EYT’de son viraj! Sarsıntı sebebiyle hayatını kaybeden vatandaşların yakınlarına aylık bağlanacak mı?

Emeklilikte Yaşa Takılanlara ait (EYT) teklifin 28 Şubat günü Meclis’in açılmasıyla görüşülüp kısa müddette yasalaşması bekleniyor. Peki EYT’li olup da sarsıntı sebebiyle hayatını kaybeden vatandaşların yakınlarına aylık bağlanacak mı? Ekonomist Muhammet Bayram cevapladı.

Bayram açıklamasında şu sözleri kullandı: “EYT’li olanlar ile olağan emekli aylığı alanlar ortasında hiçbir farklılık yoktur. Ancak EYT’li vatandaşlarımızın emekli olabilmeleri için öncelikle kanunun çıkması, bu kanunun Resmi Gazete’de yayımlanması, vatandaşların dilekçe vermesi ve emekli olması gerekiyor.

‘EMEKLİYSE YAKINLARA AYLIK BAĞLANIYOR’

Emekli olmasıyla bir arada de şu anda halihazırdaki mevzuat yeterince hayatını kaybederse emekli olan vatandaşımız yakınlarına emekli aylığı bağlanabiliyor.

AYLIK BAĞLAMA İÇİN NE KADAR SİGORTA MÜDDETİ GEREKİYOR?

Deprem nedeniyle hayatını kaybeden vatandaşlarımızın yakınlarına aylık bağlanabilmesi için SSK’da 900 prim günü sayısı, Emekli Sandığı ve Bağkur’da 1800 prim günü sayısı olmalı.

Bu suretle ölen vatandaşlarımızın yakınlarına emekli aylığı bağlanabiliyor. Lakin kişi EYT kapsamında emeklilik teklifi vermeden, emekli olmadan sarsıntı nedeniyle hayatını kaybettiyse bu kapsamda yakınlarına rastgele bir maaş bağlanamıyor.

Burada emeklilik talebe bağlı bir süreçtir. Kanun çıkmadıysa, talep edilmediyse ve müracaat çıkmadıysa rastgele bir aylık bağlanamıyor.

DEPREM SEBEBİYLE GELİR ELDE EDEMEYEN VATANDAŞLARA SAĞLANAN DAYANAKLAR NELER?

Şu anda Cumhurbaşkanının talimatıyla kısa çalışma ödenekleri ve nakdi fiyat takviyeleri tıpkı pandemide olduğu üzere çabucak gündeme alındı. Bununla bir arada işletmeler ayaktaysa, işletmelere takviye olsun ve istihdam sürdürülebilir olsun diye kısa çalışma ödenekleri ödenecektir.

Eğer şirketler ortadan kalktıysa kısa çalışma ödeneği ödenmiyorsa, nakdi fiyat takviyesi ile şu anda vatandaşlarımıza bir aylık bağlanabilir.

KİMLER İŞSİZLİK MAAŞI ALABİLİYOR?

Yine işsizlik maaşları gündemde. İşsizlik maaşları ise son 3 yılda en az 600 prim günü ödendiyse ve kesintisiz 120 gün çalışıldıysa 600 ile 899 gün ortasına 6 aylık, 900 ile 1079 gün ortasına 8 aylık, 1080 ve daha fazla günü olanlara 10 aylık işsizlik maaşı bağlanabiliyor.

‘EN AZ 3 BİN 12 TL, EN FAZLA 6 BİN 25 TL’

Burada en az 3 bin 12 TL, en fazla 6 bin 25 TL’lik işsizlik maaşı bağlanabiliyor. Şu an için meblağlardan fazla işsizlik maaşının müddetinin uzatılmasını bekliyoruz. En az 6 ay en fazla 10 ay ödeme yapılıyor. Bu mühletlerin uzatılması gündeme gelebilir. Depremzede vatandaşların iş hayatına dönmesi çok çabuk olmayacaktır.

DASK’IN YANI SIRA ÖZEL SİGORTA YAPTIRMIŞ ŞAHISLARIN MESKENLERİNİN YIKILMASI DURUMUNDA ZARARIN TÜMÜ KARŞILANIYOR MU?

DASK’ta mesken sahipleri korunuyor. Yani kiracı kimi durumlarda DASK yapmak zorunda kalıyor ancak kiracılar buradan bir meblağ alamıyor, mesken sahipleri için alınan bir fiyattır. En fazla 640 bin liralık DASK ödemesi mevcut.

Ama konut sigortasında yatırılan sigorta primlerine bağlı olarak sarsıntıda konutunu yitirmiş vatandaşlarımızın rayiç konut bedellerinin alması, rayiç eşya bedellerini alması ve manevi olarak sakatlanma ve öteki konularda sigorta kapsamında meblağ alması gündemdedir.

‘TEMİNAT FİYATI ÇOK ÖNEMLİ’

Burada yaptırılan sigortanın teminat fiyatı çok değerlidir. Ne kadar yüksek teminat gösterildiyse o kadar fazla sigorta kapsamında para alınacaktır.

İŞLETME VE ESNAFLARA NE CİNS TAKVİYELER VERİLİYOR?

Zaten kısa çalışma ödeneği ve nakdi fiyat takviyeleri gündeme alındı burada ayrıyeten ahilik sandığı 2008’de kurulmuştu bu 2024 yılına ertelenmişti. Esnaflarımız için bu çok değerlidir. Çalışan bireyleri işini kaybettiğinde işsizlik maaşı alabiliyorken esnaflar işlerini kaybettiğinde işsizlik maaşı alamıyorlar.

Ahilik sandığının yürürlüğü 2024 yılına ertelenmişti. Koşulları tekrar işsizlik maaşı ile birebirdir. Bu süratli bir biçimde gündeme alınabilir. Devletimizin şu an yaptığı birtakım yardımlar kelam bahsidir. Depremzede vatandaşlara 10’ar bin TL takviye, taşınma yardımı olarak 15’er bin TL, kira yardımı olarak 3 ile 5 bin TL, ve sarsıntıda hayatını kaybedenlerin ailelerine yönelik 100 bin TL’lik bir takviye kelam bahsidir.

Tabi bu ödemelerin depremzede vatandaşlarımız için daima hale getirilmesi gerekiyor ki sarsıntının yaraları bir an evvel sarılabilsin.”