Sinsi ilerleyen karaciğer iltihabı NASH mevte yol açabilir

Uzm. Dr. Taner Akyol, İngilizcede NASH (Non-Alkolik SteatoHepatit) kısaltması ile isimlendirilen alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer iltihabının; dünyada en yaygın kronik karaciğer hastalığı olan alkole bağlı olmayan yağlı karaciğer hastalığının ilerleyici bir tipi olduğunu belirtti. Son yıllarda NASH’in Batı toplumlarında karaciğer sirozunun ana etiyolojisi olarak ortaya çıktığını belirten Uzm. Dr. Taner Akyol, hastalığın önümüzdeki yıllarda tüm dünyada karaciğer nakli ve karaciğere bağlı ölümlerden birinci sırada sorumlu olması beklendiğine dikkat çekti.

Toplumlarda obezite sıklığının artmasına paralel olarak yaygınlaşan ve karaciğerde yağ birikimi (steatoz) sonucu gelişen alkole bağlı olmayan karaciğer hastalığının her 4 bireyden 1’nde görüldüğünü söyleyen Uzm. Dr. Taner Akyol, şu bilgileri paylaştı:

“Karaciğerde olağandan fazla yağ birikimi tek başına görülebileceği üzere inflamasyon (iltihap) ile birlikte de görülebilir. Bu hastaların yüzde 20’si kronik karaciğer iltihabı ile seyreden, karaciğer sirozu ve kanserine neden olabilen NASH hastalığına ilerler. Son yıllarda NASH, Batı toplumlarında karaciğer sirozunun ana etiyolojisi olarak ortaya çıkmıştır ve önümüzdeki yıllarda tüm dünyada karaciğer nakli ve karaciğere bağlı ölümlerden birinci sırada sorumlu olması beklenmektedir” halinde konuştu.

NASH’in bazen karın sağ üst kadranında dolgunluk hissi ve hafif ağrıya neden olsa da ekseriyetle bariz bir şikâyete yol açmadığını, sessiz ve sinsi ilerlediğini kaydeden Uzm. Dr. Taner Akyol, şöyle devam etti:

“Bu nedenle tedavi talihinin azaldığı, vefat oranının yüksek olduğu dekompanse karaciğer sirozu evresinde geç olarak teşhis edilir. Yağlı karaciğer hastalığı olanların birçoklarında (yüzde 80) ilerleyici karaciğer hastalığı (NASH, karaciğer fibrozisi, sirozu) gelişmeyecektir. Lakin araştırmalar bu hastalardan ilerleyici karaciğer hastalığına sahip olanların yahut kimlerin riskli olduğunun erkenden belirlenmesi gerektiğini ve bu bireylerin yakından takip edilmelerinin ehemmiyetini vurgulamışlardır.”
Obezite, şeker hastalığı, insülin direnci, dislipidemi, metabolik sendrom, karaciğer enzim yüksekliği olan NAYK (alkole bağlı olmayan karaciğer hastalığı) hastalarında NASH gelişme riskinin daha yüksek olduğuna dikkat çeken Uzm. Dr. Akyok, şunları söyledi:

“Özgün bir şikâyete yol açmadığı için ekseriyetle diğer nedenlerden ötürü yapılan tetkiklerde tesadüfen karaciğer enzim yüksekliği ve ultrasonografide karaciğerde yağlanma saptanması sonucunda şüphelenilen hastalar gastroenteroloji polikliniğine sevk edilirler. Burada yapılan araştırmalarla başka karaciğer enzim yüksekliğine neden olan hastalıklar ve alkol dışlandıktan sonra sonoelastografik prosedürler yahut karaciğer biyopsisi ile NASH tanısı konulur.”

İlaç tedavileri açısından yeni araştırmaların umut verici sonuçlarına karşın, sıhhatsiz ömür usulü düzeltilmezse, ilaç tedavisinin tek başına kâfi olmayabileceğini söyleyen Uzm. Dr. Akyol, “Fiziksel aktivite eksikliği, karaciğer hastalıklarının sonucunu berbat tarafta etkileyen kritik bir faktördür. Karaciğer fibrozu yahut sirozun ileri evrelerinde bile idman çok yararlı olabilir. Bu nedenle, haftada en az 5 gün, en az 20 ila 60 dakika orta yoğunlukta fizikî aktivite ve aerobik antrenman NAYKH’ın önlenmesi ve tedavisi için aktiftir. Kilo kaybını teşvik eden, çok beslenmeyi önleyen ve karaciğer yağını azaltan diyetin NASH ile bağlantılı iltihabı ve fibrozu azalttığı gösterilmiştir” diye konuştu.

NASH tanısı olan çok kilolu ve obez bireyler için haftada 1 kilogram zayıflamalarının önerildiğini lisana getiren Uzm. Dr. Akyol, “Sofra şekeri ve fruktoz (şekerli içecekler, meyve suları, mısır şurubu vb.) NAYKH gelişimine neden olan temel bir karbonhidrat iken, çözünür yahut çözünmez liflerin tüketimi, tokluğu artırdığı, kalori alımını kısıtladıkları, mide boşalmasını yavaşlattıkları ve kan şekerini azalttığı için NASH tedavisinde yararlıdır. Yüksek kolesterol ve doymuş yağ asitleri alımı (hazır besinler ve fast food ilebeslenme) NASH/NAYKH’na katkıda bulunurken, tekli doymamış yahut çoklu doymamış yağ asitlerinin alımının NASH/NAYKH’na karşı yararlı olduğu gösterilmiştir. Mikro besinler ortasında E vitamini, C vitamini, D vitamini, kurkumin ve kafeinin çalışmalarda yararlı olabileceği test edilmiştir” diyerek kelamlarını noktaladı.