Kraliçe de ‘alacakaranlık uykusu’nu kullandı! Ellerini, ayaklarını ve gözlerini bağladılar

Takvimler 1906 yılını gösteriyordu. Almanya’da Bernhardt Kronig ve Karl Gauss isminde iki bayan doğum uzmanı, bayanların hayatlarını kolaylaştırmak için ihtilal niteliğinde bir sistem buldular. Doğum sürecinin çok da kolay olmadığı yıllarda komplikasyonlara bağlı vefatları azaltılması, anne ve bebeğin doğum esnasındaki sıhhatini koruyabilmek tartışılan bir problemdi. Bernhardt Kronig ve Karl Gauss’ın bulduğu sistem olan ‘Alacakaranlık Uykusu’ öylesine yayıldı ki Kraliçe II. Elizabeth de bu usulü kullanan bayanlar ortasında yer aldı.Tarih boyunca doğumu kolaylaştırmak için birçok prosedür kullanılsa da hiçbiri günümüzdeki kadar çağdaş değildi. 

YÖNTEMİN İSMİ: ALACAKARANLIK UYKUSU

Yıllar içinde doğumların daha kolay geçmesinin devasını arayan uzmanlar, 1850 yılında İngiltere Kraliçesi Victoria’nın doğumunda bir çeşit anestezi kullanılmasıyla aradıkları ışığı buldular. O yıllarda anestezi, tıp alanındaki çalışmalar gereğince gelişmediğinden şuur kaybına neden olan her türlü ilacın kullanılabileceği manaya geliyordu. Doğum esnasındaki anestezinin ölçüsü eldeki ilacın ölçüsüyle yanlışsız orantılıydı ve bunun çok da şuurlu bir formda yapılabildiğini söylemek mümkün değildi. Yaklaşık 60 yıl sonra Almanya’da tabipler bir sistem daha buldular. Bu yola ‘Alacakaranlık Uykusu (Dammerschlaf)’ ismini verdiler. Her ne kadar ürkütücü bir ismi olsa da bu tekniğe inanan pek çok bayan dünyanın dört bir yanından acı çekmeden doğum yapmak için Almanya’ya akın etti.

Başlarda bu yol hem kullanılan ilaçların içeriğindeki belirsizlik hem de yan tesirleri göz önünde bulundurulduğunda pek de yanlışsız bulunmadı. Ancak tüm riskleri göze alan bir küme bayan – ki bu bayanlar genelde maddi durumu yerinde olan varlıklı kadınlardı- acısız doğum fikrinden etkilenerek Almanya’ya gitti. Tekniğin sağlıklı bir biçimde işlediğini gören hekimler bu sistemi daha da geliştirdiler. 1914 yılında ABD’li bir gazetecinin bu prosedürü duyurmak için Almanya’ya gitmesiyle Alacakaranlık Uykusu giderek yayıldı. Sistemin ‘muhteşem bir keşif’ olduğuna dair atılan başlıklar başta ABD’deki feminist hareket öncüleri olmak üzere herkesin dikkatini çekti. Ulusal Alacakaranlık Uyku Derneği (The National Twilight Sleep Association) kuruldu ve ABD’deki hekimlerin doğum sırasında Alacakaranlık Uykusu uygulamasını benimsediklerine dair kampanyalar yapıldı. Alacakaranlık Uykusu yolunu destekleyen bayanlar ve bir küme tabip bu usulün hakikat olmadığını savunan herkese karşı gelerek sistemin daha da yaygınlaşmasını sağladı ve Almanya’da keşfedilen bu prosedür ABD’de denetimsiz bir formda süratle yayıldı.

İŞLER DENETİMDEN ÇIKTI

Almanya’daki klinikte bayanlar doğumdan bir ay evvel yatırılıyor, hekimler tarafından fizyolojisi tanınıyor ve bireye özel dozlar veriliyordu. Ancak ABD’de Almanya’da uygulanan tedavi protokolünde yer alan hususlar dikkate alınmıyordu. Tabipler, Alman kliniğinde verilen şahsileştirilmiş dozaj yerine tüm bayanlara birebir dozda ilaç vermeye başladı. Bu ABD’de Alacakaranlık Uykusu tekniğinin denetimsiz bir hâl almasına sebep oldu. Kısa bir müddet sonra 1915’te usulün önde gelen destekçilerinden biri olan Francis Carmody, anestezinin tesiri altındayken doğum esnasında hayatını kaybetti. Genç bayanın vefatının her ne kadar diğer komplikasyonlara dayandığı kanıtlansa da tekniğin en büyük savunucularından birinin bu biçimde hayatını kaybetmesi tedaviye dair inancın azalmasına sebep oldu.

KRALİÇE II. ELIZABETH’DE BU PROSEDÜRÜ KULLANDI

Alacakaranlık Uykusu’nun tanınan olduğu yıllarda İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth de birinci doğumunu yapmak üzereydi. Bu metottan haberdar olan Kraliçe, kararını verdi ve şimdilerde kral olan birinci çocuğu Charles’ı bu formda dünyaya getirmek istedi. Gerekli ortam oluştu ve Kraliçe, Alacakanlık Uykusu metoduyla birinci çocuğunu doğurdu. Prens Philip’in arkadaşı müellif Gyles Brandreth’in kısa bir vakit sonra yayımlanacak kitabı ‘Elizabeth: An Intimate Portrait (Elizabeth: Yakın Portre)’de Kraliçe’nin doğum kıssalarına değindi. Kitapta her alan bilgilere nazaran Kraliçe II. Elizabeth’de 1948 yılında birinci çocuğu Prens Charles başta olmak üzere 1950 yılında kızı Anne’i ve 1960 yılında ikinci oğlu Andrew’ı bu halde doğurdu. Fakat son çocuğu olan Edward’ı dünyaya getirirken bu sistemi kullanmadı. Gyles Brandreth’in tezlerine nazaran Kraliçe, Alacakaranlık Uykusu tekniğiyle 3 çocuğunu dünyaya getirdikten sonra birtakım komplikasyonlar yaşadığı için artık bu biçimde doğum yapmak istemedi.

‘SOLUNUM DURABİLİR, HAFIZA KAYBI YAŞANABİLİR’

Peki 100 yılı aşkın mühlet evvel bulunan ve uzun yıllar kullanılan bu metodun sağlıklı olduğunu söylemek mümkün mü? Konuyla ilgili bilgi veren Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Opr. Dr. Nazlı Oral Korkmaz şu tabirleri kullandı:

116 yıl evvel uygulanan bu metodun günümüzde epidural ve spinal anestezi yolunun en ilkel hali olduğuna değinen Korkmaz, günümüzde doğum anında anneyi rahatlatıp, gevşetmek için bel boşluğundan omurilik kanalına ince iğnelerle girilerek anestezi verildiğini ve böylelikle belden aşağı kısmın uyuşturulduğunu söyledi. Almanya’da ortaya çıkan ‘Alacakaranlık Uykusu’ sisteminin hedefinin da aslında ağrı olan bölgeyi devre dışı bırakmak olduğunu belirtti. 

“Artık çağdaş tıbbın ilerlemesi ve kullanılan doğum tekniklerinin gelişmesiyle merkezi hudut sistemini uyarmadan sırf spinal kanal uyarılarak doğum gerçekleştirilebiliyor” diyen Korkmaz,  “Son yıllarda doğumun en doğal hali olan ‘suda doğum’ prosedürü de yaygınlaştı. Doğumun tabiatına uygun en doğal haliyle olması çok kıymetli” dedi.