Prostat kanseri 50 yaşından evvel de görülüyor

Prostat kanseri, sık duyduğumuz kanser tiplerinden biri. Tüm dünyada erkeklerde en sık rastlanan ikinci kanser tipi olmasıyla dikkati çekiyor. Yaş, prostat kanseri için kıymetli bir risk. Araştırmalar; 65 yaş üzerindeki erkeklerin yüzde 60’ında prostat kanseri saptandığını, yani en az iki erkekten birinin bu hastalıkla tanıştığını gösteriyor. Prostat Kanseri Farkındalık Ayı nedeniyle hastalık hakkında bilgi veren Minimal İnvaziv ve Robotik Üroloji Uzmanı Prof. Dr. Ali İstek Kural, prostat kanserinin, dünya nüfusunun yaşlanmasıyla birlikte görülme oranı artan hastalıkların başında geldiğini belirtiyor. Erken saptanmadığında ise, ölümcül sonuçlara yol açıyor. O denli ki, günümüzde kansere bağlı ölümlerde 5. sırada yer alıyor. 

Riski artıran 3 değerli neden

Prostat kanserinde riski artıran faktörler var. Bunların ortasında genetik risk dikkat çekiyor.

Baba ya da baba tarafındaki erkek akrabalarda prostat kanseri varsa, oran daha genç yaşlara iniyor. Irksal özellikler de risk açısından kıymetli bir faktör. Batı Avrupa ve ABD’de prostat kanseri daha sık görülürken Ortadoğu ve Uzak Doğu ülkelerinde daha az rastlanıyor. Siyahilerde prostat kanserinin daha sık görüldüğü ortaya çıkan öbür bir sonuç. Genetik ve ırksal özellikler değiştirilemese de, prostat kanserinde bireylerin değiştirebileceği diğer bir risk faktörü var; obezite. Çünkü kolestrol oranı yüksek besinler alan obezlerde prostat kanseri riski artıyor.

Belirti vermiyor

Prostat kanserinin en dezavantajlı durumu, erken periyotta belirti vermemesi. Fakat ilerleyen periyotlarda kendini belirli ediyor. İleri evrede tümörün büyüklüğü, idrar akışını engelliyor. Hasta idrarını zorlukla yaptığı için doktora başvuruyor. Bunun yanı sıra idrarda ve menide kan gelmesi de belirtilerin ortasında sayılıyor. Prostattaki kanser, kemiğe sıçramışsa hastalarda kemik ağrısı da görülebiliyor. 

Erken teşhis için denetim şart

Prostat kanserinin erken devirde belirti vermemesi, ileri evre saptanmasına yol açıyor ve bu da vefat riskini artıyor. Ancak prostat kanseri riskini erken saptamak ve tedaviye başlamak hayat kurtarıyor. Prof. Dr. Ali İstek Kural kimlerin, ne vakit denetime başlaması gerektiği ile ilgili şu bilgileri veriyor:

Kandan saptanan risk

Prostat kanseri riskini saptayan tarama testi için sadece kan verilmesi kâfi. PSA yani Prostat Spesifik Antijen denilen kan tahlili yapılıyor. Bu test, kesin sonuç için değil, risk oluşup oluşmadığına dair fikir veren bir tarama testi. Yaşa mahsus PSA pahasının yüksek bulunması yahut yıllar içerisindeki artış suratı kanser kuşkusu oluşturuyor. Uzmanlar, rektal muayene de yapıyor, muayenede sertlik bulunması PSA bedelinden bağımsız olarak da kanser kuşkusu için bir sinyal manasına geliyor. 

Kesin teşhis için ileri tetkik gerekiyor

Prostat kanseri teşhisinde en kıymetli tetkik, Multiparametrik Prostat MR. Bu MR’da adeta prostatın yüksek çözünürlüklü bir fotoğrafı çekiliyor. Kanser kuşkusu olan bölgeyi gösterebildiği üzere maksada yönelik biyopside (MR-TRUS füzyon biyopsi) istenilen yere ulaşabilmek için de kullanılıyor. Böylelikle evvelce olduğu üzere gereksiz tekrar tekrar biyopsi yapmaya gerek kalmıyor. 

Milimetrik hassasiyetle biyopsi yapılıyor

Prostat kanserinin kesin tanısı için biyopsi yapmak, gereksiz ameliyatları önleyen kıymetli bir formül. Öncelikle prostattaki tümör kuşkusu olan noktalar bulunuyor ve oradan örnek alarak patolojik inceleme yapılıyor. Son yıllarda uygulanan “MR-TRUS füzyon biyopsisi” olarak bilinen yeni yolda, kuşkulu noktaya milimetrik hassasiyetle direkt ulaşılabiliyor. Süreç sırasında hastadan daha evvel çekilen MRI imgeleri kullanılıyor. Manzaralar, transrektal ultrasonografi manzaralarıyla üst üste getiriliyor. Bir çeşit navigasyon usulü sayesinde biyopsi iğnesi kuşkulu noktaya yöneltiliyor. Böylelikle milimetrik sapma ile kuşkulu noktadan biyopsi alınıyor.  

PSA’da her yükseklik kanserden kaynaklanmıyor

Her PSA yüksekliği prostat kanseri varlığı manasına gelmiyor; zira prostat iltihabı da PSA’yı yükseltebiliyor. Bilhassa iltihap olduğu düşünülen vakitlerde çekilen multiparametrik prostat MRI kansere misal manzaralar ortaya koyabiliyor. Bu nedenle kuşku oluşması halinde MRI’ın en az 8-10 hafta sonra çekilmesi gerekiyor. Kronik prostatit oluşan hastalarda da benzeri bir durum görülebiliyor. Lakin farklı fazlarda alınan imajlarla tecrübeli bir radyolog bunları ayırt edebiliyor. 

Farklı tedaviler uygulanıyor

Prostat kanseri saptanan hastaların tedavisinde farklı usuller uygulanıyor. Klinik olarak saptanan ancak kanser ilerlemesi açısından riskli sayılmayan hastalarda, hiçbir tedaviye gerek duyulmadan “aktif izlem” denilen usulle aralıklı PSA ölçümleri ve MR çekimleri ile takip ediliyor. Tetkiklerde tümör saptanmış hastalarda şayet öbür organlara sıçramamış, sırf prostatla sonlu kalmışsa, cerrahi sistemler tercih ediliyor. Genç hastalarda kanser robotik cerrahi ile ameliyat edilirken, daha ileri yaşlardaki hastalarda cerrahi yerine radyocerrahi yani ışın tedavisi uygulanıyor. Öteki organlara yayılmış ileri evre kanserlerde ise hormon, kemoterapi üzere hastanın durumuna uygun tedaviler yapılıyor. 

Robotik cerrahi ile hudut ve damar hasarı riski düşüyor

Prostat kanseri hastalarında robotik cerrahinin sık kullanılan kıymetli formüllerden biri olduğunu belirten Prof. Dr. Ali İstek Kural şu bilgileri veriyor: