsenin standartlarına nazaran yaşamaya çalışmıyorum. Elbette anlıyorum. Tekrar de benim için ülkedeki futbol tarihinin bir kesimi olmak ve bu sporun ülkede yükselmesine katkı sağlamak inanılmaz. Bununla her vakit gurur duyacağım.”

BİR KUŞAĞA İLHAM VERDİ

Freddy Adu, kıssasıyla bir jenerasyona hayallerinin peşinden gitmek için ilham verdi. Artık ise daha sade bir hayat ismine gayret sarf ediyor:

“Gurur duyduğum şey bu. Amerika’da futbol topluluğunun uzun müddettir yapmaya çalıştığı bir şeyi yapabildim. Bu da bu sporu ana akım haline getirdi. Sıradan biçimde sokakta yürüyorum ve artık futbolu takip etmeyen beşerler bile, ‘Hey, Freddy Adu’ya benziyorsun dostum’ diyor. Ben de, ‘Evet, benim adım John’ der üzere takılıyorum. Onlarla uğraşmayı seviyorum. Futbol hakkında fazla bilgisi olmayan beşerler bile hala benim kim olduğumu biliyorlar. Zira benim durumum onların bu sporla tanışmasıydı. Bununla hakikaten fakat sahiden gurur duyuyorum.”