EYT’lilere yeni yol haritası! Aralıkta Meclis ocakta dilekçe

Mithat Yurdakul –  EYT probleminin tahlili için Çalışma ve ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı işçisinin teknik çalışması devam ederken, yakında TBMM’ye gelecek düzenlemeye, AK Parti ve MHP’nin yanı sıra öteki muhalefet partileri kümelerinin da dayanak olması bekleniyor. Önümüzdeki ay TBMM’nin açılmasının akabinde toplumsal güvenlikle ilgili birinci gündemin kamudaki kontratlı işçi olması akabinde da EYT’liler ile ilgili düzenlemenin ele alınması planlanıyor. Çalışma ve ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nın uyumunda hazırlanıp, Meclis Başkanlığı’na sunulacak yasa teklifinin, TBMM’deki kurul ve genel heyet görüşmelerinde muhalefetin ve kamuoyunun da reaksiyonlarına nazaran birtakım rötüşlar alması mümkün.

İLK AYLIKLAR NE VAKİT?

EYT düzenlemesinin ne vakit yasalaşacağı, birinci emekli aylıklarının yatış vakti konusunda da belirleyici olacak. TBMM’deki bütçe görüşmelerinden sonra EYT yasasının görüşülmesi tarafındaki takvimin uygulanması halinde, müracaat süreci de gözönüne alındığında, birinci EYT’li aylıklarının şubat ayı içinde yatırılması, en yakın ihtimal olarak öne çıkıyor.

İNTERNETTEN BAŞVURU

Geçtiğimiz süreçte Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım ve Meclis’teki siyasi parti kümeleriyle temaslarda bulunan heyette yer alan Emekleri Kanunlara Takılanlar Derneği Lideri Nalan Esmeray, EYT takviminin Bilgin’le konuştukları çerçevede devam ettiğini söz ederek, kamuoyunda tartışılan ve bayan ve erkek EYT’liler için farklı prim gün sayılarını ve çeşitli ülkelerdeki toplumsal güvenlik modellerini içeren formüllerin resmiyeti olmadığını kaydetti. Esmeray, EYT düzenlemesinin önümüzdeki aralık ayı üzere tamamlanıp TBMM’de onaylanabileceğini söyledi. 2023 Ocak ayı üzere de emekli olmak isteyen EYT’lilerin müracaatta bulunabileceğini tabir eden Esmeray, EYT’lilerin müracaatlarını internet üzerinden yapmasının mümkün olabileceğini belirtti. Kamu kurumlarında çalışanların emeklilik süreçlerini gerçekleştirmesi için 15 Kasım’da devreye girecek Hizmet Takip Programı’na (HİTAP) dikkat çeken Esmeray, EYT’lilerin de bu yahut benzeri bir sistem üzerinden müracaat yapabilmesini beklediklerini söyledi.

CEM KILIÇ YAZDI: YAŞ YÜKSELDİ, PRİM GÜNÜ ARTTI

Emeklilikte yaşa takılanların (EYT) meselelerine tahlil getirecek düzenlemeyi beklerken mevzuyu tüm boyutlarıyla ele aldığımız yazı dizimiz sürüyor. Sizlerden gelen soruları yanıtlamaya devam ediyoruz.

1999’daki değişiklik statülerine nazaran emeklilik şartlarını nasıl etkiledi?

4447 sayılı Kanun yürürlüğe girdikten sonra emeklilik şartları, birinci defa bu tarih ve sonrasında SSK’lı olanlar için şu halde belirlendi.

7000 gün prim ödeme ve bayan 58, erkek 60 yaşı doldurmak,

25 yıl sigortalılık mühleti, 4.500 gün prim ödeme ve bayan 58, erkek 60 yaş kaidesini tamamlamak.

Dolayısıyla birinci kere 9 Eylül 1999 ve sonrasında SSK’lı olan bireyler, ya 7.000 prim günü ve bayansa 58, erkekse 60 yaşını doldurmak şartıyla ya da 25 yıl sigortalılık müddeti ve 4.500 prim gününü doldurup tekrar bayansa 58, erkekse 60 yaşını tamamlamak kaidesiyle emekli aylığı bağlatabiliyorlar.

Diğer yandan Kanun 8 Eylül 1999 ve öncesinde birinci sefer SSK’lı olan bireyler için de birinci kere sigortalı oldukları tarihe nazaran kademeli bir yaş kuralına tabi kılındılar. Lakin 8 Eylül 1999 ve öncesinde SSK’lı olup sigortalılık müddeti 23 yıl olan erkekler ve 18 yıl olan erkekler kademeli yaş koşuluna tabi olmadan eski şartlarla emekli olabildiler. Lakin bunun dışındaki bireyler için kademeli olarak belirlenen yaş kuralı devreye girdi. Bu kuralın aylık bağlatmak için kesin kaide olarak uygulanması ve yaş kuralına tabi olmadan emekli olma imkanının kaldırılması nedeniyle kamuoyunda bu durum emeklilikte yaşa takılmak olarak isimlendiriliyor.

Kademeli yaş kaidesi ise bayan ve erkeklerde birinci sefer SSK’lı oldukları tarihe nazaran değişen biçimde tablodaki halde belirlendi.

Kademeli geçişle birlikte, 1 Ocak 1999’da birinci sefer SSK’lı olmuş bir bayan sigortalı eski yasanın şartları devam etseydi 5.000 prim günü ve 20 yıl sigortalılık kuralıyla 1 Ocak 2019 tarihinde 5.000 prim günü de varsa aylık bağlatabilecekken yani 1 Ocak 1999’da 18 yaşında olduğu varsayılırsa 38 yaşında emekli olabilecekken, kademeli geçiş sonrası 5.975 prim günüyle lakin 56 yaşında emekli olabilir hale geldi. Münasebetiyle 18 yıl daha geç ve 2 yıl 8 ay 15 gün daha fazla çalışarak emekli aylığı bağlatabilir duruma geldi.

MEMURLAR DA EYT KAPSAMINDA MI?

4447 sayılı Kanun memurlar için de emeklilik kaidelerini ağırlaştırdı. 23 Mayıs 2002’deki memuriyet mühletine nazaran kademeli olarak yaş kaidesi hem bayanlar hem erkekler için ağırlaştırıldı. 1 Mayıs 2008 ve sonrasında birinci kere memur olan şahıslar için ise 25 yıllık mühletin dolacağı tarihe nazaran farklılaşan biçimde emeklilik yaşının belirlenmesi kelam konusu. Yapılacak düzenleme ile birlikte 8 Eylül 1999 ve öncesinde memuriyete başlayan şahısların yaş kaidesinin değiştirilmesi kelam konusu olursa memurlar da düzenlemeden yararlanabilirler.

YARIN: Stajyerlerin durumu