Çalışanın bu hakkı kullanması zarurî | Cem Kılıç yazdı

Cem Kılıç’ın bugünkü yazısı şöyle; Hafta tatili personelin haftada bir en az yirmi dört saat dinlendirilmesini amaçlayan düzenlemedir. Dinlenme hakkının çeşitli görünümlerinden birini oluşturur. Bu nedenle özel bir müdafaaya kavuşturulmuştur. Değişen çalışma münasebetleri ile hafta tatilinin günü değişse de kullandırılması zarurî olup fiyat ile telafi edilemez. İş sıhhati ve güvenliği tedbiri olarak tarafların isteklerinden bağımsızdır.

Hafta tatilinin devamlı biçimde birebir günde kullandırılması zarurî olmadığı üzere pazar günü kullandırılması da kural olarak zarurî değildir. Patron işin gereğine nazaran hafta tatilinin günü değiştirme hakkına sahiptir. Lakin burada dikkat edilmesi gereken en kıymetli konu, iki hafta tatili ortasında en fazla altı gün olmasıdır. Münasebetiyle, değişiklik yapılırken hafta tatilinin öne çekilerek değiştirilmesi gerekmektedir.

ÇALIŞMA ONAYI GEÇERSİZ

İşçilerin hafta tatilinde çalışmayı kabul ettiklerine dair onaylar gerek iş kontratları ile gerekse öteki iç hukuk kaynakları ile vakit zaman patronlarca alınmaktadır. Ama dinlenme hakkı personelin onayıyla dahi vazgeçemeyeceği bir hak olup, patronun bu tarafta aldığı onaylar geçerlilik taşımamaktadır. Münasebetiyle, personelin onay vermiş olması hafta tatilinin kullandırılmaması için bir münasebet olmayacaktır.

Bu kadar katı bir hak olmasına karşın birçok personelin hafta tatilinde çalıştığı bilinen bir gerçek. Yargıtay da bu hakikaten hareketle hafta tatilinde çalıştırmanın yasak olduğunu belirttikten sonra personelin çalışmasının karşılıksız kalmaması gerektiğini vurguluyor. Hafta tatilinde çalışan çalışanın fazla çalışma fiyatına hak kazanacağını belirtiyor.

TOPTAN KULLANIM OLMAZ

Kanun yedi günlük bir vakit diliminde en az yirmi dört saat dinlenmeyi aradığından, iki hafta tatili ortasında yedi yahut daha uzun bir mühletin olması, hafta tatilinin kullandırılmadığı manasına gelecektir. Bahisle ilişkili bir Yargıtay kararında, çalışana hafta tatili karşılığında ilerleyen günlerde müsaade verilmesinin hafta tatilinin kullandırıldığı manasına gelmeyeceği açıkça vurgulanmıştır. Yargıtay yakın tarihli bir kararında ise, “Hafta tatili müsaadelerinin emekçinin dinlenme hakkına ait olması sebebiyle, hafta tatili müsaadesinin yasal düzenlemenin maksadına ters halde toplu olarak kullandırılamayacağına” hükmetmiştir. Lakin kararın ilerleyen kısmında, toplu olarak kullandırılan müsaadenin fiyatının hafta tatilinde yapılan çalışmanın fiyatının üçte ikisini karşıladığı, üçte birlik kısmın hafta tatilinde çalışma fiyatı olarak belirlenmesi gerektiği söz edilmiştir. Bu halde Yargıtay hafta tatilinde çalışmaya karşılık personele ödenecek fazla çalışma fiyatının bir günlük kısmının verilen müsaadeyle karşılandığını, yalnızca geriye kalan 0.5’lik kısmın ödenmesi gerektiğine karar vermiştir.

BELGELER ÖNCELİKLİ

Yargıtay’a nazaran, hafta tatillerinde çalışıldığının ispatı konusunda işyeri kayıtları, bilhassa işyerine giriş çıkışı gösteren evraklar, işyeri iç yazışmaları, yazılı kanıt niteliğindedir.

İşçinin hafta tatilinde dinlendirilmesi ve çalışmaksızın fiyata hak kazanması gerekmektedir. Bu nedenle hafta tatilinde çalışmayan çalışana çalışmaksızın fiyat ödenmesi zaruridir. Hafta tatili fiyatı çalışanın çıplak bir günlük fiyatıdır. Personel saat fiyatıyla çalışıyorsa hafta tatili fiyatı emekçinin 7.5 saatlik fiyatı kadardır. Ancak emekçinin fiyatı aylık maktu bir meblağ olarak belirlenmişse, emekçinin hafta tatili fiyatı bu fiyatın içinde yer aldığından ayrıyeten hesaplanarak personele ödenmemektedir. Personelin raporlu olması halinde hafta tatili fiyatı Toplumsal Güvenlik Kurumu tarafından ödenmektedir.

CEM KILIÇ’IN ÖBÜR YAZILARI İÇİN TIKLAYINIZ