Bitmeyen öfke dinmeyen şiddet

Mert İnan – Şiddet olaylarındaki artış tasa yaratıyor. Türkiye’deki insanların gitgide kızgın ve öfkeli kişilik yapısına büründüğü geçen günlerde küresel araştırma şirketi Gallup’un son araştırma sonuçlarının yer aldığı “Küresel Duygular” raporuyla ortaya konmuştu. Araştırmada Türkiye’nin Lübnan’dan sonra dünya genelinde en kızgın insanların yaşadığı ülke olarak belirlenmişti. Türkiye’de neredeyse her gün birkaç kişi bilhassa de bayanlar şiddetin kurbanı oluyor. İstanbul Barosu’na kayıtlı Servet Bakırtaş ile Konya Kent Hastanesi’nde misyonlu Kardiyoloji Uzmanı Ekrem Karakaya’nın katledilmesi toplumsal yansıyı körüklerken, artan şiddet karşı tasayı de artırdı.

Pandeminin rolü büyük

Bahçeşehir Üniversitesi Sosyoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Nilüfer Narlı’ya nazaran şiddet artışında pandeminin rolü var:

“Son 3-4 yıllık sürece baktığımızda en kıymetli hadiselerden biri pandemi süreci oldu. Dünya Sıhhat Örgütü bilgilerine nazaran Türkiye’deki depresif ruh hali dünya ortalamasının 2 katı arttı. Pandemi bitmeden büyük kentlerde konut kira fiyatlarından, yiyecek ve akaryakıt fiyatlarına kadar artan enflasyon eğrisi de gerilim yüküne neden oluyor. Belirsizlikleri yönetmek daha da zorlaştı. Türkiye’de insanların şiddetten arınması için lisan ve bağlantıdaki şiddetten arınılması gerekiyor. Bağlantı marifeti ilkokuldan başlayarak oluşturulmalı. Türkiye’deki en büyük eksiklerden biri formel eğitim düşüklüğü değil, bağlantı maharetlerinin sonlu olması. İrtibat maharetini kullanmayan şahıslar şiddete yöneliyor. Şiddet aslında güçsüzlük göstergesi. Kendini kıymetsiz hisseden problemlerle baş edemeyen bireyler şiddete yönelir.”

‘Bencillik körüklüyor’

Psikiyatri uzmanı Doç. Dr. Armağan Samancı ise toplumsal öfke ve şiddet artışının birincil nedeninin tüketim toplumuyla ayyuka çıkan bencillik olduğunu söz ederken, şu tespitleri sıraladı:

“Ne yazık ki insanlarımız paylaşımcı olmak yerine gitgide bencilleşen bir yapıya bürünüyorlar. Herkes, kendisi için düzgün olanı yapıyor ve istediği olmadığında büyük reaksiyon gösteriyor. Toplumda bedel olarak yüklü olarak para ve ekonomik göstergeler ön plana çıkartıldığında, bireyler bunun dışındaki kıymetlere ehemmiyet vermezler. Hürmet, hudut, yardımlaşma hisleri devre dışı kalmış durumda. Kimse kusura bakmasın lakin toplumsal değişimin faturasını bir evvelki kuşağa kesmemiz gerekiyor. Evvelki kuşakların yetiştirdiği bir kuşak öfkeyle hareket edip, şiddete yöneliyorsa büyüklerimiz oturup düşünmek zorundalar. Gelecek jenerasyonların davranışlarından da bizler sorumlu olacağız.”

Erken eğitimle…

Psikiyatri uzmanı Prof. Dr. Engin Eker de daima tartışma ortamında bulunan, agresif tavır ve davranışları gören bir çocuğun saldırganlığa meyledebileceğini vurgularken “Saldırganlık kadar saldırgan olmama davranışı da öğrenilebilir bir davranış örüntüsüdür. Şiddetsizlik kişisel seviyede, kanıda ve harekette evvel aile içindeki erken eğitimle akabinde da okul ve toplum yoluyla elde edilir. Bireylerin sonraki tüm davranışları yahut aksiyonları bundan etkileneceğinden, bu eğitim toplumumuzun temel maksadı haline gelmelidir” dedi. Bilhassa kentsel alanda bireylerin daima olarak daha fazlasını elde etmek, daima bir rekabet içinde olmalarına dikkat çeken Prof. Dr. Eker, şu tespit ve teklifte bulundu:

“Birey kanunsuz yollara sapabiliyor. Gasp, soygun, hatta cinayet işleyebiliyor. Şiddet istediklerini elde etmek için neden olabiliyor. Medya ve şiddet ortasındaki alakaya de değinmek gerekir. Yapılan çalışmalar, erken çocukluk devrinde TV şiddetine maruz kalmanın yetişkinlikte hem erkekler hem de bayanlar için saldırgan davranışlara yol açtığını ortaya koydu. Türkiye’de herkes kendi niyetlerini ‘en doğru’ olarak görüyor. Bilhassa siyasetçiler bizlere model olamadılar. İktidar ve muhalefet ne vakit, hangi problemde bir ortaya gelip birbirlerinin niyetlerine hürmet göstererek ortak bir alanda buluştu? Meğer karşılıklı gayelere ulaşmak için bir ortaya gelmek, yeterli işleyen bir demokrasinin anahtarıdır. Ortak kimliğimizi oluşturan bedeller üzerinde çok detaylı düşünmek gerekir.”

‘Performans dönüşüm sistemi’

Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Ömer Böke, hekimlere yönelik şiddet olaylarındaki artışın sıhhat sisteminin bozulmasıyla ilgili olduğunu belirterek, “Performans dönüşüm sisteminin sıkıntılara neden olacağını tekraren söyledik. Zira yeni sistemde idari işlerin yükü bile hekimlerin sırtına yükleniyor. Hekimler, branşları dışındaki meselelerle bile uğraşmak zorunda kalırken, halkla karşı karşıya getiriliyorlar. Toplumsal şiddet olaylarını artışındaki ana etken ise ekonomik dengelerin gitgide bozulmasından kaynaklanıyor. Gerilim birikimi neden olurken, birçok kişi de yaşanan karamsarlık ve gerilim şiddet aksiyonuna dönüşüyor” dedi.

YARIN: CEHALET, KURALSIZLIK VE YASAL BOŞLUKLAR ŞİDDETİ BESLİYOR