Hatay’ı tuzlu kum yıktı! Felaket göz nazaran nazaran geldi

Mert İnan / İSTANBUL – Kahramanmaraş merkezli 2 zelzelenin akabinde evvelki gün de Defne merkezli 6.4’lük sarsıntının vurduğu Hatay’da yıkılan 30-40 yıllık binalarda Samandağ kıyısından çekilen tuzlu kumun kullanıldığı belirtildi.

Kahraman- maraş merkezli 7.7 ve 7.6’lık zelzelede yerle bir olan Hatay, geçen pazartesi günü de 6.4 büyüklüğünde yeni bir zelzeleyle sarsıldı. Üç büyük sarsıntıda binlerce binanın yıkıldığı kentte yaşanan felakete ait bilgiler gün yüzüne çıkıyor. Hatay’da yıkılan eski yapıların Samandağ kıyısından çekilen tuzlu kum kullanılarak inşa edilen yapılar olduğu belirtiliyor.

‘ZEMİNİ LAPA GİBİDİR’

Hatay Jeoloji Mühendisleri Odası Lideri Rasim Can, Milliyet’e yaptığı açıklamada sarsıntının bölgede yol açtığı yıkımın göz nazaran göre nasıl geldiğini bir sefer daha ortaya koydu. “Antakya’nın yeri lapa gibidir” diyen Can, binaların nasıl yapıldığı hakkında da şu bilgileri verdi:

“Kent alüvyon yahut yumuşak yerde yükselmiştir lakin asıl sorun Samandağ kıyısından çekilen tuzlu kumun binalarda kullanılmış olmasıdır. 30-40 yıllık binaların neredeyse tümünde kıyıdan çekilen tuzlu kumlar kullanıldı. 1997’de yaşanan sarsıntıdan sonra yapı stoğunun daha büyük bir sarsıntıda ayakta duramayacağı anlaşılmıştı. Herkesin ortak fikri tuzlu kumla yapılmış, mühendislik hizmeti almamış yapıların yıkılarak yerine yenilerinin yapılmasıydı lakin yapılamadı. Kentte çok az sayıdaki bina kentsel dönüşüme girdi. Atatürk Caddesi’ndeki tek katlı betonarme konutlarda tahribat olmazken, 80’li, 90’lı yıllarda tuzlu kumla yapılan binaların birçoğu çöktü. Kentimiz çok yıkıcı bir zelzele yaşadı lakin tabana uygun yapılar olsa böylesi bir felaket yaşanmayabilirdi.”

‘BİR TÜRLÜ ANLATAMADIK’

Hatay İnşaat Mühendisleri Odası eski Lideri Cihat Mazmanoğlu da “Bir türlü yaşanacak felaketi anlatamadık” dedi ve şöyle devam etti:

“Mühendislik yerine klasik müteahhitlik anlayışla inşa edilen yapıların birçoğu ağır hasarlı yahut yıkıma uğradı. Maalesef eski yapıların birçoğunda Samandağ kıyısından alınan tuzlu kum kullanıldı. Deniz kumu kullanılmasa tahminen bu kadar yıkım olmayacaktı. Nerede yanılgı yaptığımızı oturup düşünmek gerekiyor. İvme bedelleri hesaplananın çok üzerinde geldi. İnşaat mühendisi olarak projelerimizi bina yıkılmayacak diye yaparız. Mühendislik hizmeti alınmadığından bu tabloyu yaşadık. Mühendislik hizmeti almış birtakım binaların yıkılması materyal ve kontrol eksikliğinden kaynaklanıyor olabilir. Tarım yerlerinin imara açılmaması konusunda ikazlarımız olmuştu.           Dağılmış vaziyetteyiz. Kent yerle bir oldu. Hatay sıkıntı toplanır.”

İskenderun Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden Jeofizik Mühendisi Prof. Dr. Semir Över de Antakya başta olmak Hatay’ın birçok ilçesinde bilhassa 1999 zelzelesi öncesi yapılan binaların büyük kısmının deniz kumuyla inşa edildiğini söz ederek, şunları söyledi:

“Tuzlu kum, inşaatın demir ve donatılarında korozyona neden olduğu üzere kâfi direnci gösterecek sıkılaşmayı sağlayamıyor. Hatay’da yapıların inşasında her şey düzgün olarak ilerlese böylesi bir felaket ve ziyan yaşanmazdı. Son 15 yılda yeni imara açılan alanlarda bile yere bağlı riskler gözetilmedi.”