Her fotoğraf bir öykü anlatıyor

Ercan Arslan – 6 Şubat’ta Türkiye’yi derinden sarsan ve peş peşe meydana gelen Kahramanmaraş Pazarcık merkezli 7.7, Elbistan merkezli 7.6 büyüklüğündeki iki şiddetli sarsıntının vurduğu kentlerde yaşananlara tanıklık etmek için birçok gazeteci meslektaşım üzere ben de bölgedeydim. Kuşkusuz tesiri yıllarca sürecek bu ölçekte bir sarsıntının öncesinde teknik bahislerde ve zelzele sonrasında uyum konusunda kimler hatalı soruları doğdu?.. Kim vazifesini yaptı, kim yapmadı sorularıyla ilgili değerlendirmeyi bilim insanları, bahsin uzmanları yapıyordur, yapacaktır. Sonuçta herkesin ders çıkaracağı bir felaket oldu bu zelzeleler. Zelzele bölgesinde misyon yapmanın değerli olduğunun şuurunda olarak, çekilecek her fotoğrafın ülkenin görsel belleğine katkı sunacağı niyetiyle çalışmaya çaba ettim. Bu süreçte tek bir kenti değil, tüm sarsıntı bölgesini dolaşmaya ve fotoğraflamaya çalıştım. Bir fotoğrafçı gözüyle gördüğüm kimi değerli aksaklıkları da kısaca aktarmaya çaba ettim.

Baba-kızın kavuşma anı

Adıyaman’da Yavuz Selim Mahallesi’nde 5 yaşındaki Zeynep Asel, zelzeleden 103 saat sonra enkazdan çıkarıldı. Zeynep’in enkazdan sağ çıktığını gören babanın büyük sevinci etraftakilere de duygusal anlar yaşattı.

Yaşam sevinci

Antakya’da sarsıntının 6. günü bir enkazdan 3 canlı belirtisi alan ABD’li Gideon Rescue Company kurtarma grubunun bir üyesinin yaşadığı büyük sevinç fotoğrafa yansıdı.

‘Kim yönlendirecek?’

Depremin ikinci günü 7 Şubat akşamı 2’nci zelzelenin üssü olan Elbistan’a ambulans sesleri eşliğinde girebildim. Kent karanlığa gömülmüştü, sokakları otomobillerin ışıkları aydınlatıyordu. Karlı bir gündü ve hava sıcaklığı eksi 10 dereceydi. Saat 21.00’da Polis Arama Kurtarma (PAK) ve AFAD’ın, depremzede Nermin Kılınç’ı kurtarmasına tanıklık ederek başladım işe. Elbistan’da enkaz başında en çok duyduğum şey “Biz yardıma geldik, nereye gidelim” ve “Bizi kim yönlendirecek” oldu. Bu kaosta inisiyatif kullanarak enkazlarda çalışan beşerler vardı. Sonrasında tüm enkaz alanlarında olduğu üzere “Sesimi duyan var mı?”, “sessiz olun, lütfen sessizlik”, “çök”, “kontak kapat” ve “devam” sözlerini duyuyorsunuz, “sedye” denildiğinde içinize buruk bir sevinç doğuyor, zira enkazdan insanların çıkarılmasına yakından tanıklık ediyorsunuz. Güvenlik tedbiri alınmayan enkazların başında meraklı yüzlerce insanın fotoğraf ve görüntü çekme peşinde olması ise hüzün vericiydi.

Objektife girme telaşı!

Diyarbakır’da Pir Şamil Mahallesi’ndeki Cengizler Apartmanı’nda sarsıntıdan 81 saat sonra kurtarılan 8 yaşındaki Mehmet Beşir Yıldız’ın taşınması sırasında kadraja girme telaşında olanlar vardı.

Polis ağlıyordu

Depremin üçüncü günü Malatya’daydım, birinci gözüme çarpan manzara, yıkılan binaların etrafında asker ve polisler tarafından güvenlik şeridi oluşturulmasıydı. Burada daha çok hasarlı binalar göze çarpıyordu. Kentin merkezi yerlerinde depremzedeler için çadırların kurulduğuna ve işleyen bir sisteme şahit oldum.

Dördüncü gün Diyarbakır’a girdiğimde ise sokaklar hayatın olağan akışı içerisinde görünüyordu. Enkazın olduğu sokaklara basın kartımı göstererek girebildim. Öte tarafta yüzlerce insan telefonlarıyla enkazdan kurtarma anlarına tanıklık etmek için bekliyordu. Enkazın üstünde kadraja girmeye çalışan vazifelileri görmek de mümkündü. Foto sinema merkezinde misyonlu bir polis, çabucak yanımda ağlayarak fotoğraf çekiyordu.

Önce insan hayatı

Lena Mardini (11) ve annesi Mediha Hadbezi (55) sarsıntıdan 160 saat sonra Cumhuriyet Caddesi’nde Özgür Apartmanı’ndaki meskenlerinin enkazından madenciler tarafından kurtarıldı. Ömür koridorunda sedyeyle taşınan Lena’ya biz de omuz verdik.

Antakya’nın en işlek yerlerinden olan General Şükrü Kanatlı Caddesi zelzelede yerle bir oldu.

Gerçek kahraman madenciler

Deprem bölgesinin fotoğraflarını çekerken, 11 yaşındaki Lena’nın sedyede taşınmasına ve enkazdan bir köpeğin çıkarılmasına yardım edebildiğim için kendimi şanslı saydım.

Yorgun düştüler

Deprem en çok medeniyetler kenti Antakya’yı vurdu. Günlerce süren arama kurtarma çalışmalarından yorgun düşen depremzedeler ve kurtarma işçisi dinlendi.

Depremde Kahramanmaraş yerle bir olurken bir binanın giriş katındaki züccaciye dükkânında tek bir eserin bile devrilmemesi dikkat çekti.

Tepki gösterdiler

Adıyaman’a 9 Şubat akşamı girebildim. Birinci bakışta evvelki kentlere göre burada daha çok binanın yıkıldığını gördüm. Karşılarında muhatap bulamadıklarını ve yardımların geç geldiğini söyleyerek fotoğraf çekerken reaksiyon gösteren vatandaşlar da oldu. Sarsıntı bölgesinde gördüğüm bir öteki kıymetli sorun ise trafikti. Yola düşen enkazlar, büyük iş makineleri ve sivil araçların yarattığı tıkanıklık yüzünden depremzedeleri taşıyan ambulanslar yol almakta külfetler yaşıyordu.

Her yer toz duman

Deprem bölgesini fotoğraflama sürecimde 11 Şubat’ta Hatay’daydım. Hatay’da çıplak gözle görebildiğim kadarıyla zelzelenin yıktığı öteki kentlerin toplamından daha çok hasar vardı. Kentin altyapısı çöktüğü için elektrik ve su yoktu, münasebetiyle tuvalet çok büyük bir sıkıntıydı.

Şehrin her noktasında bir kurtarma çalışması vardı. Toz bulutlarının sardığı Hatay’da 24 saat kurtarma çalışmaları yapılıyordu. Sarsıntıdan 160 saat sonra Antakya’da enkazdan çıkarılan 11 yaşındaki Lena Mardini’nin ambulansa taşınırken koridordaki boşluğu doldurup, sedyesinin taşınmasına yardım ettiğim ve sarsıntının altıncı günü enkaz altında bir köpeğin kurtarılmasına yardım edebildiğim için kendimi şanslı saydım.

Tabak devrilmemiş!

13 Şubat’ta Kahramanmaraş’taydım, sarsıntının daha çok eski kent merkezinde tesirli olduğuna şahit oldum. Depremzedeler, bir mucize yaşanmasından umudu kesmişlerdi, bir an evvel enkaz altında kalan yakınlarının cesetlerine ulaşmak için bekliyorlardı.

Bazı mahallelerde açık olan market ve akaryakıtçı gördüm. Elektrik vardı, sular akıyordu. Bir züccaciye mağazasında ise masada duran tabakların, kadehlerin bile devrilmemesi çok şaşırtıcıydı.

14 Şubat günü Malatya’da askeri helikopterle seyahat gerçekleştirdim ve sarsıntıdan ziyan gören, kar nedeniyle de yolları kapalı olan köylere yapılan yardımları fotoğraflamaya çalıştım.

Saygıyı hak ediyorlar

15 Şubat’ta tekrar Hatay’a döndüm, Antakya’nın tarihi sokaklarında fotoğraf çekmeye devam ettim. Gördüğüm kadarıyla sarsıntı bölgesinin gerçek kahramanları kurtarma gruplarıydı. Büyük bir saygıyı hak ediyorlar.

Ancak, vakit zaman kurtarma takımlarının enkaz başında sen ben arbedesi yaptıklarına da şahit oldum. Yeniden vakit zaman kurtarma
takımlarının bağlantı kurma sorunu yaşadıklarına da tanıklık ettim. Sarsıntı bölgesinde kurtarma konusunda en yeterli takımların madenciler olduğu, herkes tarafından kabul ediliyor.

6 Şubat ile başlayan süreçte zelzele bölgesinde Türkiye’nin her yerindeki belediyelerden gelmiş yardım takımlarını gördüm. Gayretleri nedeniyle tüm belediyeleri alkışlamak gerekiyor.

Bölgede kurtarma konusunda en güzel grupların madenciler olduğu, herkes tarafından kabul ediliyor.

Antakya Yavuz Sultan Selim Caddesi’nde 6. günde bir enkazdan köpek sesi duyunca madencilerden yardım istedim. Çabucak yardıma koşan madenciler köpeği çıkarınca büyük sevinç yaşadım.

Kar sebebiyle ulaşılamayan Malatya Doğanşehir’in Bıçakçı ve Örencik köylerine askeri helikopterle yardım gereçleri taşındı.