Erman Öner yazdı: Budapeşte’den Verona’ya bir İtalya çeşidi masalı

Rastgele bir bisiklet yarışı için tasarlanan en güçlü rotalara sahiptir Giro d’Italia, öteki bir deyişle İtalya Bisiklet Tipi. Parkurlar öylesine zorludur ki, 1914’te her etapta ortalama 18 saat sele üstünde geçiren 81 bisikletçiden sırf sekizi yarışı tamamlayabilmiştir.

Birebir vakitte birinci ve tek bayan bisikletçiyi bünyesinde barındıran Büyük Tıp da Giro olmuştur. Alfonsina Strada 59 erkek rakibinin başaramadığı bir şeyi başarmış ve 1924’te yarışı baştan sona tamamlamıştır.

Ve bisiklet tarihinin en büyük rekabetini körükleyen de tekrar Giro’dur. İki İtalyan Fausto Coppi ve Gino Bartali ortasındaki rekabet Fransa Turu’nda da ağırdı ancak 1940 Giro’da o denli bir düzeye ulaşmıştır ki birbirlerinin taraftarlarından korunmak için muhafaza tutmalarını gerektirmiştir.

1909’da birincisi düzenlenen ve tuğla ustası Luigi Ganna’nın kazandığı Giro, iki Dünya Savaşı dışında her yıl düzenlendi. Kadim yarışın bu yılki 105’inci edisyonu ise Macaristan’ın başşehri Budapeşte’den start aldığında takvim yaprakları 6 Mayıs’ı gösteriyordu. Ortadan geçen 23 günde yarışçılar Verona’ya kadar yaklaşık 3.500km pedal çevirirken toplamda ise 50.000 metrenin üzerinde irtifa topladılar. 

Tüm bu çarpıcı sayılara rağmen, İtalya Bisiklet Turu’nun Macaristan’da ne işi var dediğinizi duyar üzereyim. 

Tanıtım ve turizm aracı

Son yurt dışı başlangıcını Kudüs, İsrail’den 2018’de veren yarışın ülke sonları dışına çıkan ziyaretleri hem organizatör RCS hem de yarışın tanıtımı açısından hayli karlı mutabakatlar. Elbette madalyonun bir de öbür yüzü var.

Giro’da yarışabilecek düzeyde rastgele bir pro grubu olmamasına karşın, Macaristan’ın dönemin birinci büyük çeşidine mesken sahipliği yapmak istemesinin ve bu uğurda cebinden milyon dolarlar çıkartmasının nedeni bisiklet sporunun karakteristik özelliklerinde gizli.

Tabiatı gereği yol bisikleti yarışları kapalı alanlarda değil, tersine caddelerde, sokaklarda, şehirlerarası yollarda koşulan yarışlardır. 100 kilometreyi aşkın etaplar saatlerce süren canlı yayınlarla birleşince bir kentin ya da bölgenin tanıtımı için biçilmiş kaftan haline gelir yol bisikleti yarışları. Giro’nun üç günlük Macaristan macerası da tanıtım ve turizm kapsamında ele alınınca manalı. Çünkü, Tuna Irmağı kıyılarındaki Budapeşte’den start alan 176 atletten sırf üçünün Macar olduğunu hatırlatalım.

Esaslı bir bisiklet mirasına sahip olmaması, yarışa ve bisiklet sporuna olan sevgisini sunmak isteyen Macar taraftarlar için bir mani değildi. Giro d’Italia’nın Macar topraklarından geçtiği üç etapta da coşkulu kalabalıklar yol kenarlarını adeta pembeye boyarken, atletleri yüzlerinde memnuniyet tabiri ile ana karaya uğurladılar. 

Genel klasman şekilleniyor

Macaristan’dan Sicilya’ya uçakla giden gruplar bir günlük dinlenme gününün akabinde yarışa dağlık bir etapla İtalya’dan “Merhaba” dedi. Menüde Etna Yanardağı olsa da, organizatörler bu sefer insaflı davranmıştı ki volkanik dağın tepesine daha yumuşak bir çıkıştan tırmanıldı.
Genel klasman manasında birinci seçkin yarışın 9’uncu etabında yaşandı. 1600 metreyi aşan yükseklikteki Apeninlerin en yüksek ikincisi tepesi Blockhaus, taş-ev manasına gelen isminin hakkını vererek bisikletçilerin bacaklarını birinci önemli imtihana tabi tuttu.

Gün sonunda Richard Carapaz, Jai Hindley, Romain Bardet, Joao Almeida ve Mikel Landa gelecek etaplarda takip edilmesi gereken olağan şüpheliler olarak dikkat çekiyordu.

Şampiyonu Fedaia belirledi

Giro tertibi bu yıl bir farklılık yaparak şiddetli dağ etaplarını son haftaya sakladı. Emel yarışın sonları gelirken heyecanı artırmaktı tahminen lakin sondan bir evvelki güne birinci Richard Carapaz ile ikinci Jai Hindley ortasında üç saniye ile girileceğini herhalde kimse kestirim edemezdi.
Giro’nun 19’uncu etabında yarış bir sefer daha İtalya sonlarını aştı ve Slovenya’ya uğradı. Günümüz bisikletinin iki büyük yıldızı Tadej Pogacar ve Primoz Roglic’in ülkesi, Giro pelotonunu II. Dünya Savaşı’nın izlerini taşıyan Kolovrat tırmanışında ağırladı.

Bir sonraki gün koşulacak 20’nci etapta San Pellegrino üstüne Passo Pordoi ve son olarak bitiş noktası Passo Fedaia’nın çıkılacak oluşu bisikletçilerin Kolovrat’ı ağırdan almasına sebebiyet verirken iddia edildiği üzere havai fişekler 20’nci etapta patladı.

Her ne kadar genel klasman iddialıları ortasında hareketlenmenin yarışın erken safhalarında başlaması beklense de günün son tırmanışı Passo Fedaia’da Jai Hindley’nin güçlü atağı onu takip edemeyen Ekvatorlu Carapaz’ın pembe mayo hayallerini sonlandırırken yarışa da nokta koyuyordu. 

2020’de önder mayoyu son gün vakte karşıda kaybeden Bora-hansgrohe’nin 26 yaşındaki Avustralyalı bisikletçisi Hindley böylece üç saniye dezavantajla başladığı günü noktaladığında vakit farkını lehine 1’ 25”ye çıkarmıştı.

Hindley Verona’daki son etaba üzerinde başkan mayoyla çıktığında etabın iki yıl evvelki üzere tekrar bir vakte karşı olması herhalde bahtın cilvesi olsa gerek.

Tek fark ise bu sefer Jai Hindley vakte karşı bisikletinden indiğinde Giro d’Italia’nın birinci Avustralyalı şampiyonu olmuştu. Podyumun ikinci basamağında Richard Carapaz, üçüncülükte ise İspanyol Mikel Landa yer aldı.

Giro İstanbul’dan mı başlayacak?

Son devirde yabancı bisiklet basınında bir haber sıklıkla zikredilir oldu. Velonews’de yayınlanan haberde tıpkı bu yıl üzere 2023’te de Giro’nun yurt dışından başlanmasının gündemde olduğu belirtilirken, aday ülkeler ortasında Belçika, Fas, Slovenya ile birlikte Türkiye’nin de ismi geçiyor. Hatta haberde biraz daha ayrıntıya inilerek birinci etabın İstanbul’dan start alacağı bile tabir ediliyor. Türkiye Bisiklet Federasyonu’nun bu bahse karşılığı ise “Görüşme olmadı” tarafında.

De Gendt’in Giro “Z Raporu”

Giro d’Italia’ya Türkiye Tipi ile ülkemiz yollarında hazırlanan ve Giro’nun 8’inci etabı Napoli-Napoli’de kaçışla etap galibiyetine ulaşan Lotto Soudal’in 35 yaşındaki tecrübeli yarışçısı Thomas De Gendt bisiklet dünyası içerisinde toplumsal medyayı en etkin kullanan sportmenlerin başında. Yarış sona erdikten günler sonra takipçilerine Giro’ya dair kimi sayılar veren Belçikalı tırmanışçı, bu paylaşımıyla aslında bisiklet sporunun ne kadar güç bir branş olduğunu da gözler önüne sermiş oldu.“3859km/104saat 36dakika bisiklet üzerinde harcanan vakit. Otobüste/arabada 3150km/70 saat geçirilen vakit. 3 uçuş. 1 feribot. 99296 kcal yakımı ve alımı. 50378m irtifa kazanımı. 20 farklı otel. 1 etap galibiyeti ve bacaklarda hala ağrı.”

‘Bisikleti tabana yayacağız’

Dünya Bisiklet Günü’nde sportmenler ile buluşan Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu, “Bisikletin ulaşım aracı olarak da gündelik hayat usulünün bir modülü olmasını hedefliyoruz” diye konuştu.

Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu, 3 Haziran Dünya Bisiklet Günü’nü atletler ile bisiklet sürerek kutladı. Bisikletin tabana yayılması noktasında değerli atılımlara imza attıklarını kaydeden Bakan Kasapoğlu, “Bu spora teşvik etme ve bu manada atletlerimizi destekleme tarafında ağır eforlarımızı var” dedi.

Bisiklet kullanımının Türkiye genelinde yaygınlaştırılması ismine çalıştıklarını belirten Bakan Kasapoğlu, “Bisikletin ulaşım aracı olarak da gündelik hayat biçiminin bir kesimi olmasını hedefliyoruz. Federasyonumuz, spor kulüpleri ve mahallî idareler değerli paydaşlarımız. Üniversite yerleşkelerinde bisiklet kullanımı kıymetli amaçlarımızdan birisi” diye konuştu.

Türkiye’nin birinci olimpik veledromunun tamamlandığını kaydeden Gençlik ve Spor Bakanı şöyle devam etti: “Önümüzdeki günlerde bu tesisin açılışını yapacağız. Veledrom, 5. İslami Dayanışma Oyunları’nda yer alacak. Bu gelişmeler, bisikletle ilgili şuurun güçlenmesi, atletlerimizin performanslarının üst düzeylere çıkarılması ismine yaptığımız çabaları ortaya koyuyor.”

‘Anlamlı günde genç arkadaşlarımızla bir ortaya gelmenin memnunluğunu yaşıyoruz’ diyen Bakan Kasapoğlu konuşmasını, “Özellikle Bayan Bisiklet Ekibi ile ilgili federasyonumuzun çalışması var. Kadınıyla, erkeğiyle bisikleti özendirecek, bisiklet kullanımını teşvik edecek projelerimizle inşallah el birliğiyle daha ileri noktalara geleceğiz” kelamlarıyla noktaladı.