‘Tünel kalıp sistemli binalar inanç verdi’

ASLIHAN ALTAY KARATAŞ Ankara – Raporda, Kahramanmaraş zelzeleleri, “son yüzyılın en büyük olmasa bile en yıkıcı depremleri” ortasında gösterildi. Binaların performansının değerlendirildiği kısımda, Hatay, Kahramanmaraş, Gaziantep, Adıyaman ve Malatya vilayetlerinin faya yakınlıkları nedeniyle büyük hasar gördüğü kaydedildi.

Bölgedeki bina hasar dağılımı, alandan elde edilen datalar doğrultusunda “2000 öncesi” ve “2000 sonrası” inşa edilmiş betonarme binalar olarak iki kümeye ayrıldı. 2000 öncesi inşa edilen binalardaki ağır hasar ve göçmeye neden olan tipik eksiklikler “düz (nervürsüz demir) donatı kullanılması, yetersiz donatı ayrıntısı ve muhtemel düşük beton dayanımı” biçiminde sıralandı. Ayrıyeten, “Zemin kattaki yahut subasman düzeyi üzerindeki yumuşak kat mevcudiyeti (binanın katları ortasındaki rijitliğin farklı olması), birçok binada göçmenin anahtar nedenlerinden biridir. Kısmi dolgu duvarlı ya da dolgu duvarsız taban katların iş yeri olarak kullanılması, kolonlarda plastik mafsallaşma oluşmasına bağlı olarak ‘pancake’ tipi çökmenin (binaların üst katlarının alt katların üzerine çökerek yıkılması) sorumlusudur. Birçok bina kiriş-kolon birleşim bölgesi hasarına maruz kalmıştır. Enteresan başka bir hasar durumu ise, binanın yatay yükleri temele transfer edemeyerek devrilmesidir” tespitlerinde bulunuldu.

DETAYLI İNCELENMELİ

2000 sonrası inşa edilmiş betonarme binaların performansı için ise, “Yönetmeliklere nazaran tasarlandığı ve inşa edildiği farzedilen bu binalar eski tarihli binalara nazaran daha düzgün performans göstermiştir. Lakin, 2002 sonrası inşa edilmiş 1000’den fazla bina, yönetmelikçe belirtilen performans amaçlarını ihlal ederek ya ağır hasar almış ya da büsbütün yıkılmıştır. Görünen odur ki, bu kıymetli müşahede bu binaların tasarım ve inşaat kalitesine dair daha ayrıntılı incelenmelerini gerektirmektedir” denildi.

DAHA GÜZEL PERFORMANS

Bölgedeki tünel kalıp binaların, bağ kirişlerinde ve dolgu duvarlarındaki birtakım hasarlarla birlikte öteki bina tiplerine nazaran çok daha uygun bir performans gösterdiği belirtilirken, bunun nedenleri de “genellikle kat alanının yüzde 2,5’undan fazla perde duvar alanı kullanılması, çoklukla sıkı/sert yer şartlarına sahip yerlerin seçilmesi, orta (4 ila 8) katlı yapıların inşa edilmesi” formunda sıralandı. Raporda, “Gözlemlenen bu performans, yüksek derecede sarsıntı riski taşıyan bölgelerde inşa edilen binalarda besbelli orandaki perde duvar alanı kullanımına daha fazla itimat sağlamıştır” denildi.