Yüzüğünüz dar geliyor, saatiniz sıkıyorsa dikkat! Akromegali hastası olabilirsiniz

Akromegali, bedende çok ölçüde büyüme hormonu bulunmasına bağlı olarak el ve ayaklarda büyüme ve yüz çizgilerinde kabalaşma ile kendini aşikâr eden bir hastalık. Dünyada her 100 bin şahıstan 3’ü ila 14’ünde görülüyor, lakin ülkemizdeki görülme sıklığı şimdi kesin olarak bilinmiyor. Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Sema Yarman, “Çok nadiren genetik geçişli olabilen akromegalinin nedeni çoğunlukla hipofiz bezinin büyüme hormonu salgılayan hücrelerinden çıkan ve kanser olmayan âlâ huylu bir tümördür. Bu tümörden çok ölçüde salgılanan büyüme hormonu diyabet, yüksek tansiyon, kalp yetmezliği, uyku-apne sendromu, eklem ağrısı, ellerde uyuşma ve güçsüzlük, kalın bağırsakta polip, tiroit tümörü ve çok daha ender öbür tümör oluşumlarına yol açabilir” diyor.  

En erken belirti, el ve ayakta büyüme

Akromegalinin pek çok belirtisi var. En erken rastlanan belirtilerin başında “yumuşak doku artışına bağlı el ve ayaklarda büyüme” geliyor. Öbür belirtiler ise kaş kemerlerinin öne hakikat belirginleşmesi, alt çenenin öne gerçek çıkması üzere yüz çizgilerinde kabalaşma, diş ortalarının açılması, dudaklarda dolgunluk, burun ve lisanda büyüme, ellerde uyuşma ve güçsüzlük, ciltte kalınlaşma ve yağlanmada artış, çok terleme, göğüsten süt gelmesi ve eklem ağrısı halinde sıralanıyor. Tümör büyüyerek etrafındaki dokulara baskı yaparsa baş ağrısına; görme hududuna (optik kiazmaya) baskı yaparsa da görmede azalmaya neden olabiliyor. Tümörün çok büyüyüp hipofiz bezinin başka hormonları salgılayan sağlam hücrelerine baskı yapması halinde ise bu hormon eksikliklerine bağlı yorgunluk ve halsizlik, kısırlık, adet düzensizliği, erkeklerde cinsel güçte azalma ve isteksizlik üzere tablolara yol açabiliyor.  

Hasta, akromegaliyi tesadüfen öğrenebiliyor

Rahatlıkla gözlemlenebilen büyüme belirtileri, hastanın günlük hayatına yansıyor. Örneğin hastanın yüzük ölçüsü ve ayakkabı numarası giderek büyüyor, yıllardır kullandığı saati kolunu sıkıyor, kaskı başına dar gelmeye başlıyor, diş protezi sıktığı için sıkça değiştiriliyor, ameliyat olmasına karşın horlama ve burun tıkanıklığı devam ediyor. Endokrinolog Prof. Dr. Sema Yarman, bu belirtilerin dışında hastaların kendilerine başvurmaya nasıl karar verdiğini şöyle anlattı:

Kolaylıkla teşhis konulabiliyor 

30 ila 50 yaş ortasında daha çok görülen Akromegalide klinik bulgular hastadan hastaya değişiyor ve çok yavaş geliştiği için hastalık yıllarca fark edilmeyebiliyor. Halbuki ki tipik bulguları var ise endokrinolog tarafından çarçabuk teşhis konulabiliyor. Muayenenin akabinde başta büyüme hormonu seviyesi olmak üzere kimi hormonal tetkikler daha yapılıyor ve tümörün görüntülenmesi için hipofiz MR tekniğine başvuruluyor.  

Tedaviyle hayat kalitesi iyileşiyor

Tedavi süreci çoğunlukla başarılı geçen akromegali hastalarının hem hayat kalitesi yükseliyor hem hayat beklentisi sağlıklı bireylerdeki üzere olağana dönüyor. Tedavide birinci basamak, hipofiz ameliyatlarında tecrübeli bir beyin cerrahı tarafından bulunan tümörün burundan girilerek çıkartılması oluyor. Ameliyat muvaffakiyetinin, tümörün büyüklüğüne ve beyin cerrahının tecrübesine bağlı olduğunu belirten Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Sema Yarman, “Genellikle küçük tümörlerin çıkarılması büyük olanlardan daha başarılıdır. Büyük tümörlerde ise ameliyat, baş ağrısının giderilmesinde ve görme bozukluklarının ortadan kaldırılmasında epeyce tesirlidir. Lakin büsbütün çıkarılması mümkün olamayan çok büyük tümörlerde ameliyat sonrası ilaç yahut ışın üzere ek tedaviler gerekebilir” dedi.

Çoğu defa hasta, ameliyat sonrası birinci birkaç gün içinde yumuşak doku gerilemesine bağlı olarak yüzünde incelme, el ve ayaklarında ufalma hissediyor. Tedaviyle, hormonal denetimi sağlayarak hastalığın aktivitesini önlemek ve böylelikle eşlik eden öbür hastalıkları düzgünleştirmek hedefleniyor. Hastaya en uygun tedavi prosedürüne ise bu hususta tecrübeli endokrinolog karar veriyor.   

Akromegali hastası sağlıklı bir hamilelik geçirebilir

Akromegali hastalarının merak ettiği sorulardan biri de gebeliğin mümkün olup olmadığı. Prof. Dr. Yarman bu bahiste da şunları söyledi: