Bakan Kirişci: “Cumhurbaşkanımızın duruşu ile tahıl krizi sorunu çözüldü”

Tarım ve Orman Bakanı Bursa Vahit Kirişci, TİGEM Karacabey’de Türkiye Muteber Eser Platformu tarafından ‘Tarım Varsa Hayat Vardır’ projesi çerçevesinde ‘Türkiye Tarım Stratejileri Toplantısı’na katıldı. Toplantı öncesi TİGEM’i gezen ve atları besleyen Kirişci, daha sonra açıklamalar yaparak, basın mensuplarının sorularını da yanıtladı.

Tarım ve Orman Bakanlığının takım bakımından 5’inci büyük bakanlık olduğunu belirten Bakan Kirişci, “Bakanlığımızın 150 bin çalışanı var. Bu çalışanlar bakımından 5. sıradayız. Aslında gerek içeride gerek ülke dışında ihraç etmiş olduğumu eserlerle bizim ilgi alanımızda hizmet alanımızda olan bütün toplum kısımlarını tüm insanları ilgilendiren geniş bir vazife alanımız var. Bakanlık olarak 32 ünitemiz var. Her biri birbirinden değerli alanlar. Besin için üretim yapan bitkisel ve hayvansal su eserleri başta olmak üzere o alandaki kurumlarımız var. Öbür taraftan orman var. Ormanın dışında devlet su işleri var. Devlet su işlerimiz bu ülkenin değerli şahsiyetlerinin misyon aldığı Türkiye’nin tahminen de ekonomik olarak büyümesinde gelişmesinde kıymetli katkılar sağlayan gelişmelerin mimarı olan kurumdur. Orman teşkilatımız 183 yıllık mazimiz var. Cumhuriyetten eski geçmişi olan farklılık arz eden bir genel müdürlük var” dedi.

“Biz tarım ve besinin stratejik oluşunu keşke pandemi öncesi ve Rusya-Ukrayna savaşı üzere savaşlarla fark etmiyor olsaydık. Biz meslek insanları olarak bunun farkındaydık. Her vesile ile lisana getirirdik. Teknoloji kıymetli. Tarım da teknolojiden yararlanıyor. Teknoloji bizleri doyurmuyor, varlığı yetmiyor. Cebimizde para olsa bile bazen istediklerimizi besin üzere kimi eserlere erişmekte zahmet çektiğimizi gördük. Besin vazgeçilmez bir sektördür” diyerek kelamlarını sürdüren Kirişci, “Gıda konusunda, dünyada bu yaşananlarla birlikte yeni bir duruş sergilemeye başladı. Ülkeler daha milliyetçi, kapalı iktisat ihracat yasakları, gündeme geldi. Kendi muhtaçlıklar temin noktasında daha saldırgan, kızgın siyasetler izlemeye başladı. Bunu da biz de ve dünyada durum olarak tabir etmekte fayda var. Öbür taraftan Türkiye’nin tarımda muhakkak karakteristikleri olduğunu bilmemiz lazım. Nedir bu öncelik? Tarım topluluğu olarak Türkiye su zengini bir ülke değildir. Biz su zengini değiliz. Elimizde su kısıtlaması var” diye konuştu.

Bugün 23,4 milyon hektar tarım toprağının olduğunu ve 8,5 milyon hektarı ekonomik olarak sulandığının altını çizen Bakan Kirişci, “Bu tarım arazi varlığımızla tekrar kendi değerlendirmemizi yeniden arazi kıymetlendirme yapmak gerektiğini vurgulamak isterim. Türkiye bir üzere ülkede bulunmuş olduğu coğrafyanın sorumluluklar var. Nüfus artış suratı belirli. Nüfusta artış var. Türkiye’nin sahip olduğu potansiyelden ihracat yoluyla dışarıdaki beşerler bunda istifade eder mi diye uğraşımız var. Bir örnek vermek gerekirse, Türkiye’de 2002 yılında biz iktidara geldiğimizde 65 milyon nüfus vardı. Bugün 85 milyon. 20 milyon üzere değerli bir nüfus eklendi. 20 milyon nüfus ne mana tabir ediyor? Avrupa başşehri Belçika’nın iki katı, Hollanda’nın 1.2 katı, Yunanistan 2 buçuk katı nüfus son 20 yılda nüfus üstüne nüfus ekledik. Bunu da dikkate alarak nüfusta da 20 yılda üçte bir artık. Her yıl ortalama 1 milyon nüfus eklendi. 5 milyon mülteciler, göç edenler var. Bunlara da konut sahipliği yapıyoruz. Ülkemizde 2002 yılında iktidar olunca 15 milyon konuk vardı. Bu pandemi öncesi 52 milyona kadar çıktı sonra bir ölçü gerileme oldu. Şu anda tekrar o sayılara gerçek gidiyoruz” tabirlerini kullandı.

“Tarımda ihracat 30 milyar dolara dayandı”

Bakan Kirişci kelamlarını şöyle sürdürdü: “Son olarak tarımla ilgili bunu tabir etmem gerekir. Bu kesimi ürettiklerini tüketen de bir nüfus var. Bu da ihracat oluyor. 2002’de 3,5 milyar dolar tarımda ihracat varken bugün 27-28 hatta 30 milyar dolarlara gerçek dayandı. Buradan nereye gelmek istiyoruz. Türkiye ziraî dış ticarette ihracatçı pozisyondadır. İthalatta elbette var. Net olarak ihracat pozisyondayız. Artan nüfusa karşın, gelen konuklara karşın, turistlere karşın, ihracat sayıları bunu söylüyor. Bizim sorumluluk bununla mı sonlu geleceğe dönük olarak da mutlak suretle birtakım çalışmaları hızla yapmaya devam etmemiz lazım. Cumhurbaşkanımız 2002 yılında evvel Başbakan sonra Cumhurbaşkanı olarak bu kesime verdiği dayanağı herkes biliyor. Geniş bir nüfusun başlangıçta yer aldığı bu süreçte bugün de azımsanmayacak üretim ve istihdam noktasında barındırıyoruz. Dolasıyla siyasetlerin eksik yerleri olabilir. Temel istikametler ve gelinen noktayı hepimiz görmeliyiz. Bir telaffuz var; ‘Kendi kendine yeten 7 ülkeden biriydik.’ Bu türlü bir kavram yok. Kendine yetmek noktasında neyi ele alıyorsunuz? Stratejik eserler öteki, meyve, sebzede diğerdir. Küresel iktisatların karar sürdüğü bir dünyada bu ülkede ziraî yeterlilik bakımdan bir kıymetlendirme olabilir ancak mutlak yeterlilik kelam konusu değildir. O vakit Amerika kendine yetmeyen ülke olarak tanımlanabilir. Stratejik eserlerde ne kadar yetiyoruz ve bunu nasıl geliştirdiğimiz kıymetlidir.”

“2053’te nüfusun 105 milyon olması öngörülüyor”

Arazi varlığı dikkate almamız gerektiğini anlatan Kirişci, “Kesinlikle tarım alanlarının korunması geliştirilmesi ve verimlilik için bu alanlarda daha büyük efor sarf etmeliyiz. Nüfus artış suratının 2053 yılında ülke nüfusun 105 milyon olacağı öngörülüyor. Turizmde birebir olan turizm varlığından kelam ediliyor. 105 milyon da turist geldiğini düşünün 210 milyon. Bizim bu nüfusa bakıyor olmamız ve üretim yapıyor olmamız lazım. Biz bu üretimi tarlada bağda bahçede yapıyoruz. Ahırda, ağılda, kümeste yapıyoruz. Buraları müdafaamız lazım. Hayvancılık denildiğinde meralar çok kıymetlidir. Vazgeçilmezdir. Meralar tahminen genişlemez fakat vasıfların uygunlaşması ve gelişmesi potansiyelin dikkate alınması önceliğimiz olmalıdır. Hayvancılık o denli gelişir 8.5 milyon sütten 23 milyon tona geldik. Bunu en yeterli bilen şehirdeyiz” biçiminde konuştu.

“Tarım kanunu düne kadar yoktu”

“Özellikle biz ne yapmak istiyoruz. Fotoğraf ortaya koyduk. Dalın değerini ortaya koyduk. 210 milyonluk nüfusu ihracat artışını söyledik. O yıllara ilişkin sayıları söylem etmek istemem. Ağır çalışma gerekiyor. Son 20 yılda Türkiye’nin tarımının mevzuat açısının bir eksik noksan kalmadı” diyen Kirişci, “Ben mühendis olarak Tarım Komitesi Başkanlığı dahil, kıymetli kanunları mevzuata kazandırdık. Türkiye’de tarım tarım diyerek lisanlarına dolayanların tarım kanunu düne kadar yoktu. Bu bizim periyotta çıktı. Tarım sigortası dünyada bile ender ülkelerde uygulanan Türkiye’nin 65 yıllık hasreti olan bir uygulama TARSİM yürürlüğe girdi. 2005’te kanun çıktı, 2006 birinci poliçe kesildi. Üzerinden 16 yıl geçti 20 milyon poliçe kesildi. 8 kümede. Bunu neden söylüyorum sizin kendi üreticilerin faaliyetleri sürdürmesi için onların gereksinimi olan sistemi sunmanız gerekiyor. Islahçı hakları kanunu çıktı. Fidan fide üretilmesi TİGEM misyonudur. Bu konuda 2002 yılında bizim kendimize yeterlilik yüzde 31’di artık yüzde 94’lere çıktı. İthal ediyoruz ancak ihracatta var. Maksat tamamı yüzde 100’dür. Islahçı hakları kanunu ile bunlar oldu. Mevzuat ön açıcıdır. Mevzuat alanı genişletir. Lisanslı depoculuk bakliyat hububat üzere alanlarda son derece değerli çağdaş bir tarımcı entegrasyonu için olmazsa olmazıdır. Burada tarım kanuna özel bir atıfta bulunmak istiyorum. Bu tarım kanun aslında çerçeve kanundur. Mukavele üretim bildiğimiz şeker pancarı şeker şirketleri ile o şekeri üreten mukaveledir. Biz bununla yetinmedik. Kontratlı üretimi gündemin en üst sırasına koyduk. Şu anda çok sayıda ziraî takviyeler var. 65 civarında ziraî takviye var. Ben bakan olarak bunları saymakta zahmet çekerim. Sadelik getirilmesi emelimizdir. Bugün üretici birlikleri var kurullar var. Eser ve eser kümeleri bazında türel açıdan tarım kanunu oluşturuyor. Tarımda da her alanda olduğu üzere dijitalleşme yaygınlaşması lazım. Orman yangınlarında dijitalleşmede yapay zeka ile ilgili çalışma ve uygulama var. Tarımda, hayvancılıkta da bu dijitalleşmeyi yaygınlaştıracağız. Türkiye 780 bin metrekareden oluşan bir ülke değildir. Bunun üzerine 462 bin metrekarede Mavi Vatanı koyduk. Artık Mavi Vatan’da da toprak üzere kara alan üzere orası da bizim” dedi.

“Sizin Venezuela’da ne işiniz var’ diyenlere Allah akıl, fikir versin”

Türkiye’nin her türlü kara, deniz, hava alanlarımızı müdafaaya devam edeceklerini belirten Bakan Kirişci, “Bunları korumak ve kollamak için savunma sanayi ürettik ve daha fazla üreteceğiz. Muhafazaya devam edeceğiz. Biraz daha ileriye gidiyoruz. Biz sizin gündemlerinizle kendi gündemimizi oluşturma devranını geride bıraktık. Hatta dünyanın gündemine de değerli tahliller ve değerli bir ekip yaklaşımlar sergileyen küresel oyuncuyuz diyoruz. 2023 Cumhuriyetimizin 100 yılını geri kaldığı ve yeni 100 yılın başladığı 100 yılın birinci yılı olacak. Biz buna Türkiye 100 yılı ismini veriyoruz Cumhurbaşkanımızın önderliğinde bu ortaya koyduğumuz vizyon bizim de tarım topluluğunu olarak altını doldurmamız gerekiyor. Bunu savunma sanayi yapıyor, dış işlerin de memleketler arası ilgilerinde gereğince yapılıyor, deyip bizim geri durmamızı kimse beklemesin. ‘Sizin Venezuela’da ne işiniz var’ diyenler var. Ben onlara Allah akıl, fikir ihsan eylesin diyorum. Onlara diyorum ki, müteahhitlik alanında dünyada Türkiye birinci sırada olmuşsa bu alandaki birikimini o ülkelerdeki yatırımlarını gerçekleştirerek, yatırımları yöneterek başarmıştır. ‘Bu ülkede daha yapılacak havaalanı, barajlar, tüneller yollar var ne işiniz var Sudan, Afganistan, Pakistan, Azerbaycan’da, Kazakistan, Arjantin, Şili’de diyebilir miyiz?’ Pekala; Benim Adanalı soya üreticisi kardeşim Venezuelalı en düzgün koşullarda 350 kilo dekardan randıman alırken, şayet o benim üreticim 550 soyadan randıman elde ediyorsa bu birikim bizim üreticimizde varsa, biz de bakanlık olarak şu kardeşimize rehberlik hizmetinden niçin rahatsızlık duyuyorsunuz? Fakat ben biliyorum. Cehaletten olana bir şey demem. Lakin ihanetten olana sesleniyorum. Siz bu ülkenin refah ülkesi, gelişmiş ülkeler ortasında yer almasını istemediğiniz için siz bu telaffuzları yüksek sesle lisana getiriyorsunuz. Türkiye Cumhuriyet Devleti’nin Venezuela’dan aldığı kendi hesabına aldığı 1 metrekare toprak yoktur. Kaldı ki o ülkenin mevzuatında da toprak lakin kiralanabiliyor. Biz devlet olarak kiralayan değil, kendi üreticimizin bilgisi oralara taşıyan, buna rehberlik hizmeti veren Tarım ve Orman Bakanı olacağız. Bu gerçekleştiği vakit, bunlar üreticinin yüzüne nasıl bakacaklar? Bu aziz millete ne diyecekler” tabirlerini kullandı.

“Dünya genelinde kelam sahibi olmak mecburiyetimiz var”

“Dünya Ticaret Örgütü’nün sayılarına nazaran, 41 ülke dünyada toprak kiralamış. 62 ülke de kiralama çerçevesinde diğerlerine topraklarını kiralatmış. Bu birinci sefer uygulanan bir şey değil. Devlet olarak bunu yapmak istediğimiz bir şey değil. Fakat biz özel kesimin önünü açmak için bu adımları atıyoruz. Bu vizyon yoksa bunlarda -ki olmadığını görüyorum diyecek bir şey yok. Çok da üzülürüm, eksikliğinden ötürü bunu yazıp çizene de. Ancak ben isterim ki sorsunlar, biz de izah edelim” diyerek konuşmasını sürdüren Kirişci, “Kendi kadim kültüründe sömürgeciliği beyaz deriye karşın asla yaşamamış ve yaşatmamış bir ülkenin, bireyleri olarak, bundan sonra bunu sergileyeceğimizi, sav ediyor olmak cehalet değilse ihanettir. Global oyuncu olmak, besin güvenliği konusunda dünya genelinde kelam sahibi olmak mecburiyetimiz var. Savunma sanayindeki başarıyı istiyorsak tarım da bu olmalı. Bu siyasetin tezahürüdür. Başta birçok bireye hayal, fantezi olmuş olarak gelebilir. 22 Temmuz’da dörtlü tepe gerçekleştirildi. Dörtlü doruğun eseri olan merkez açıldı. Rusya- Ukrayna ortasında gerginlikten, Ukrayna’nın elinde bulunan dış ticarete mevzu olan eserlerin bir koridordan dışarı çıkartılması konusu artık mümkün hale geldi.

Bu eserlere muhtaçlığa olan bütün ülkeler bundan istifade edecekler. Bu ticareti yapan kardeşlerimiz de istifade edecekler. Tahıl konusunda eksik eserler yok mu, elbette var. İhraç ettiklerimizde var. Bu buğdaysa kendi kendimize kafiyiz. Biz ithal etiğimiz eserlerin aslını dahilide sürece ismi altındaki uygulamalar oluşturuyor. Yalnızca hububatla ilgili olarak söyleyeceğim, 2021 yılında bizim dahilide sürece yani dışardan buğday getir, içerde un, bulgur, makarnaya dönüştür bunu ihraç et yaptıktan sonra kasamızda kalan para 795 milyon dolar. Bunun kime ne ziyanı var? İstihdam bizde, tüketim bizde, elektrik tüketimi. Yan eser olan kepek bizde kalıyor lakin işlenmiş eseri yurt dışına ihraç ediyoruz. Buna itiraz var mı yok. İthal edilen buğdayın bizim iç piyasadaki ile alakası elbette yok. Biz kendi kendimize yetiyoruz. Bu yılda bu rahmet devam edecek. Cumhurbaşkanımızın ‘Biz ne Rusya ne Ukrayna, bunlar bizim için dost ve komşu ülkelerdir’ duruşu ile bu sorun çözüldü. Dünyanın arbedeli olduğu devirde NATO ülkesi olacaksınız, siz Avrupa Birliği’nin üyelik müzakere sürecini yöneten bir ülke olacaksınız, lakin ne NATO, ne AB, ne de Rusya üzere düşünmeyecekseniz, diyeceksiniz ki ben orta yerde duracağım. ‘Ben komşularımın hengame etmesinin istemiyorum diyeceksiniz’. Küresel oyuncu olduğumuz, gösterdiğiniz Türkiye’nin yeni 100 yılında bir oyuncu olmanın gereğidir. Bizim bakış açımız budur. Türkiye zenginlikler üretmeye devam edecektir” diye konuştu.

Kırsalın cazibesi arttırılacak

Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci konuşmasının akabinde soruları cevapladı. Tarım kesiminde orta eleman sorusuna Kirişçi şu cevabı verdi. “Millet olarak tek tahlil üniversite mezun olmaktan geçtiğini görenlerin gerçek olmadığını ve orta elemana gereksinim olduğunu sonradan fark ettik. Meslek liselerinin başına gelenlerin ne olduğu burada söz etmek istemiyoruz. Ulusal Eğitim Bakanlığı ile bir protokol imzaladık. Tarımda ilgili orta eleman muhtaçlığı için çalışma başlattık. Birincisini Samsun’da yakın vakitte bunu gerçekleştireceğiz. Orta eleman konusu son derece kıymetlidir. Çok farklı fotoğraf var. Bilhassa hayvan bakıcılığı konusunda. ‘Ben her gün iniyorum ahıra Afganlı çocuk işletmeyi terk etti mi diye elim yüreğimde’ diyen çiftçiler var. Afganlar bugün burada bunu yapıyor olabilir. Lakin onlarda süreçte daha konforlu ve tatmin edici bir hayat isteyebilirler. Yer değiştirebilirler. Dünyada ziraî işletmelerin değerli bir kısmı aile işletmeleridir. Ülkenin ismi Amerika, o ülkede yüzde 65 ziraî işletmeler aile işletmeleridir. Anne baba evlat. İstihdam ettikleri bireylerle ilgili bu ifadeyi kullanırlar. Bizde maalesef kırsalda ‘Bizim kız katiyen ziraî evlenmek istemiyor gözü şehirde’ diyorlar. Çalışma ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığı da bilhassa bayanın toplumsal teminata kavuşturulması ve kırsalın cazibe merkezi olması noktasında da bir çalışmamız var. Bayan şu açıdan değerlidir. Bayan ailenin merkezinde duruyor. Bayanı kırsalda tutarsak ailenin başka üniteleri de kırsalda olacaktır. Ulusal Eğitim Bakanlığı kapalı olan köy okulları ile ilgili çalışmalar yapıyor” dedi.

“Ekim alanlarında yüzde 10 azalma, randımanda yüzde 20 artış oldu”

Sudan ve hububatla ilgili sorulan bir soruyu da yanıtlayan Bakan Kirişci, “Buğday üretimi ile ilgili buğday ekim alanı 20 yılda yüzde 10 azalırken üretim ölçüsü yüzde 20 arttı. Hububat artışı yüzde 44’tür. Sulamadan kaynaklı kısmı var. Tohum çeşitliliklerinin tesirleri var. Alanda bir azalma olmuş olsa da randıman de arttı. Sudan sorunu konusunda yaptığımız bir harcama yok. Kurulan bir şirket var. Bu şirketin tasfiyesi ile süreç devam ediyor. İdare heyeti üyelerinin aldığı huzur hakkı da yoktur. Sudan’la ilgili sıkıntı nedir? O da şudur? Bizim burada özel dalı öne çıkartacak o gittiği ülkede yaşadıkları sıkıntıları minimize edecek bakanlık olarak uğraşlarımız olmamız lazım. Venezuela ile ilgili efor da budur. Biz bakanlık olarak orada ekecek biçecek değiliz. Bu türlü misyonumuz yok. Bizim yaklaşımımız, Cumhurbaşkanımızın talimatı ile Venezuela ile ilgili çalışma oldu. İki ülke ortasında değerli bir hukuk var. Hiçbir ülke başkanı kalkıp da kendi coğrafyası üzerinde ‘burası Türk toprağıdır’ diye yazıp muhatabına vermez. Bunu yapan Venezuela başkanı Madura var, Venezuela tarım bakanı var. Şu an uğraşımız sonlu toprağımız var. Bu arazi varlığı üzerinde verimli suyu da dikkate alarak en yüksek verimli üretim nasıl yaparız bunun eforu içindedir. Biz şu an öbür ülkelerle masalar kuruyoruz. Bize bu alanda sorular soruyorlar. Bu ülkenin küresel oyuncu olduğunu tarım alanında göstermemiz gerekiyor” dedi.

Bakanlığa bağlı işletmelerde güç verimliliği ile ilgili sorulan soruyu da yanıtlayan Kirişci, “İşletmelerde ehemmiyeti masraf kalemi güçtür. Bizim verimlilik noktasında bu kadar para yatırdık ne aldık? TİGEM’ler kârı öncelik tutan yerler değildir. Biz tohum, fide, fidan damızlık konusunda üretim yapması gereken misyonu bu olan işletmeler kümemiz var. Güneş gücü sistemi, rüzgar gücü sistemi üzere bahislerde bizim bankamızdan kullanılan süspansiyonlu krediler var. Bilhassa bu GES’ler için sulama güç maliyetlerinin aşağı çekilmesi için. TİGEM’de de güç konusunda çalışmalar son kademesine geldi” diye konuştu.