Analiz sonuçlarında çıkmayan ağrının sebebi: Fibromiyalji

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Saime Demirci, yumuşak doku romatizmal ağrı sendromu olan fibromiyalji hakkında merak edilenleri cevapladı ve tedavisi hakkında bilgiler verdi:

“Bedensel yorgunlukla kendini hissettiren, halsizlik ve gerginlikle birlikte bedenin çeşitli yerlerinde tanımsız ağrılarla devam eden, çağın en yaygın olan hastalıklarından biri olan ‘fibromiyalji’ gerçek tedavi edilmediğinde kişinin hayat kalitesini ve iş gücünü olumsuz etkiliyor. Çoklukla hayat biçiminin değiştirilmesi ile tedavi edilebilen fibromiyalji, gerilim devreye girdiği an yine tekrarlayabiliyor. Farklı branşlarda tabiplere başvurulması, belirtilerinin farklı hastalıklarla karşılaştırılma oranının yüksek olması fibromiyalji hastalarında hakikat teşhis konulma müddetini uzatıyor.

Fibromiyalji sendromu, kasları, ligamanları, kirişleri etkileyen, uyku bozukluğu, kaslarda yaygın ağrı ve hassasiyet, çok yorgunluk, halsizlik ve sabah tutukluğu ile kendini muhakkak eden kronik yumuşak doku romatizmal ağrı sendromudur. Bilhassa bedenin aşikâr birçok noktalarından çok hassasiyet ile kendini aşikâr eder. Kronik bir ağrı sendromu olan fibromiyaljiye, uyku bozukluğu, baş ağrısı, anksiyete ve depresyon üzere ruhsal bozukluklar eşlik edebiliyor.

En çok bayanlarda görülüyor

Toplumun yüzde 3’ünde görülen fibromiyalji romatizmal hastalıklar içerisinde en sık karşılaşılan ikinci hastalık olan fibromiyalji bayanlarda erkeklere nazaran üç kat daha sık görülüyor. Bayanlarda en sık görülme yaşı 25-50 yaş ortasında lakin 40 yaş altında ve 60 yaş üzerinde de görülebilir. Yapılan araştırmalar, ülkemizde yaklaşık 1,3 milyon fibromiyalji hastası olduğunu gösteriyor. Lakin erkeklerde fibromiyalji sendromu daha tedaviye dirençlidir.

Fibromiyalji sendromu olan şahısların özel bir karakteri vardır. Kendilerinden beklentileri çok yüksektir, mükemmeliyetçidir, çok titizdir ve his durumları çok çabuk değişir. Bu bireylerin gerilimli vakitlerinde ağrılarının artma ihtimali çok yüksektir. Fibromiyaljide yaygın ağrıya eşlik eden belirtileri şu biçimde sıralayabiliriz: Rastgele bir ağrıyı olağandan daha fazla algılamak, ağrı yapmayan uyarıcıları da ağrı üzere hissetmek, el ve ayaklarda karıncalanma hissi ve uyuşma,- çarpıntı, idmana karşı dirençsizlik, kabızlık, ishal ve gaz şikayetleri, depresyon ve anksiyete hali, hafıza sorunları, dikkati toplamada, işe konsantre olmakta yeni şeyler öğrenmede zorlanma, gün boyunca yorgunluk hissi, dinlenemeden uyanmış olma hissi, uyku kalitesinde azalma, şahsa nazaran değişen ödem hassasiyeti, bedenin üst kısmı ile sonlu olan kızarma eğilimi.

Fibromiyalji Sendromu tanısı ise fakat konusunda uzman bir doktor tarafından konulabilir. Teşhis klinik muayene ve hastanın yakınmalarının kıymetlendirilmesi ile konulur. Bu hastalığın tanısı için hiç bir özel teşhis testi yoktur ve tüm laboratuvar tetkikleri de olağandır. Bu nedenle teşhis ekseriyetle yıllarca gecikmekte, gereksiz birçok teşhis için birçok tedavi uygulanmaktadır. Hastalara teşhis konulduğunda ise artık ağrılarının geçeceğinden umutsuz, ağrılarının varlığına inanılmayan, bu nedenle de sıklıkla aileleri ile sorun yaşayan hastalar halindedirler.

Beslenme biçimi de ağrıyı tetikliyor

Son yıllarda yapılan çalışmalar beslenme biçiminin de ağrıya katkıda bulunabileceğini düşündürüyor.. Ağrının beyefendisine iletilmesinde değerli rol oynayan glutamat’ın diyetle fazla alınması daha fazla ağrı hissinin beyefendisine ulaşmasına neden olacaktır. Glutamat ve aspartat denilen iki aminoasit diyetimizde iki formda bulunur; bunlardan birisi kırmızı ette bulunan halidir, bağlı yapıdadır ve etin hazmedilmesi sırasında yavaş yavaş bedene geçer. Başkası ise hür halidir ve besinlere eklenen koruyucularda (monosodyum glutamat şeklinde) mayalarda, soya sosu, parmesan peyniri, eski kaşar üzere besinlerde yer alır ve bu unsurlar ağrının beyefendisine daha fazla iletilmesine ve daha yüksek şiddette ağrı duyulmasına neden olurlar. Birtakım minerallerde ağrıyı beyefendisine ileten unsurların çalışmasında tesirlidir. Yapılan çalışmalarda magnezyum ve çinko seviyeleri düşük olan şahıslarda ağrının daha fazla olduğu gösterilmiştir. B6 vitamini de ağrıyı beyefendisine ileten unsurların ağrı iletimini durduran hususlara çevrilmesini sağlayan enzimin temelidir. Bu nedenle B6 eksikliğinde de ağrı fazla formda hissedilir. Omega 3 yağ asitleri de ağrı iletiminde değerlidir ve sistemli alınmalı. Bol ölçüde zerzevat ve meyva yemek, üzüm ve yeşil çay’da C ve E vitamin seviyemizi artırarak bedenimizde biriken unsurlara karşı antioksidan tesir yapar ve ağrı ölçümüzü azaltırlar. Bu nedenle bilhassa aspartam içeren besinlerden, gazlı içeceklerden, kırmızı etten (özellikle sucuk, salam, sosis üzere işlenmiş etten) uzak durmak, nizamlı günlük zerzevat ve meyva yemek, balık yemek fibromiyalji hastalarında ağrının azaltılmasında yardımcı olacaktır.

Bilinmelidir ki FMS hayatı tehdit eden, ilerleyici, eklemlerde deformitelere ve engelliliğe neden olan bir hastalık değildir. Hayat mühletini kısaltmaz. Şayet tertipli antrenmanlar yapılırsa ve gerektiği vakit ilaçlar kullanılırsa devamlı ağrılı olmak zorunda değil. Hastalık denetim edilebilir bir hastalıktır lakin büsbütün ortadan kaldırılamamaktadır.