‘Çalışana dayanakla göç engellenebilir’

AYLİN RANA AYDİN – Sarsıntı felaketiyle sarsılan Türkiye’de afet bölgesi içinde yer alan 11 vilayetten en büyük yıkımı merkez üssü Kahramanmaraş’ın yanı sıra Hatay, Adıyaman, Gaziantep, Malatya aldı. Bu vilayetlerden biri olan Adıyaman’da yıkım büyük, göç ağır. Kentteki endüstriciler, üretim çarklarının dönmesi için dayanaklar bekliyor. Bilhassa personel göçünün önlenmesi ve organize sanayi bölgesinde (OSB) konteyner kent kurulması talep ediliyor. Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Lideri Gani Rahmet ile zelzeleden etkilenen Adıyaman’da sarsıntının sanayi ve ticaret üzerindeki tesirini, beklenti ve taleplerini konuştuk. Gani Rahmet, vilayette tarım ve dokuma bölümünün ön plana çıktığını söylerken, birtakım dayanak paketlerinin açıklandığını lakin yetersiz olduğunu lisana getirdi.

Yeniden inşa süreci

Bereket, “Altı ay ödemesiz çek, altı ay ödemesiz kredi… Bu kent altı ay sonra sisteme girmeyecek. Kent artık bomboş. Göç verdiğimiz için de işletmeler bu kadar kısa müddette faaliyete geçemeyecek” dedi. “Adıyaman merkezde bir tane sağlıklı işyeri ve konut yok” diyen Rahmet, tekrar inşa etmenin altı ayda olmayacağını belirtti.

Taleplerini açıklayan Rahmet, şöyle konuştu: “En az iki yıl ödemesiz çekler ve krediler verilmeli. Bunların dışında ekstra olarak patron ve iş alan bireye de burayı cazibe haline getirmek için dayanaklar vermemiz gerekiyor. Adıyaman göç veriyor ve beşerler öteki kentlere gidiyor. Kentten giden insanları geri getirmenin yolunu şöyle sıralayabiliriz: Gelen insanı da cezbetmek onlara da ekstra cazip tekliflerde bulunmak gerekiyor. Örnek verecek olursam; taban fiyat 8 bin 500 lira. Patronun işi var o da iş verecek. Lakin devlet teşvik olarak çalışan depremzedelere koşullar ve katkılar sağlamalı. 8 bin 500 lira olan minimum fiyata ekstra fiyat dayanağı verilirse göç edecek insanları burada tutabiliriz. Aksi takdirde gidecek insanları burada tutma bahtımız yok. Giden insanların yine geriye dönmeleri çok güç. Artık acımızı bile yaşayamıyoruz, her hafta farklı bir meseleyle karşılaşıyoruz. Bu insanlara öncelikle kısmi de olsa konfor alanı yaratarak onları burada tutmamız gerekiyor.”

Ticaret alanlarıyla ilgili de açıklamalarda bulunan Rahmet, “Buraları takviyenin dışında ayakta tutacak hiçbir şey yok. Hemen üretime geçilmesi lazım. Bu üretim için de çok büyük faizsiz takviyeler, KGF’ler, beş yıl ödemesiz dayanakların olması gerekiyor. Adıyaman tarım bölgesi. Şu anda burada buğday ve arpanın ilaçlanması, bademin sulanması, tütünün fidelerinin dikilmesi lazım. Bunları yapalım ki sezonsal eserleri üretebilelim. Bunları yapamadığımız takdirde üretime de geçemeyiz. Tarımı bekletemeyiz. Tarım ne felaketi, ne zelzelesi, ne de pandemisi var. Tarımda zamanlama çok kıymetli, o zamanlamayı kaçırırsak bu sefer besinden da oluruz” diye konuştu.

Organize sanayi bölgesi tarafında büyük kayıpların olmadığını söyleyen Rahmet, yaklaşık 10-12 işletmenin ziyan gördüğünü belirtti. Fizikî ziyanların bir halde düzeltilebileceğini vurgulayan Rahmet, şöyle konuştu: “Sanayideki en büyük meselemiz göç. OSB’deki sanayicilerin en büyük beklentisi konteyner kent kurulması. Mevcut işletmelerin çalışanların o konteynerde barınmaları lazım ki o işletmeler bir halde harekete geçsin.”

Adıyaman’da binası hasarlı olan ticaret ve sanayi odası, bina bahçesine kurulan konteynerde hizmet vermeye başladı. TOBB’un gönderdiği konteynerde üyelerin şirket açma-kapama, taşıma, dijital doküman alma üzere pek çok işlem yapılıyor.

‘Kültürümüz korunsun’

Adıyaman’ın en fazla ziyan gören kentlerden biri olduğunu ve tekrar inşa etmenin güç olacağına değinen Gani Rahmet, “Hızlı düşünüp, makûs hareket etmememiz gerekiyor. Bu kenti tekrar inşa ederken dokusunun da bozulmasını istemiyoruz. Bundan sonra sarsıntıya sağlam konutlar, işletmeler yapılsın. Ancak bu kentin bir dokusu ve kültürü var. Süratli fakat daha verimli, sürdürülebilir işler yapmamız lazım. Türkiye’den hatta dünyadan uzmanların buraya gelip yanlışsız tahliller yapmaları gerekiyor. Durum tahlilini hakikat yapamadığımız takdirde yeniden tıpkı kusurlara düşebiliriz” dedi.

Barınma muhtaçlığı var

Şehirde bilhassa konteyner, çadır ve kuru besine muhtaçlığın olduğunu lisana getiren Gani Rahmet, “Ayrıca hijyen materyalleri, iç giysiye muhtaçlığımız var. Bundan sonra hastalık boyutuyla ilgili risk taşıyoruz. Risk taşıdığımız için suların daha hijyenik bir formda kente verilmesi gerekiyor. İş dünyası olarak da beklentilerimiz var fakat yaşamsal bu meseleler da karşımıza çıkıyor” dedi.

YARIN: Gaziantep’te endüstriciler üretimin devamı için taleplerini lisana getirdi.