İki dahinin ‘akım’ savaşı! Anlaşabilselerdi 2022’de 2030’u yaşayabilirdik!

Derleyen: Zeynep Dilara Akyürek / Milliyet.com.tr – Günümüzde zelzelelerle ilişkisi olduğu tez edilen HAARP projesi denildiğinde akla gelen isim olan Nikola Tesla, 1856’da şimşekli, elektrik yüklü bir havada dünyaya geldi. Şimdi 5 yaşındayken erkek kardeşi attan düşerek hayatını kaybedince yaşadığı ıstırap onda derin yaralar açtı. Kardeşinin vefatından kendini sorumlu tutan Tesla’nın hayatı çocuk yaşlardan itibaren çabayla geçti. 86 yaşında ömrünü yitirdiğinde geriye çocukluğundan ve gençliğinden kalan birçok hayal kırıklığı, başarılarına karşın yok sayılmak, haksızlıklar kaldı. 21’inci yüzyıl dünyasının adeta temellerini inşa eden Tesla, hayatı boyunca alacağı en büyük yarayı ise hiç kuşkusuz öğrenciliğinde hayranı olduğu, ‘ampulü icat eden kişi’ olarak bilinen mucit Thomas Edison’dan alacaktı. 

HAYALLERİNE ÇOK YAKINDI

Mutsuz geçen çocukluğundan sonra kendini derslere veren Tesla, hayatı boyunca fizik derslerine büyük bir ilgi duydu. Elektrik her vakit ilgisini çekiyordu. Bu büyük merakı, mesleğinin başında bir referans mektubuyla kendisine kıymetli bir baht verilmesini sağlayacaktı. Edison’un Avrupa’daki ortağı olan Charles Bechler’in referans mektubuyla kendisini New York’taki Edison Machine Works’te bulan Tesla, artık hayallerine çok yakındı.

Bechler, yakın dostu ve ortağı Edison’a Tesla’nın tıpkı kendisi üzere dahi özelliğe sahip olduğundan bahsetmişti. Edison, kendisinden 9 yaş küçük olan Tesla’ya baktığında genç ve çelimsiz bir adam görüyordu. Tesla’dan ‘elektrik’ alamayan Edison, bu gençle tarihe geçecek bir ‘akım savaşı’ içerisine girecek, hatta ikili ortasındaki uğraş tanınan kültüre derin izler bırakacak, Türkiye’de de çok sevilen ünlü Avustralyalı rock kümesi ‘AC/DC’nin ismine dahi esin kaynağı olacaktı.

TÜM İŞLERİNİ DC’NİN ÜZERİNE KURDU

Sokakları ‘doğru akım’ yani DC ile aydınlatan Edison’un Tesla’dan birinci isteği, hakikat akımın uzak uzaklıklara iletilmesi sıkıntısını çözmek olacaktı. Tesla, Edison’un bilakis hayatı boyunca alternatif akımı yani AC’yi savunuyordu. Eğer Tesla, Edison’un isteğini kabul eder ve sorunu çözerse tam 50 bin dolar (yaklaşık 929 bin 600 TL) kıymetinde büyük bir servetin de sahibi olacaktı. Gerçek akım, uzun ve değerli kablolarla iletildiği için önemli dezavantajlara sahipti. Sokaklardaki kablo kirliliği, gerek beşerler gerekse hayvanlar için hayati riskler taşıyordu. Aralık arttıkça azalan akım kuvveti de bir öbür sorunlardan biriydi. Fakat Thomas Edison, DC’den vazgeçmeye pek de niyetli değildi. Sebebi ise tüm işlerini DC üzerine kurmuş olmasıydı. Bu yüzden AC ile ilgili söylenen her şey Edison’un sonlanmasına yol açıyor, Tesla’nın AC’yi savunmasını kabul etmiyordu.

Thomas Edison (solda) –  Nikola Tesla (sağda)

BEDELİ AĞIR OLDU

Tesla ile ‘farklı akımların savaşçıları’ olan Edison, savlara nazaran kendisinden 9 yaş küçük olan mühendisin çalışmalarını ve muvaffakiyetlerini adeta yok sayıyordu. O güne dek inandığı şeylerin tahminen de tam aykırısı diyebileceğimiz fikirleri savunan Tesla’yı kendine ve şirketine bir tehdit olarak görüyordu. Kendisine adeta savaş açan Edison’un şirketinden ayrılmaya karar veren Tesla ise çok uzaklara gitmeden, şirketin iki sokak gerisinde kendi laboratuvarına taşınarak çalışmalarına buradan devam etti.

Tam 7 yıl boyunca laboratuvarından adeta dışarı adımını atmayan Tesla’nın çalışmaları bir öteki mucit George Westinghouse’un dikkatini çekti. Tesla’ya ortak olmaya karar veren Westinghouse, mühendisin tüm dünya tarafından tanınan bir isme dönüşmesinde katkı sahibi oldu. AC’nin kullanılmasına öncülük eden Westinghouse sayesinde Tesla 1893’te Chicago’da binlerce kişinin gözü önünde bir şova imza attı. Çocukluk hayali olan Niagara Şelalesi’nden elektrik üretmeye bir adım daha yaklaşmıştı. Lakin bu muvaffakiyetinin çok ağır bedelleri olacaktı.

TEHLİKELİ OLDUĞUNU DÜŞÜNMELERİNİ SAĞLADI

Artık akım savaşları resmen başlamıştı. Edison, kendi buluşu DC’nin yerini Tesla’nın ön plana çıkarttığı AC’nin almasını bir türlü kabullenemiyordu. Öfkesine hakim olamayan Edison, argümanlara nazaran Tesla’nın laboratuvarını yakarak yok etti. Fakat her şey bununla hudutlu değildi. AC’yi karalama kampanyalarına başlayan Edison, Tesla’nın savunduğu alternatif akımı kullanarak halkın gözü önünde kedi ve köpekleri vahşice öldürmeyi seçti. En çok ses getiren karalama kampanyası ise hiç kuşkusuz sirk fili Topsy’nin başına gelenlerdi. Tam bin 500 kişinin gözü önünde hiçbir şeyden haberi olmayan Topsy isimli hayvanın sol ön ve sağ art ayaklarına elektrotlar bağlandı ve alternatif akımla öldürüldü.

KATİLİN İDAMINDA KULLANILDI

1888’in ikinci yarısında idamlarda elektrikli sandalye tasarımı için çalışmalar yapıldı. Edison ise Harold P. Brown ile iş birliği yaparak elektrikli sandalye ile idamın son haline biçim verdi. 1 Ocak 1889’da tasarı yasalaştığında alternatif akımın savunucularından Westinghouse, Edison’un niyetini anlayarak kendi markasını taşıyan alternatif akım jeneratörlerini New York’taki hapishane idaresine satmayı reddedetti. Ancak Edison ve Brown durmaya niyetli değildi. Temin ettikleri alternatif akım jeneratörleriyle katil Kemmler’ın idamını beklemeye başladı.

Takvimler 6 Ağustos 1890’ı gösterdiğinde Kemmler’a evvel bin voltluk bir akım verildi. Ancak sonuç başarısızdı. Kemmler bu akımla ölmemişti. İzleyenlerin gözü önünde bedeninde üçüncü derecede yanıklar oluşan Kemmler acıyla hareket etmeye devam ediyordu. Kemmler’a bu sefer 2 bin voltluk akım verildi. Dakikalarca süren azap sonucunda Kemmler lakin 2 bin voltluk akımdan sonra son nefesini verdi. Beşerler, alternatif akıma ve münasebetiyle Tesla’ya büyük bir antipati beslemeye başlamıştı.

‘İSTENMEYEN ADAM’ KONUMUNDAYDI

Fırtınalı bir gecede Tesla’nın yakınındaki kasabada çıkan yangın birçok kişiyi mağdur edince şikâyetlerin sayısı da giderek artmış oldu. Bu yangından sonra Tesla adeta ‘istenmeyen adam’ pozisyonundaydı. Çalışmaları ve muvaffakiyetleri yok sayılıyor, büyük bir karalama kampanyasına karşı çaba etmeye çalışıyordu. Tesla üzere ortağı Westinghouse da sıkıntı bir durumdaydı. Şirket büyük bir ziyan etmişti.

Tesla, kendi hissesine düşen borca karşılık buluşlarının patentlerini Westinghouse’a devretmek zorunda kaldı. Elde ettiği bu parayla New York’ta bir otelde vefatına kadar para ödemeden kalabileceği bir oda ve aylık temel besin gereksinimini karşılayacağı bir para elde etti.

YAŞADIĞI PERİYOTTA PAHA GÖRMEDİ

86 yaşında bir otel odasında son nefesini veren Tesla, günümüzde kullanılan teknolojinin temellerini atan isimdi. Kablosuz teknolojiyi tam bir asır evvel hayal eden Tesla, yaşadığı devirde hak ettiği saygınlığı ve kıymeti hiçbir vakit görmedi. Tesla’nın keşiflerinden sonra İtalyan Guglielmo Marconi radyoyu bulduğunda, Tesla’ya yapılan büyük haksızlıklar tekrar yüzüne çıktı. Tesla’nın X ışınları sayesinde röntgen teknolojisinin mucidi kabul edilen Wilhelm Conrad Röntgen de geleceği tasarlayan dahiye haksızlık eden bir öbür isimdi.

Tesla’nın en fecî icadı ‘ölüm ışını’nın notları ise öldüğünde kayıptı. Notlar hiçbir vakit bulunamadı. Nazi destekçilerinin notları çalıp Tesla’yı öldürdüğü bile ortaya atıldı. Dünyayı etkileyen her şeyin içinde bulunup adeta yok sayılan Tesla günümüzde ise daha çok HAARP projesiyle sık sık anılmaya devam ediyor. Edison üzere keskin bir iş zekasına sahip olmasa da, kablosuz güç transferinin öncüsü olarak uzak aralara elektrik iletilmesini sağlayan ve bu alanda DC’yi gölgede bırakan alternatif akım savunculuğuyla çağdaş teknolojik hayatın önünü açan Tesla, tanınan bilim ve kültür dünyasında her geçen gün daha da büyük bir araştırma konusu olmaya devam ediyor.