Rus askerin 12 dakika içinde verdiği karar 3’üncü Dünya Savaşı’nı önledi

Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Takvimler 1983 yılını gösterdiğinde Soğuk Savaş’ın en sıcak günleri yaşanıyordu. ABD ve Sovyetler Birliği ortasındaki tansiyon tekrar tırmanmaya başlamış ve nükleer savaş riski artmıştı. Bahar aylarında ABD Lideri Ronald Reagan, “Yıldız Savaşları” olarak isimlendirilen ve Soğuk Savaş’ın istikrarını bozabilecek potansiyele sahip olan füze savunma projesini açıklamış, tüm bunlar yaşanırken 1 Eylül 1983’te Sovyetler Birliği hava alanını ihlal eden Güney Kore’ye ilişkin sivil yolcu uçağının düşürülmesi ve 269 kişinin hayatını kaybetmesi var olan tansiyonu daha da artırmıştı.

Stanislav Petrov, 26 Eylül 1983 gecesi Moskova’nın dışında bulunan Serpukhov-15 sığınağında nöbet tutmaya gittiğinde atmosfer bu haldeydi ve yaşananlar sebebiyle tüm taraflar alarm durumundaydı. Sovyetler Birliği’ne ilişkin uydu erken ihtar sistemi OKO’nun bulunduğu karargahta muhtemel bir nükleer hücuma anında karşılık verilmesi için radar ekranı başında nöbet tutan Stanislav, gecenin ilerleyen saatlerinde erken ikaz sisteminin verdiği ihtarla dehşete düştü. Radar ekranı, Petrov’un dünya üzerinde görmek istediği son şeyi gösteriyor ve ABD’nin Sovyetler Birliği’ne nükleer füze ateşlediğini bildiriyordu.

SORUMLULUĞU KENDİ ÜSTÜNE ALDI

Sistemin ihtar vermeye başlamasıyla neye uğradığını şaşıran Petrov, ikaz sireni eşliğinde düşünmeye başladı. Alacağı karar tüm dünyanın geleceğini etkileyebilecek ve dünyanın yok olmasına kadar gidecek önemli sonuçlar doğurabilirdi. Vakit gitgide daralıyor, Petrov’un elleri titriyordu. Bu sırada erken ikaz sisteminden arka arda yeni ihtarlar gelmeye başladı. Sisteme nazaran ABD tarafından ateşlenen 5 kıtalararası balistik füze Sovyetler Birliği’ne gerçek geliyordu. Üçüncü Dünya Savaşı’nın başlaması Petrov’un alacağı karara bağlıydı.

GERÇEK OLDUĞUNA İKNA OLMADI

Petrov, ABD’nin yalnızca 5 balistik füze fırlatmasına mana veremedi. Bunu mantıksız bulmuştu zira sürpriz bir nükleer taarruzun yüzlerce füze ile yapılarak tüm Sovyet füzelerini kullanılamaz duruma getirmesi gerekirdi. Yarbay, sistemin verdiği ikaz davetlerine karşın atağın hakikaten yapıldığına ikna olmamıştı. Lakin alarmın yanlış olduğundan da emin değildi. Petrov, uydu teknolojisinin yeni olması sebebiyle erken ikaz sisteminin kusurlu alarm verme ihtimalini göz önünde bulunduruyordu.

Bilgisayar çıktılarını denetim eden Petrov, kara konuşlu radar sistemlerinin radar operatörleriyle bağlantıya geçti. Şayet füzeler gerçekse kara konuşlu radarların füzeleri tespit etmesi gerekiyordu. Ufuk çizgisinden yay çizerek gelen füzelerin radarlara yakalanmaması imkansızdı. Petrov, yaptığı görüşmelerin akabinde erken ikaz sisteminin füze ikazına karşın radarların rastgele bir füze tespit etmediğini öğrendi.

DÜNYAYI NÜKLEER YIKIMDAN KURTARDI

Stanislav Petrov, dünyanın geleceğinin kendi ellerinde olduğunu farkındaydı. Erken ikaz sisteminin verdiği alarmın gerçek olup olmadığını anlamak için daha fazla bilgiye ve vakte gereksinimi vardı. Atak alarmın hakikat olduğu ihtimalini yüzde 50 olarak kabul eden Petrov, hislerine güvenerek üslerini aradı ve erken ikaz sisteminin yanılgı verdiğini söyledi.

HERKES İSMİNİ 1998’DEN SONRA ÖĞRENDİ

Olayın akabinde Petrov hakkında bir disiplin soruşturması başlatılmadı. Dünya savaşını engelleyen yarbaya yaşananları eksik raporladığı için kınama cezası verildi. Dünya ise kamuoyu Stanislav Petrov’un yaptıklarını lakin 1998’den sonra öğrenebildi.

Yaşanan olayların kamuoyuna yansımasının akabinde, Sovyet kumandana birtakım milletlerarası mükafatlar takdim edildi. 2004 yılında San Francisco’da faaliyet gösteren Association of World Citizens Kurumu, Petrov’a “Dünya Vatandaşı” mükafatını verdi ve bin dolarlık sembolik bir ödeme yaptı. Petrov ise kendisini hiçbir vakit kahraman olarak görmediğini söyleyerek, “Doğru vakitte, hakikat yerdeydim. Yalnızca misyonumu yaptım” dedi. Stanislav Petrov, 19 Mayıs 2017’de 77 yaşında hayatını kaybetti.