Buğdayın atası ‘siyez’de hasat başladı

Kastamonu’nun İhsangazi ilçesinde yaklaşık 12 bin dekar alanda ekilen ve buğdayın atası olarak bilinen siyez buğdayı, iç ve dış piyasada ham ve işlenmiş formda talep görmeye devam ediyor. Siyez buğdayı bölgede “kabulca” yahut “kaplıca” olarak isimlendiriliyor. Bölgede üretilen siyez buğdayının yaklaşık yüzde 70’i bulgur, geri kalan kısmı de un ve yem olarak değerlendirilirken buğdayın atası siyez, iç pazarın yanı sıra son periyotta yurt dışında da ağır istek görüyor. Siparişleri hasat edilmeden alınan siyez buğdayı adeta yok satıyor.

“Kabulca” yahut “kaplıca” olarak da bilinen ‘buğdayın atası’ siyez, günümüzde ismi sıkça duyulan bir buğday tipi olan ve doğal ortamda ilaçsız gübresiz büyüyebilen tek tahıl eseri 10 bin yıllık geçmişi ile 14 kromozom sayısıyla genetik olarak yeryüzündeki birinci buğday çeşidi olarak kabul ediliyor. Günümüze kadar Kastamonu’da korunarak yetiştirilen siyez, en çok İhsangazi, Seydiler ve Devrekani ilçelerinde üretiliyor.

Geçen yıl Tarım ve Orman Bakanlığınca “Mergüze” ve “Ata siyez” isimleriyle tohumu tescillenen siyezde bu yıl randımanın yüksek olması bekleniyor.

“Siyez tarlalarında hasat devri başladı”

Siyez tarlalarında hasat devrinin başladığını söyleyen İhsangazi İlçe Merkezi ve Etraf Köyleri Ziraî Kalkınma Kooperatifi Lideri Necmi Aladağ, “Şu anda kooperatife ilişkin olan biçerdöverle ilçemizde ekili bulunan siyez buğdayının hasadını yapıyoruz. Bu sene siyez buğdaylarıyla ilgili randıman konusunda bir derdimiz yok. İlçemizde şu anda yaklaşık 12 bin dönüm ekili alan olduğunu biliyoruz. Burada hasat devrinde de hasadın yapıldığı bu periyotta 10 ilçemizde biçerdöverle hasat yapılıyor, biz de hasat yapılan yerlerden bir tanesindeyiz. Kendi üyelerimize, ortaklarımıza ilişkin olan tarlalarda hasat yapıyoruz. Siyez son vakitlerde rövanşta olan bir eser, ilçemizde ekonomik olarak güzel bir getirisi var. Siyez buğdayını un ve bulgur olarak kıymetlendiriyoruz. Katma paha açısından çiftçimize kıymetli bir katma paha oluşturduğunu düşünüyoruz. Bilhassa sap kısmının hayvan beslemede kaba yem muhtaçlığı konusunda çiftçimize kıymetli bir katma paha sağladığını söyleyebilirim. 6-7 işletmede eski taş değirmen dediğimiz su değirmeninden dönme lakin elektrikle çalışan işletmelerde bulgur ve un üretimi yapılmakta. Seydiler ve Devrekani bölgelerinde üretimi yapılan siyezler bizim bu bölgeye getirilerek buradaki değirmenlerde işlenerek bulgur ve un haline getirilerek tüketicimize sunulmaktadır. Eski bir eser yaklaşık 12 bin yıl evvel insanlığın tarım yapmaya başladığı devirden günümüze kadar özgün buğday olarak günümüze kadar geldiği bilinen bir gerçek” dedi.

“Hasadını yaptığımız siyezi doğal taş değirmeninde üretiyoruz”

Hasadını yaptıkları siyezi taş ve toprağından ayırdıktan sonra doğal taş değirmeninde üretimini yaptıklarını anlatan siyez yetiştiricisi Yasin Ciğerci ise, “Boş duran tarlalarımızı 12 bin yıllık genetiği değişmeyen cet tohumu siyez buğdayı ekiyorum. Siyez buğdayımızı ektikten sonra kendi taş değirmenimizde işliyoruz. Bunlardan da siyez unu, siyez bulguru, siyez gevreği, siyez galeta üretimi yapıyoruz. Boş duran tarlalarımıza cet tohumu siyez buğdayı ektikten sonra en doğal biçimde hem takım hem de üretimi yapmaya çalışıyorum. Zira en sağlıklı eserleri ortaya çıkarabilmek için en pak eser olması gerekiyor. Bu yüzden çok şükür ilçemiz bu açıdan çok yararlı bir ortamda. Hem organik hem de doğal ömür için siyez buğdayından vazgeçmeyin” diye konuştu.

Ekim ayında siyez buğdayını ektiklerini belirten Ciğerci, şöyle konuştu: “Ağustos ayında da hasat devri başlıyor. Hasadını yaptıktan sonra oluşma evriminde büyük kısmı bizler için çok kıymetli. Şayet ektiğimiz siyez gelişemezse bizler için hasat vaktinde randıman ne kadar düzgün olursa daha yüksek rekolte elde ederiz. Artık hasadını yaptıktan sonra taşını toprağını birbirinden ayırıyoruz. Akabinde un ya da bulgur yapmak için üretime geçiyoruz. Doğal üretim yaptığımız için taş değirmen kullanıyoruz. Taş değirmende siyez unumuzu en doğal formda yapmamız gerekiyor. Bu halde siyezi en doğal haliyle tüketebiliyorsunuz. Şayet bunu fabrikasyon makinelerde yaptığınız vakit bu tatlılığı ya da kokuyu vermemiş oluyor. Bizim gayemiz en sağlıklı eserler için en doğal halde eserlerimizi üretmek. Bunun içinde ben elimden geleni yapacağım, Allah nasip ederse gayem bu. İnşallah bundan sonraki jenerasyonlara da bu formda üretimimizi aktararak devam ettireceğiz”