Strep A’dan ölen minik Aras’ın gerisindeki gerçek! ‘Tek doz penisilin bile hayat kurtarabilir’

Koronavirüs pandemisi ve grip salgını sonrasında bilhassa çocuklar ortasında görülerek ‘yeni korkulu  hayal’ olarak anılan Streptokok yani Strep A bakterisi Türkiye’de tasa yarattı. İngiltere’de 13 çocuğun vefatına yol açan Strep A bakterisi Ankara’da yaşayan 3 yaşındaki Aras Sönmez’i de doğum gününde hayattan kopardı. Geçtiğimiz 10 Ocak günü her akşam yaptığı üzere çizgi sinema izleyip oyunlar oynayan minik Aras, uyumak için yatağına yattı fakat sabaha karşı kötüleşti. Boynundaki lenf bezleri şişen minik Aras’ın burunu da sabah 05.00 sularında kızarıp morarmaya başlayınca Sönmez ailesi soluğu hastanede aldı. Menenjit kuşkusuyla Ankara Etlik Kent Hastanesi’ne götürülen minik Aras antibiyotik tedavisine alındı. Daha sonra ağır bakıma kaldırılan Aras Sönmez’in durumunun kritik olduğu aileyle paylaşıldı. Ertesi gün de Aras’ın vefat haberi aileye verildi. Minik Aras’ın mevt raporuna birinci olarak belirlenemeyen bir virüsün süratle yayılmasında ötürü doğal mevt yazılsa da sonraki gün bedeninde ‘Strep A’ bakterisi olduğu tespit edildi. 

Özellikle İngiltere’de Strep A kaynaklı ölümlerin arttığı son günlerde Türkiye’de de bu bakteri kaynaklı birinci mevtin gerçekleşmesi paniğe sebep oldu. Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Tutku Taşkınoğlu ile Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. İftihar Köksal, Strep A kaynaklı oluşabilecek tehlikeleri ve dikkat edilmesi gerekenleri tek tek sıraladı.

‘ÇOK TEHLİKELİ, ÖLÜMCÜL BİR BAKTERİ’

Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Tutku Taşkınoğlu, Strep A bakterilerinin kişiyi hafif bir boğaz ağrısından zatürreye hatta hayatı tehdit eden kan ve organ enfeksiyonlarına kadar götüren bir dizi ıstıraba sebep olabileceğini söyleyerek, “Stretopkoklar dünyadaki en ölümcül bakteriler ortasında yer alır. Bu mikroorganizmalar çoklukla insanların derisinde yahut boğaz florasında zararsız bir halde yaşar. Lakin bazen ‘boğaz iltihabı’ üzere hafif enfeksiyonlara yahut ciltte, yumuşak dokuda enfeksiyonlara neden olabilir” dedi. Uzm. Dr. Taşkınoğlu, antibiyotikle kolay bir formda tedavi edilen Strep A’nın şayet vaktinde müdahale edilmezse enfeksiyonun tekrarlandığı sürece girilebileceğini, sonuç olarak da kalp kapakçıklarında iltihaplanma ve akut romatizmal ateş ismi verilen durumun tetiklenebileceğini belirtti.

Strep A bakterisinin kış aylarında, okul mevsimi denilen vakitlerde arttığını ve ekseriyetle çocuklar ortasında yaygın görülen bir hastalık çeşidi olduğuna değinen Prof. Dr. İftihar Köksal ise hastalığın bademcik ve kas iltihabına sebep olduğunu ekledi. “Ortaya çıkardığı toksin ve enzimlerle farklı hastalıklar yapabilen çok tehlikeli bir bakteri” diyen Prof. Dr. Köksal, stretopkokların birebir vakitte çocuklarda görülen böbrek iltihabının da kıymetli bir sebebi olduğunu söyledi.

‘CİLTTE DÖKÜNTÜLER MEYDANA GELİR’

Strep A bakterisinin deri döküntüsüne sebep olduğuna dikkat çeken Dr. Taşkınoğlu da, “Bu döküntüler küçük, kabarık tümsekler üzere görünür ve zımpara kağıdı üzere pürüzlüdür. Hastalığın bu formuna kızıl denir. Döküntü çoklukla göğüste ve karında başlar, sonra yayılır. Enfekte şahısların lisanları de kırmızı, şiş ve beyaz olabilir” dedi. Prof. Dr. Köksal da bu döküntülerin böcek ısırması ve alerjiyle karıştırabileceğine dikkat çekti. Kızıl hastalığının antibiyotiklerle kolay bir biçimde tedavi edildiğinin altını çizen Taşkınoğlu, Strep A bakterilerinin orta sıra kan dolanımına ve beyin omurilik sıvısına girerek et yiyen hastalık yahut toksik şok sendromu üzere hayatı tehdit eden enfeksiyonlara sebep olabileceğini de vurguladı.

‘KOVİD YA DA İNFLUENZA İLE KARIŞTIRILIYOR’

Son vakitlerde Strep A’nın dikkat çekmesinin esas nedeninin hadiselerin ölümcül seyrediyor olması olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Köksal, “Stretopkoklar her vakit vardı. Yıllar evvel medyada ‘yamyam virüs’ olarak da tanıtılmıştı. Yeni karşılaştığımız bir durum değil. Fakat buradaki temel sorun teşhis koymada birtakım yanılgıların yapılıyor olması. Ekseriyetle içinde bulunduğumuz üç yıl içinde güya teneffüs yolu enfeksiyonları yalnızca Kovid-19’a aitmiş üzere yahut şu sıralar influenza A (domuz gribi) ya da gripmiş üzere algılanıyor fakat bu gerçek değil. Bu mevsim tıpkı vakitte streptokokların etkinleşmesi için de etkin bir ortam sunuyor ve çocuklar birbirlerine çok rahat bulaştırabiliyorlar” diye konuştu.

Ölümle seyreden olayların nedeninin erken ve gerçek antibiyotik tedavisine başlamamak olduğunu söyleyen Prof. Dr. Köksal, İngiltere’de ölümcül seyreden olayların üst teneffüs yolu hastalığı halinde görüldüğünü, çocukların hastaneye geç gittiğini ve tabiplerin antibiyotik tedavisine geç başladığının görüldüğünü belirtti. Stretopkokların çok süratli bir halde kas ve dokuya yayıldığını ve bunun da ölümcül seyredebileceğinin altını çizen Prof. Dr. Köksal, teşhis koyarken uygun bir muayene yapılması gerektiğini söyledi.

STREP A TEŞHİSİNDE BUNLARA DİKKAT!

Viral enfeksiyonlar ile Strep A ortasındaki farklara dikkat çeken Prof. Dr. İftihar Köksal hastalığın belirtileriyle ilgili ise şu ayrıntıları verdi:

‘BEKLENTİLERİ ALTÜST ETTİ’

Strep A’ya bağlı boğaz ve kızıl hastalığı salgınlarının kış ve ilkbahar devrinde daha yaygın görüldüğünün altını çizen Uzm. Dr. Tutku Taşkınoğlu, “Bu yıl bu modelin biraz bozulduğu görülüyor. Fransa, İrlanda, Hollanda, İsveç ve Birleşik Krallık 2022 boyunca Strep A ve kızıl hastalığı olaylarında bir artış bildirdi, fakat bu bilhassa yılın ikinci yarısında barizleşti. Her yıl bahar aylarında yaza kadar azalması gereken A grubu streptokok enfeksiyonlarında bir artış beklenir. Ancak bu yıl bakteriyel enfeksiyonların mevsim dışı salgını beklentileri altüst etti, çok sayıda insanı hasta etti” yorumunu yaptı. Pekala, Strep A olaylarında yaşanan artışın sebebi çocukların pandemi periyodunda bakterilere karşı bağışıklığının azalması olabilir mi? Dr. Taşkınoğlu, “Böyledir demek güç zira pandemiden evvel de streptekok enfeksiyonlarında dalgalanmalar gözleniyordu” bilgisini paylaştı.

Dr. Tutku Taşkınoğlu, Strep A bakterisinin enfekte olan bir kişinin burun ve boğaz akıntıları yahut enfekte olmuş cilt lezyonlarıyla direkt temas yoluyla bulaştığını söyleyip şunları da ekledi: 

‘BELİRTİLER ORTAYA ÇIKARSA BEKLEMEYİN’

Strep A enfeksiyonu taşıyan biriyle temas edenlerin testten geçirilip önleyici antibiyotik alması gerektiğine dikkat çeken Uzm. Dr. Taşkınoğlu, Strep A nedenli enfeksiyonların önüne geçmek için, “Özellikle öksürme ve hapşırma sonrasında, yemek hazırlamadan evvel ve sonra eller yıkanmalı. Boğaz ağrısı olan şahıslara etkenin streptekok olup olmadığını anlamak için testler yapılmalı. Şayet öyleyse antibiyotik aldıktan sonra 24 saat yahut daha uzun müddet işten, okuldan yahut toplu alanlardan uzak kalmalı. Tüm yaralar pak tutulmalı. Yara bölgesinde artan kızarıklık, şişlik ve ağrı üzere mümkün enfeksiyon belirtileri açısından yaralar izlenmeli. Bilhassa ateşi olan bir şahısta bu belirtiler ortaya çıkarsa çabucak bir doktora başvurmalı” sözlerini kullandı.

‘HASTALIĞI KONUTTA YÖNETMEYE ÇALIŞMAYIN’

“Ailelere düşen kendi başına konutta bunu yönetmeye çalışmasınlar” diyen Prof. Dr. İftihar Köksal ise şu tavsiyelerde bulundu: