Çoklu organ yetmezliğinde erken teşhis çok kıymet taşıyor!

ÇOY tablosu çoklukla önemli ve yaygın enfeksiyon tablosu, ağır kan dolanımı yetersizliği, önemli pankreas iltihabı, büyük kanama ve organ nakilleri komplikasyonu olarak kendini gösterir. Ağır ve yaygın travmalardan sonra da ortaya çıkabilmektedir. Tablo kendini şoka gidiş ve muhtemelen canlandırma yapılmış ağır bir hastalık evresi ile başlatır. Daha sonra metabolizmanın çok hızlandığı ve akciğer yetmezliğinin başlayacağı evreye girilir. Şayet hasta bu evreler geçene kadar tedavi edilemezse birkaç hafta içinde tablo ÇOY haline dönüşür ve maalesef hasta kaybedilir. Tablo yalnızca hastalığın başladığı organı değil, çok uzakta olan alakasız bir organı bile etkileyebilir ve bu organın çalışmasını bozabilir.

Hastalık sıklıkla enfeksiyon odağı sebebi ile ateşlenir. Birtakım araştırmalar barsak içinde bulunan, aslında olağanda zararsız olan mikroorganizmaların bu tabloya yola açabildiğini göstermiştir. Lakin bazen mikrobik odak olmadan yalnızca bedenin bağışıklık sisteminin çok ve afallamış yanıtı sonucunda da hastalık alevlenmektedir. Hastalığın gelişmesi evresinde kan dolanımına ve dokulara yayılan ve immünomodülan denilen, bedenimizin bağışıklık sisteminde vazife alan birtakım unsurlar; bilhassa TNF, doku ve damar seviyesinde önemli hasarların gelişmesine neden olmaktadır.

ÇOY tanısı klinik bulgular ile konulmaktadır, kan basıncının yükselmemesi yahut düşmesi, kalp suratının artması, sıklıkla ateş, idrar ölçüsünün azalması, beyefendisine giden kanın azalması ile şuur bulanıklığı ve koma hali, akciğer kanlanmasının bozulması ve teneffüs yetmezliği sonucunda kan oksijeninin azalması üzere belirti ve bulgular ile teşhis sabitlenmektedir.

İleri yaşlı, beslenme bozukluğu olan düşkün bireyler, çok sayıda kronik hastalığı olanlar, ağır travma geçirenler, derin ve yaygın enfeksiyonu olanlar ve yüksek riskli cerrahi geçiren şahıslar risk altındadır. Bilhassa bağışıklık sistemi afallamış ve zatürre üzere hayati bir enfeksiyonu geçiren bireylerde en müthiş komplikasyon olarak karşımıza çıkabilir. Olayın erken fark edilmesi tedavinin mihenk basamağıdır. Aksi takdirde yalnızca enfeksiyonun olduğu organ değil kalp, böbrek, teneffüs sistemi organları ve nihayetinde beyin işlevleri azalacaktır. Hastalığın tedavisiz kalacağı doğal seyrinde gelişen önemli teneffüs yetmezliği kişiyi teneffüs makinesine mahkûm edebilir, hakeza böbrek işlevlerinin azalması acil diyaliz gereksinimi doğurabilir. Kana yayılan immünomodülan unsurlar kalp kasına ziyan vererek kalbin yetersiz çalışmasına neden olur, bu da kan deveranını azaltır ve aslında istikrarı bozulmuş olan hayati organlar bir de kansız kalmaya başlar.

Anlaşıldığı üzere tanısı kolay konulamayan fakat süratli teşhis konulmadığında ölümcül seyreden bir tablodur. Erken teşhis, öbür hastalıklar üzere hayat kurtarıcı olacaktır.