Melen Barajı uyarısı: Eskisi olmuyorsa yenisi yapılmalı

MERT İNAN- Geçen yıl İstanbul’a temin edilen toplam suyun yarısına yakınının Melen regülatöründen karşılandığını gündeme getiren DSİ eski yöneticisi ve Su Siyasetleri Derneği Lideri Dursun Yıldız, “İstanbul’un su temininin sigortası olacak olan Melen Barajı’nın aslında şimdiye kadar tamamlanması gerekiyordu. Yerdeki oturmalar nedeniyle baraj gövdesinde çatlaklar oluştu. Bunun üzerine DSİ mevcut barajı güçlendirmek için süratle yeni bir proje hazırlattı ve inşaat işini 28 Şubat 2020’de ihale etti. 412 milyon 151 bin 148 TL’lik teklifi veren firma, güçlendirmeyi 26 Şubat 2023’te bitirmeyi planlıyordu. Lakin şirket yetkilileri ihale kapsamında birtakım projeleri memleketler arası standartlara uygun olmadığı için yine hazırladı, birtakım iş kalemlerinde değişiklik yapılması gerekti. Değişiklikler, yeni fiyat tablosunu ortaya çıkardı. Yeni fiyatlar konusunda DSİ ve şirket uzlaşamadı. İşin gerçekleşme oranı yüzde 10’lar düzeyindeyken şirket, beklenmeyen fiyat artışı nedeniyle projeyi tasfiye kararı aldı. Geçtiğimiz haftalarda çalışmalar durdu. Baraj imalindeki gecikme vatandaşın cebinden çıkacak fazladan para manasına geliyor” dedi.

‘RİSKE SOKUYOR’

İstanbul suyunun yarısına yakınının Melen’den karşılandığının altını çizen Yıldız, “Bu suyun Avrupa yakasına iletilmesi için çok sayıda devasa pompalar kullanılıyor. Pompalar 160 kilometre boyunca uzanırken, toplam 300 metre yükseğe kadar su basılıp İstanbul’a ulaştırılıyor. Baraj tamamlansaydı bu pompa yüksekliği 100 metre azalacak ve güç maliyeti yüzde 30 düşecekti. Melen’deki belirsizliğin sürmesi, İstanbul’un su temini güvenliğini su kalitesini riske sokuyor. Tahminen de en uygun yerde yeni bir Melen Barajı’nın imali alternatifi de süratle değerlendirilmeli. Melen Barajı’nın üretiminden vazgeçilip, Melen 1 ve Melen 2 Regülatörleri ile su teminine devam edilmesi durumunda, İstanbul’un Avrupa yakasının su talebinin yeni bir planlama yapılarak, yenilikçi bir su idaresi anlayışı ile alternatif su kaynaklarını da dikkate alarak temini hususu da incelenmeli” dedi.

‘İSTANBUL’UN SU BAHTI MELEN’E BAĞLI’

Melen Barajı sorunu nedeniyle artan güç maliyetinin suyun ünite maliyetine kıymetli bir ek getirdiğini söyleyen Yıldız, “Melen Barajı’nın işletmeye alınması durumunda bu maliyetin en az üçte bir oranında azalması mümkün olacaktı. Ayrıyeten Melen Barajı işletmeye alınmış olsaydı bu barajdan elde edilecek hidroelektrik güç pompalarda kullanılarak suyun güç maliyetini de azaltacaktı. İSKİ’nin 2022 yılı için hesapladığı elektrik maliyeti, 1 milyar 300 milyon liraydı lakin son elektrik artırımlarıyla bu sayı 3 milyar TL’ye yükseldi. İstanbul’un su yazgısı bir manada Melen Barajı’na bağlı” tabirlerini kullandı.

Küresel iklim değişi değişikliğine bağlı kuraklık tablosunun Melen havzasını olumsuz etkilemesinin İstanbul için çok büyük sorun yaratacaĞını da söyleyen Yıldız, şu ikazları sıraladı: “Suyun çok verimli kullanılması gerekiyor. İstanbul, etrafındaki su kaynaklarını sünger üzere emiyor. Vatandaşların su kullanım şuurunu artıracak eğitim ve tanıtımlar yapılmalı. Suyu verimli kullanan tesisatlara geçilmeli. Otomobil yıkama, halı yıkama üzere hoyratlıklara son verilmeli. Bulaşık, çamaşır yıkarken suyu çok dikkatli tüketmeliyiz.”