Beşiktaş’ın Hatayspor ve Gaziantep FK maçları için yaptığı müracaat için hukuk ne diyor?

Merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesi olan ve 10 vilayetimizde hissedilen 7.7 ve 7.6’lık sarsıntılarda Hatay ile Gaziantep önemli halde ziyan gördü. Yüreklerimizi yakan felaket sonrası tüm Türkiye tek yürek olurken iki vilayetimizin Harika Lig’de yer alan kulüpleri ligden çekilme kararı aldı. TFF Lideri Mehmet Büyükekşi; yaşanan büyük felaket sonrası Muhteşem Lig’e 17 kadroyla devam edeceklerini, Hatayspor ve Gaziantep FK’nın haklarını dondurduklarını lisana getirdi.

Kalan maçlarda hükmen mağlubiyet

Türkiye Futbol Federasyonu İdare Heyeti, meydana gelen zelzele felaketinin akabinde ligden çekilme kararı alan grupların 6 Şubat 2023 tarihinden itibaren kalan karşılaşmalarda hükmen yenik (3-0) sayılmasına ve rakip grupların (3-0) galip sayılmasına karar verildiğini duyurdu.

Beşiktaş’tan itiraz

Beşiktaş, zelzele felaketi sebebiyle, Türkiye Futbol Federasyonu’nun ligden çekilen Hatayspor ile Gaziantep FK’nın kalan maçlarında hükmen mağlup sayılması kararını UEFA’ya taşımak için çalışma başlatmıştı. Kulüp avukatlarının bu mevzuda hazırlığını sürdürdüğü, Siyah-Beyazlı idarenin birinci yarıda oynanan maçların da geçersiz sayılmasını talep ettiği kulübe yakın kaynaklar tarafından gelen haberler ortasında.

Fanatik, Beşiktaş’ın Gaziantep FK ve Hatayspor maçları için TFF’ye yaptığı itirazı  Avukat Ahmet Bayrak’a sordu.

Ahmet Bayrak’ın bahse ait değerlendirmeleri şu formda:

“HASSAS VE DUYGUSAL KONU”

Ligden çekilmeler, maalesef yalnızca sportif başarısızlık yahut maddi zorluklar nedeniyle gerçekleşmiyor. Hayatın her alanında olduğu üzere futbol da bazen doğal afetlerin yahut beklenmedik olayların yol açtığı facialarla karşı karşıya kalabiliyor. Zelzele üzere doğal afetler, futbol gruplarını da etkileyebilir ve şiddetli kararlar almalarını gerektirebilir. Elbette, sarsıntıdan etkilenip ligden çekilmek zorunda kalan kadroların durumu epeyce hassas ve duygusal bir mevzu. Bu ekipler, yalnızca futbol alanında değil, zelzelenin neden olduğu yıkım ve kayıplarla da gayret etmek zorunda kalmışlardır. Son yıllarda Türkiye’de yaşanan zelzeleler, futbol ekiplerinin ligden çekilme kararı almasına neden oldu. Doğal afetlerin neden olduğu bu kuvvetli durumlar, futbol topluluğunu derinden etkilemekle birlikte birçok soru işaretini beraberinde getirmiştir. Ligden çekilme durumunda olan kadroların evvelki maçlarının geçerli olup olmaması, öbür grupların puanlarının nasıl değerlendirileceği üzere mevzular da bu tartışmaların merkezinde yer almaktadır. Lakin, tüm bu tartışmaların öncesinde belirtmek gerekir ki, yaşanan doğal afetlerin neden olduğu yıkım ve kayıpların futboldan daha kıymetli olduğu gerçeği unutulmamalıdır.”

AVRUPA’DAN ÖRNEKLER…

Konu ile ilgili olarak Avrupa liglerine bakacak olursak, ekseriyetle finansal nedenlerle kulüp lisansının kaybedilmesine dayalı ligden çekilme kararları görülmektedir. Örneğin, İtalya Serie A’da 2006 yılında yaşanan Calciopoli skandalında birtakım gruplar küme düşürüldü ve o dönem oynadıkları maçların sonuçları iptal edildi. Benzeri biçimde, İngiltere’de yaşanan Portsmouth’un mali badireler nedeniyle ligden çekilmesi durumunda, grubun o dönem oynadığı maçların puanları iptal edilmiştir. İsviçre Harika Ligi’nde yer alan Neuchâtel Xamax, 2011-2012 döneminde mali sıkıntılar nedeniyle ligden çekilmek zorunda kaldı. İsviçre Futbol Federasyonu, Neuchâtel Xamax’ın o dönem oynadığı maçların sonuçlarını ve puanlarını iptal etmiş ve lig sıralamasını buna nazaran düzenlemiştir.

Avrupa liglerinde ligden çekilme ve oynanmış maçlar hakkında verilmiş kararlar, olayların özgün şartlarına ve ulusal futbol federasyonlarının siyasetlerine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Türkiye Futbol Federasyonu üzere, başka Avrupa futbol federasyonları da bu çeşit durumları kendi yönetmelikleri ve mevzuatları çerçevesinde kıymetlendirir ve karara bağlar. Bu süreçte, adil rekabetin korunması ve tüm kadroların haklarının dikkate alınması temel hedeftir.

KARAR VERMEKTE YETKİLİ MERCİİ…

Hukuki olarak, (Türkiye Futbol Federasyonu) TFF’nin bu tıp kararları alması, yönetmelikler ve milletlerarası futbol kurallarına dayanmaktadır. Memleketler arası Futbol Federasyonları Birliği (FIFA) ve Avrupa Futbol Federasyonları Birliği (UEFA) tarafından belirlenen kurallar, ulusal federasyonların ligden çekilme durumlarını yönetmelerine rehberlik eder. Bu nedenle, TFF’nin kararları hukuksal olarak geçerli ve yerinde kabul edilmektedir. Türkiye Futbol Federasyonu’nun ve öbür milletlerarası futbol otoritelerinin, ligden çekilme durumlarında sergilediği tavır ve kararlar, hukuksal çerçevede yapılan düzenlemelerle sporseverlerin ve grupların haklarını müdafaayı gayeler. Bu sayede, futbolun rekabetçi ve adil bir ortamda sürdürülmesi ve tüm futbolseverlerin keyifle izlediği maçların gerçek kıymetine ulaşması sağlanır. TFF, bir grubun ligden çekilme talebini kıymetlendirmekte ve karara bağlamakta kendi yönetmelikleri ve mevzuatı çerçevesinde hareket etmektedir. Bu bağlamda, TFF yetkili kurumdur. FIFA ve UEFA’nın ise kelam hakkı bulunmamaktadır. Lakin TFF talimatlarında bahis ile ilgili olarak açık bir düzenleme yer almaması nedeniyle her somut olay kendi içerisinde değerlendirilmeli ve ona nazaran karar verilmelidir. Türkiye Basketbol Federasyonunda ise çekilmelerin sıklıkla yaşanması nedeniyle daha açık tabirler ile nasıl bir hareket planı uygulanacağı Basketbol Harika Ligi (BSL) İdare Temelleri Yönergesi’nde belirtilmiştir. TFF bünyesinde de bahis ile ilgili olarak düzenlemelere gereksinim olduğu görülmektedir. Sonuçta uzun bir maraton olan ligde adaletin sağlanması ismine karşılaşılabilecek senaryolarda uygulanacak yolların lig öncesi belirlenmesi gerekmektedir.

TFF DAHA EVVEL NASIL BİR UYGULAMA YAPTI?

Ülkemizde ise ligden çekilme ile birlikte genel olarak ekiplerin evvelki maçları geçerli sayılmış oynayacakları karşılaşmalarda ise hükmen mağlup sayılmalarına karar verilmiştir. Örnek verecek olursak; 2014- 2015 döneminde Bozüyükspor çekilme kararı verilen öncesinde yer aldığı karşılaşmalar geçerli sayılmış ve kalan maçlar için hükmen mağlup (3-0) kabul edilmiştir. 2009-2010 Marmaris Belediyesi Gençlikspor’un çekilme kararı öncesinde yer aldığı karşılaşmalar geçerli sayılmış ve kalan maçlarda ise hükmen mağlup (3-0) kabul edilmiştir. Bu ekipler hakkında kararlar finansal nedenlerle verilmiştir.

2019-2020 TFF 2.Lig Kırmızı Küme’de yer alan Elâzığspor, Elazığ’da 24 Ocak 2020′ de meydana gelen 6,8 büyüklüğündeki zelzele nedeniyle ligden çekilmiştir. 20. haftada ligden çekilen Elazığspor’un ligdeki hakları korunmuştur. Çekilme kararı öncesinde yer aldığı karşılaşmalar geçerli sayılmış ve kalan maçlar için hükmen mağlup (3-0) kabul edilmiştir.

2021-2022 döneminde TFF 2. Lig’de yer alan Kastamonuspor kulübü de çekilme talebinde bulunmuştur. Türkiye Futbol Federasyonu İdare Heyeti yaptığı toplantıda, Kastamonuspor Kulübü’nün talebini kıymetlendirerek, Kastamonu vilayetinde yaşanan sel felaketinin olumsuz tesirleri, can kayıpları ve halkın yaşadığı travma sebebiyle Kastamonuspor Kulübü’nün 2021-2022 dönemindeki tüm haklarının dondurulmasına, Ziraat Türkiye Kupası’nda yer almamasına ve 2022-2023 döneminde TFF 2. Lig’de sportif faaliyetlerine devam etmesine karar vermiştir. Kastamonu spor kulübünün karşılaşmalar oynanmadan ligden çekilmesi nedeniyle bahis ile ilgili bir uyuşmazlık yaşanmamıştır. Mevzu ile ilgili olarak emsal teşkil edecek karar Elazığspor kararıdır. Kelam konusu kararın benzerini TFF günümüzde de uygulamıştır.

İPTAL KARARI VERMESİ DURUMUNDA…

Ligden çekilen bir ekibin evvelki maçlarında hükmen mağlup sayılması yahut puanlarının geçerli olması, lig sıralaması ve grupların genel durumu üzerinde kıymetli tesirler yaratabilir. İşte bu iki durumun mümkün sonuçları:

Önceki maçların iptal kararı durumu:

– Lig sıralaması değişir: Ligden çekilen grubun oynamış olduğu maçlar hükmen mağlup sayıldığında, bu durum öteki ekiplerin puanlarını ve lig sıralamasını tesirler. Çekilen ekiple maç yapmış olan ekiplerin puanları ve gol averajları da değişebilir.

– Adil rekabetin korunması: Hükmen mağlup sayılma durumu, tüm gruplar için adil bir ortamın sağlanması açısından kıymetlidir. Bu durum, başka grupların ligden çekilen kadroya karşı elde ettiği yahut kaybettiği puanların dikkate alınarak sıralamaların yine düzenlenmesini sağlar.

– Puan ve gol averajı dengesizliği: Birinci yarıda oynanan karşılaşmaların sonuçlarının geçerli sayılması, gruplar ortasında puan ve gol averajı dengesizliğine yol açabilir. İkinci yarıda çekilen ekiple maç yapmayacak olan ekiplerin, öbür kadrolara nazaran daha düşük bir gol averajına ve puan tablosunda dezavantajlı bir duruma düşmeleri mümkündür.

– Küme düşme ve şampiyonluk yarışı: Bu durum, küme düşme ve şampiyonluk yarışında olan gruplar için büyük ehemmiyete sahiptir. Hükmen mağlup sayılma, bu grupların puanlarında ve sıralamalarında değişikliklere yol açarak, dönemin sonunda kimin küme düşeceği yahut şampiyon olacağı konusunda belirleyici olabilir.

– Birinci yarıda Hatay ve Gaziantep karşılaşmalarında mesken sahipliği yapan gruplar ile kelam konusu bu karşılaşmaları deplasmanda oynamak zorunda olan kadrolar ortasında seyirci vb. nedenlerden ötürü avantaj farkı olması nedeniyle gruplar ortasında adalet sağlanmış olur.

– Puanları değişen ekipler düşme yahut şampiyonluk yarışından etkilenmesi durumunda dönem sonu yeni tartışmalar gelişecektir.

ÖNCEKİ MÜSABAKALARIN GEÇERLİ OLMASI DURUMUNDA…

Puanların geçerli olması durumu:

– Lig sıralaması korunur: Ligden çekilen grubun oynadığı maçlardan kazanılan puanlar geçerli sayılırsa, lig sıralamasında rastgele bir değişiklik olmaz. Başka kadroların puanları ve gol averajları birebir kalır.

– İptal kararı sonucunda değişen puan durumu ve sıralama nedeniyle oluşacak yeni uyuşmazlık ve tartışmaların önüne geçilmiş olur.

– Haksız rekabet riski: Bu durumda, birtakım ekiplerin ligden çekilen ekibe karşı elde ettiği puanlar, öteki gruplar için haksız bir avantaj yaratabilir. Bu, bilhassa küme düşme ve şampiyonluk yarışında olan ekipler için kıymetli bir sorun teşkil edebilir.
Motivasyon kaybı: Ligden çekilen grubun oynadığı maçlardaki puanların geçerli sayılması, öteki grupların maçlarına yönelik motivasyonunu etkileyebilir. Kimi kadroların çekilen ekibe karşı aldığı puanlar, öbür ekiplerin maçlarına yönelik motivasyonunu düşürebilir ve adil rekabetin bozulmasına neden olabilir.

– Daha evvel TFF’nin geçerli puan sisteminde kabul ettiği kararlar tartışmaya açılır.

“TFF SIKINTI BİR KARAR VERMEK ZORUNDA…”

Ligden çekilen bir grubun evvelki maçlarında hükmen mağlup sayılması yahut puanlarının geçerli olması durumları, ligdeki başka kadrolar için farklı sonuçlar doğurabilir. Elbette, ligden çekilme durumlarını kolay ve net bir formda tahlil sunmak her vakit mümkün olmamaktadır. Her iki durumun da avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır. Bu nedenle, futbol federasyonlarının bu cins durumları değerlendirirken adil rekabeti muhafazaya, tüm grupların haklarını gözetmeye ve liglerin sportif pahasını müdafaaya itina göstermeleri kıymetlidir. Futbol federasyonları, ligden çekilme durumlarını kendi yönetmelikleri ve mevzuatları çerçevesinde kıymetlendirmeli ve karara bağlamalıdır. Ayrıyeten, bu cins durumlarla ilgili kararlar alırken, milletlerarası örnekler ve uygulamalar da dikkate alınarak daha kapsamlı ve adil bir kıymetlendirme yapılmalıdır. Bu sayede, futbolun sportif bedeli ve adil rekabet ortamı en güzel biçimde korunarak, tüm kadrolar için daha sağlıklı ve başarılı bir lig yapısı sağlanabilir. TFF’nin vereceği karar emsal niteliği taşıyacaktır. Zorlayan sebep kavramı içerisinde tartışmaların gelişmeden karar düzeneklerinin devreye girmesi ismine büyük değer taşımaktadır. Özetle husus ile ilgili gerekli düzenlemelere muhtaçlık bulunmaktadır.

Sonuç olarak, zelzeleden etkilenip ligden çekilmek zorunda kalan ekiplerin durumu epeyce hassas ve özel bir bahis olduğu unutulmamalıdır. Futbolun, insan hayatından daha kıymetli olmadığını unutmadan, beşerler ortasında dayanışma ve birlik içinde hareket ederek bu kuvvetli süreci atlatabiliriz. Futbol, yalnızca bir oyun ve bir sanayi değildir, birebir vakitte insanların hayatlarını etkileyen bir etkinliktir. Futbolun birleştirici gücünden yaralanarak yaralarımız saran bir olgu olarak kullanmasını öğrenmeliyiz.